Iwona Kowalczyk

Numer

i temat lekcji

Wymagania na ocenę dopuszczającą

Uczeń potrafi:

Wymagania na ocenę dostateczną

Uczeń potrafi to, co na ocenę dopuszczającą, oraz:

Wymagania na ocenę dobrą

Uczeń potrafi to, co na ocenę dostateczną, oraz:

Wymagania na ocenę bardzo dobrą

Uczeń potrafi to, co na ocenę dobrą, oraz:

Wymagania na ocenę celującą

Uczeń potrafi to, co na ocenę bardzo dobrą, oraz:

Rozdział I. Charaktery

Charaktery

• określić rodzaj literacki utworu

• określić rodzaj narracji

• określić ramy czasowe starożytności

• omówić treść fragmentów tekstu

• wymienić przydomki Ateny i przypisywane jej atrybuty

• omówić treść fragmentu tekstu

• omówić treść fragmentów tekstu

• określić rodzaj narracji

• omówić treść fragmentów tekstu

• wymienić cechy dobrze skomponowanego tekstu

• wskazać w podanym tekście główne zdanie akapitu

• wymienić cechy mitu i przypowieści

• wymienić odmienne i nieodmienne części mowy

• scharakteryzować odmienne i nieodmienne części mowy

• wymienić części mowy, z którymi nie piszemy łącznie i rozdzielnie

• wymienić wyjątki od obowiązujących reguł

• zdefiniować imiesłowy

• zdefiniować imiesłowy przymiotnikowe czynne i bierne

• omówić regułę tworzenia imiesłowów przymiotnikowych

• zdefiniować imiesłowy przysłówkowe współczesne i uprzednie

• omówić regułę tworzenia imiesłowów przysłówkowych

• wymienić zasady pisowni nie z imiesłowami

• odtworzyć najważniejsze fakty i opinie

• posługiwać się pojęciami: starożytność, sztuka antyczna, mit, przypowieść (parabola), symbol, epika, odmienne i nieodmienne części mowy, imiesłowy przymiotnikowe czynne i bierne, imiesłowy przysłówkowe współczesne i uprzednie, kompozycja tekstu, opowiadanie inspirowane mitem lub przypowieścią

scharakteryzować główną bohaterkę utworu

• omówić postawy pozostałych bohaterów utworu

• wypowiedzieć się na temat wierzeń ludzi żyjących w starożytności

• wymienić najważniejsze cechy antycznej sztuki

• wymienić cechy charakteru Ateny i zilustrować je przykładami

• ułożyć plan wydarzeń przedstawionych w przypowieści

• wymienić cechy bohaterów przypowieści i zilustrować je przykładami

• scharakteryzować bohatera utworu

• • sformułować plan wypowiedzi argumentacyjnej

• uporządkować wskazaną wypowiedź

• zgromadzić informacje na temat symbolicznego znaczenia postaci mitologicznych

• zgromadzić informacje na temat metaforycznej wymowy przypowieści

• nazwać części mowy występujące w tekście

• określić formy odmiennych części mowy

• uzupełnić tekst właściwymi przyimkami

• uzupełnić tekst poprawnie zapisanymi wyrazami z nie

• wskazać imiesłowy przymiotnikowe w podanym tekście

• wskazać imiesłowy przysłówkowe w podanym tekście

• zastąpić określenia oznaczające cechy imiesłowami z przeczeniem nie

• wykorzystywać najważniejsze konteksty

• omówić sposób przedstawienia opisanej historii w artykułach prasowych

• wypowiedzieć się na temat dziedzictwa kulturowego wywodzącego się z religii

• określić temat mitu i wyjaśnić jego funkcję

• ocenić zachowanie ojca

• wypowiedzieć się na temat emocji towarzyszących starszemu synowi

• omówić sposób przedstawienia przeżyć wewnętrznych bohatera

• zinterpretować wskazane słowa

• poprawić wskazane wypracowanie

• sformułować wstęp do wypracowania

• wskazać wyrazy i wyrażenia sygnalizujące powiązania między zdaniami

• dokonać analizy tekstu współczesnej wersji mitu

• dokonać analizy tekstu współczesnej wersji przypowieści

• przekształcić formy czasowników

• użyć czasowników we właściwych formach

• przeredagować zdania, używając właściwych zaimków

• wskazać regułę ortograficzną właściwą dla podanych przykładów

• wskazać imiesłowy przymiotnikowe w tekście i podzielić je na kategorie

• uzupełnić tekst właściwymi imiesłowami przymiotnikowymi

• wskazać imiesłowy przysłówkowe w tekście i podzielić je na kategorie

• uzupełnić tekst właściwymi imiesłowami przysłówkowymi

• utworzyć imiesłowy z przeczeniem nie

• wyciągać wnioski

• przedstawiać własne stanowisko

• omówić wpływ narracji na odbiór utworu

• wymienić osiągnięcia cywilizacyjne, które zawdzięczamy ludziom żyjącym w starożytności

• ocenić postępowanie bogini

• sformułować morał przypowieści

• wyjaśnić znaczenie frazeologizmu syn marnotrawny

• dokonać analizy sposobu przedstawienia rekinów

• stworzyć wewnętrznie uporządkowane, spójne wypracowanie

• zredagować opis przeżyć wewnętrznych postaci mitologicznej i/lub biblijnej

• stworzyć opowiadanie inspirowane mitem i/lub przypowieścią

• użyć w zdaniach właściwych spójników

• zredagować tekst, w którym występują poprawnie zapisane wyrazy z nie

• przekształcić formy czasowników w imiesłowy przymiotnikowe

• utworzyć i nazwać imiesłowy przymiotnikowe

• przekształcić formy czasowników w imiesłowy przysłówkowe

• utworzyć i nazwać imiesłowy przysłówkowe

• zredagować tekst, w którym występują imiesłowy z przeczeniem nie

• poprawnie interpretować wymagany materiał

• właściwie argumentować

• uogólniać, podsumowywać i porównywać

• podjąć dyskusję na temat przyczyn postrzegania tej samej osoby na różne sposoby

• porównać obraz z innymi tekstami kultury podejmującymi temat postrzegania człowieka z różnych perspektyw

• na podstawie wywiadu z autorką wypowiedzieć się na temat funkcji humoru w tekstach literackich

• wypowiedzieć się na temat dziedzictwa cywilizacyjnego starożytności, wartościując je

• omówić wybrane dzieła antycznej sztuki

• podjąć dyskusję na temat wpływu emocji na postępowanie

• podjąć dyskusję na temat sensu dawania komuś drugiej szansy

• podjąć dyskusję na temat sentencji i odnieść te słowa do wybranych tekstów kultury

Rozdział II

Cienie i blaski życia

Cienie i blaski życia

• określić ramy czasowe renesansu

• wyjaśnić pochodzenie nazwy epoki

• wymienić najważniejsze etapy życia Jana Kochanowskiego

• omówić treść utworów

• wyjaśnić znaczenie pojęć: fraszka, wiersz sylabiczny, rym, powtórzenie

• omówić treść fraszki

• wskazać środki stylistyczne użyte przez Jana Kochanowskiego

• wyjaśnić znaczenie pojęcia apostrofa

• omówić treść fraszki

• wyjaśnić znaczenie pojęcia archaizm

• omówić treść utworów

• wskazać podmiot liryczny każdej z fraszek

• wskazać adresata lirycznego fraszki Na dom w Czarnolesie

• wskazać archaizmy w utworach

• omówić treść wiersza

• wskazać podmiot liryczny utworu

• wyjaśnić znaczenie pojęcia pieśń

• omówić treść pieśni

• wskazać podmiot liryczny i adresata lirycznego utworu

• wyjaśnić znaczenie pojęć: rym gramatyczny, apostrofa, uosobienie

• omówić treść wiersza

• wskazać podmiot liryczny utworu

• omówić treść trenów

• określić rodzaj liryki, który reprezentują treny

• odtworzyć najważniejsze fakty i opinie

• wskazać narratora tekstu

• wymienić elementy, które powinien zawierać opis dzieła sztuki

• zgromadzić informacje na temat opisywanego dzieła sztuki

• wymienić rodzaje archaizmów

• wymienić części zdania

• wymienić rodzaje wypowiedzeń w zależności od celu wypowiedzi

• wymienić rodzaje zdań w zależności od liczby orzeczeń

• wymienić rodzaje zdań złożonych współrzędnie

• wymienić zasady pisowni wyrazów wielką literą

• wymienić zasady pisowni wyrazów małą literą

• opisać reakcje mędrca na poszczególne okoliczności

• określić myśl przewodnią poznanej bajki filozoficznej• zdefiniować humanizm

• wymienić najważniejsze dokonania renesansowe i określić ich funkcję

• wymienić najważniejszych twórców epoki

• scharakteryzować twórczość poety

• określić charakter fraszek

• przedstawić układ rymów we fraszce

• wyjaśnić znaczenie pojęcia fraszka w różnych kontekstach

• wskazać środki stylistyczne użyte przez poetę

• wypowiedzieć się na temat podmiotu lirycznego każdej z fraszek

• wskazać apostrofę we fraszce Na lipę i wyjaśnić jej funkcję

• wypowiedzieć się na temat podmiotu lirycznego utworu

• • wypowiedzieć się na temat podmiotu lirycznego i adresata lirycznego utworu

• wymienić obowiązki gospodarza i gospodyni

• wskazać środki stylistyczne użyte w utworze

Tren VII:

• wskazać adresatów utworu

Tren VIII:

• wskazać adresata utworu

• wymienić cechy Urszulki przywołane przez podmiot liryczny

• wykorzystywać najważniejsze konteksty

• scharakteryzować narratora tekstu

• opisać sposób przeżywania żałoby przez narratora i jego mamę

• określić temat obrazu

• określić kompozycję dzieła

• rozróżnić najważniejsze typy dzieł malarskich

• wymienić główne środki wyrazu dzieła malarskiego

• zastąpić archaizmy wyrazami współczesnymi

• wskazać archaizmy w podanych zdaniach

• wskazać główne części zdania i je nazwać

• wskazać zdania bezpodmiotowe

• wskazać w zdaniach określenia i je nazwać

• rozpoznać rodzaje wypowiedzeń w zależności od celu wypowiedzi

• odróżnić zdanie od równoważnika zdania

• rozpoznać rodzaje zdań w zależności od liczby orzeczeń

• wskazać w tekście zdania pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte

• wskazać w tekście zdania złożone współrzędnie i podrzędnie

• rozpoznać rodzaje zdań złożonych współrzędnie

• stosować poprawną interpunkcję w zdaniach złożonych współrzędnie

• uzupełnić tekst wyrazami zapisanymi od wielkiej i małej litery

• omówić funkcję pytań retorycznych w tekście

• omówić specyfikę sztuki renesansowej

• wskazać elementy renesansowe w twórczości Jana Kochanowskiego

• wskazać elementy humoru we fraszkach

• omówić funkcję powtórzenia na początku fraszki

• omówić funkcję środków stylistycznych użytych w utworze

• określić funkcję apostrofy rozpoczynającej utwór

• określić funkcję wyliczenia

• przedstawić stosunek Jana Kochanowskiego do natury na podstawie fraszki Na lipę

• określić kontekst biograficzny fraszki Na dom w Czarnolesie

• omówić symbolikę ogrodu, przywołując kontekst biblijny

• określić funkcję środków stylistycznych użytych przez poetę

• zinterpretować tytuł utworu

• omówić przedstawiony w wierszu kontrast pomiędzy życiem na wsi a życiem w mieście i określić jego funkcję

• omówić funkcję środków stylistycznych użytych w utworze

• zinterpretować metafory użyte w wierszu

• omówić funkcję personifikacji

• przedstawić zalety narzekania wymienione w tekście

Tren VII:

• omówić funkcję zdrobnień w wierszu

• wyjaśnić dwojakie znaczenie wyrazu skrzynka użytego w utworze

Tren VIII:

• wyjaśnić funkcję kontrastu pomiędzy ukazaniem domu przed śmiercią Urszulki i po tym wydarzeniu

• wyciągać wnioski

• przedstawiać własne stanowisko

• omówić relacje pomiędzy bohaterami

• zinterpretować sens zakończenia przywołanych fragmentów tekstu

• opisać kolorystykę i nastrój obrazu

• wypowiedzieć się na temat proporcji dzieła

• wskazać główne środki wyrazu dzieła malarskiego na konkretnym przykładzie

• wymienić kryteria, według których ocenia się obraz

• określić rodzaje podanych archaizmów

• określić funkcję archaizmów w tekście stylizowanym

• wypisać związki wyrazowe występujące w podanych zdaniach

• przekształcić zdanie w równoważnik zdania i odwrotnie

• tworzyć wykresy zdań złożonych współrzędnie

• wyjaśnić zasady pisowni wyrazów wielką i małą literą, odnosząc się do podanych przykładów

• wyjaśnić zasadę pisowni wielką literą wyrazów w zwrotach grzecznościowych

• zinterpretować funkcję odniesień do zjawisk przyrody w tekście

• omówić dzieło renesansowe

• przedstawić funkcję Czarnolasu w twórczości poety

• omówić sposób obrazowania w utworach

• omówić funkcję wyliczenia wartości ważnych dla człowieka

• zinterpretować dwa ostatnie wersy utworu w odniesieniu do toposu świata, jako teatru

• sformułować główną myśl fraszki

• zinterpretować funkcję uosobienia w tekście

• omówić renesansowy charakter fraszek

• omówić postrzeganie szczęścia przez podmiot liryczny

• omówić koncepcję życia na wsi przedstawioną w wierszu

• wyjaśnić przesłanie wiersza

• wyjaśnić znaczenie rysunku umieszczonego w podręczniku w odniesieniu do treści tekstu

Tren VII:

• omówić funkcję wykrzyknienia użytego w puencie utworu

• omówić funkcję odwołania do ubioru dziecka

wszystkie poznane treny:

• porównać poznane utwory i wyrazić swoją opinię na temat zawartego w nich ładunku emocjonalnego

• wskazać cechy wspólne poznanych trenów

• poprawnie interpretować wymagany materiał

• właściwie argumentować

• uogólniać, podsumowywać i porównywać

• porównać sposoby przeżywania żałoby przez bohaterów książki z tym przedstawionym w trenach Jana Kochanowskiego

• ułożyć wypowiedzenia z różnymi częściami zdania

• utworzyć zdania złożone współrzędnie i podrzędnie

• tworzyć zdania złożone współrzędnie różnych typów

• zastosować zasadę pisowni wielką literą wyrazów w zwrotach grzecznościowych w samodzielnie zredagowanym tekście

• omówić cechy wspólne poznanych fraszek

• podjąć dyskusję na temat aktualności poznanej fraszki

• podjąć dyskusję na temat najważniejszych aspektów życia

• wypowiedzieć się na temat życia i twórczości poety

• odnieść utwór do renesansowego humanizmu

• nazwać adresata apostrofy zawartej w ostatniej zwrotce utworu i podać jego określenia bliskoznaczne

• podjąć dyskusję na temat funkcji narzekania

• wymienić inne stereotypy dotyczące Polaków

• omówić wybrany tekst kultury, w którym została przedstawiona strata bliskiej osoby, i porównać go z utworami Jana Kochanowskiego

Rozdział III.

Relacje międzyludzkie

Karol Dickens

„Opowieść wigilijna” [lektura obowiązkowa]

• określić rodzaj literacki utworu

• wskazać w słowach Scrooge’a kierowanych do siostrzeńca wypowiedź ironiczną• wypowiedzieć się na temat symbolicznego przesłania, jakie dla ludzi wierzących niosą święta Bożego Narodzenia

• opisać wybrane święta z przeszłości głównego bohatera

• wyjaśnić, w jaki sposób – oprócz bezpośrednich ocen i opisów – narrator charakteryzuje głównego bohatera opowiadania

• opisać sposób przedstawienia duchów w utworze

• wyjaśnić, kim jest główny bohater utworu i jak jego charakter uwidacznia się w wyglądzie

• określić stosunek narratora do głównego bohatera tekstu

• przedstawić wartości, którymi kierował się w życiu Scrooge, i wskazać te, których początkowo mu zabrakło

• porównać Scrooge’a z jego siostrzeńcem na podstawie ich wypowiedziopisać, w jaki sposób w Opowieści wigilijnej zostało przedstawione Boże Narodzenie

• określić stosunek Ebenezera Scrooge’a do świąt Bożego Narodzenia opisany na początku utworu

• nazwać emocje towarzyszące Scrooge’owi w trakcie kolejnych podróży w czasie i przestrzeni

• określić, co uświadomił sobie bohater podczas wizyty ostatniego ducha• udowodnić, że Scrooge jest typowym przykładem skąpca i pracoholika

• zinterpretować wskazany fragment utworu

• opisać uczucia Scrooge’a w chwili, gdy odeszła od niego ukochana kobieta

• przedstawić wcześniejsze relacje Ebenezera Scrooge’a z ludźmi i wyjaśnić, co stało się z osobami, które kochał

• opisać realia społeczne, w których dorastała główna postać utworu

• podać przykłady zachowań i decyzji bohatera, które pokazują jego wewnętrzną przemianę

• wyjaśnić, do jakich powszechnych skojarzeń związanych z Bożym Narodzeniem odwołał się Charles Dickens

• wyjaśnić, czemu miało służyć wprowadzenie do utworu elementów fantastycznych

• omówić relacje między sferami realistyczną i fantastyczną w opowiadaniu

• napisać ogłoszenie, które zawiera informacje o wyglądzie postaci

• zacytować sformułowania, dzięki którym narrator nawiązuje kontakt z czytelnikiem, i wyjaśnić, czemu służy taki zabieg

• sporządzić spis problemów społecznych, które zostały zaprezentowane w Opowieści wigilijnej

• przygotować mowę dla adwokata broniącego Ebenezera Scrooge’a, w której przekonuje on duchy świąt, by podjęły walkę o duszę tej postaci

• omówić sposób spotęgowania przez narratora wrażenia tajemnicy i niesamowitości w opisie wydarzeń przy drzwiach domu Scrooge’a

• przygotować prezentację na temat symboliki świąt w kulturze popularnej

• wskazać różnice między światem współczesnym a tym przedstawionym w lekturze z uwzględnieniem warunków pracy, sytuacji dzieci i kobiet oraz problemu ubóstwa

Relacje międzyludzkie

• określić ramy czasowe oświecenia

• wyjaśnić etymologię nazwy epoki • wymienić najważniejsze etapy życia Ignacego Krasickiego

• omówić treść poznanych bajek

• odtworzyć najważniejsze fakty i opinie

• omówić treść wiersza

• wskazać podmiot liryczny utworu

• wymienić etapy przygotowywania wypowiedzi argumentacyjnej

• wymienić typy zdań złożonych podrzędnie

• zdefiniować imiesłowowy równoważnik zdania

• wyjaśnić różnice pomiędzy mową niezależną a mową zależną

• wymienić etapy pisania streszczenia

• przedstawić zasady cytowania tekstów

• przedstawić zasady cytowania poezji

• wymienić zasady tworzenia opisu bibliograficznego

• wymienić priorytety oświeceniowe

• wyjaśnić, co służyło rozpowszechnianiu idei oświecenia w Europie

• wymienić dzieła sztuki oświeceniowej

• scharakteryzować twórczość poety

• wskazać cechy gatunkowe w poznanych utworach

• wykorzystywać najważniejsze konteksty

• wypowiedzieć się na temat podmiotu lirycznego utworu

• omówić postawę podmiotu lirycznego wobec otaczającej go rzeczywistości

• nazwać rodzaje rymów występujące w utworze

• scharakteryzować tytułową bohaterkę utworu

• odnaleźć tezę i argumenty w zaprezentowanym  tekście

• wskazać w wypowiedzeniu orzeczenia i rozdzielić zdania składowe

• wskazać zdanie nadrzędne

• uzupełnić podane wypowiedzenia imiesłowowymi równoważnikami zdania

• poprawić wypowiedzenia z błędnym użyciem imiesłowowych równoważników zdania

• wskazać w podanym tekście mowę niezależną i mowę zależną

• zastosować słownictwo przydatne przy pisaniu streszczenia

• wskazać usterki w podanym streszczeniu

• uzupełnić podany tekst zawierający cytat odpowiednimi znakami interpunkcyjnymi

• omówić specyfikę polskiego oświecenia

• scharakteryzować sztukę oświecenia

• wyjaśnić sens alegorii użytych w bajkach

• przedstawić morały poznanych bajek

• wyciągać wnioski

• przedstawiać własne stanowisko

• zinterpretować funkcję środków stylistycznych użytych w wierszu

• zinterpretować sposób ukazania przemijania w wierszu

• wskazać stały związek frazeologiczny użyty w wierszu i omówić jego funkcję

• określić nastrój utworu

• wskazać różne typy argumentów w podanym tekście

• sformułować argumenty potwierdzające podaną tezę

• sformułować pytania do zdań podrzędnych

• określić typy zdań podrzędnych

• wymienić pytania, na jakie odpowiadają zdania podrzędne w podanych przykładach

• wymienić warunki, jakie musi spełniać poprawnie skonstruowane wypowiedzenie z imiesłowowym równoważnikiem zdania

• przekształcić wypowiedzi w mowie zależnej na mowę niezależną i odwrotnie

• przekształcić dowolny dialog na mowę zależną

• zastosować w zapisie dialogu poprawną interpunkcję

• poprawić błędy w podanym streszczeniu

• przygotować w punktach streszczenie ostatnio widzianego filmu

• stworzyć tekst zawierający cytaty

• omówić wybrane dzieło oświeceniowe

• wypowiedzieć się na temat udziału Ignacego Krasickiego w inicjatywach oświeceniowych

• wypowiedzieć się na temat aktualności bajek poety

• poprawnie interpretować wymagany materiał

• właściwie argumentować

• uogólniać, podsumowywać i porównywać

• postawić tezę interpretacyjną

• zinterpretować wskazany fragment

• stworzyć wypowiedź argumentacyjną

• przedstawić relację zdań na wykresie

• przedstawić relację zdań na wykresie

• przekształcić podane wypowiedzenia tak, aby powstały imiesłowowe równoważniki zdania

• zredagować tekst, w którym wypowiedzi bohaterów mają formę mowy zależnej

• stworzyć streszczenie wybranego tekstu narracyjnego

• stworzyć opisy bibliograficzne cytowanych przez siebie źródeł

• zaprezentować wybraną postać oświecenia

• wskazać elementy światopoglądu oświeceniowego w bajkach Ignacego Krasickiego

• wykorzystywać bogate konteksty

• formułować i rozwiązywać problemy badawcze

• omówić różne sposoby przedstawienia motywu przemijania w tekstach kultury

• podjąć dyskusję na temat możliwości poznania samego siebie

Rozdział IV

Człowieczeństwo

Człowieczeństwo

• określić ramy czasowe romantyzmu

• przedstawić etymologię nazwy epoki• wymienić najważniejsze etapy życia Adama Mickiewicza

• wymienić najważniejsze elementy światopoglądu romantycznego

• wymienić cechy bohatera romantycznego• scharakteryzować twórczość poety

• omówić najważniejsze cechy sztuki romantycznej

• wymienić najważniejsze dzieła sztuki romantycznej• wskazać elementy romantyczne w twórczości Adama Mickiewicza

• przedstawić informacje na temat życia społecznego poety

• przedstawić i omówić dzieła sztuki romantycznej

Adam Mickiewicz „Dziady cz. II”

[lektura obowiązkowa]

• wyjaśnić, do jakiej kategorii duchów należy Widmo

• omówić sposób wywołania zjawy

• ustalić, czego Widmo żąda od zgromadzonych wieśniaków

• określić czas akcji utworu

• zapisać w punktach plan wydarzeń przedstawionych w dramacie Adama Mickiewicza

• wskazać wydarzenie, które zburzyło przewidziany porządek dziadów, i wyjaśnić, jak zareagowali na nie Guślarz oraz zebrany lud

• opisać reakcję Guślarza na widok upiora

• wytłumaczyć, jaką rolę odgrywają i co symbolizują w utworze towarzyszące zjawie ptaki

• wymienić cechy charakteru złego pana i zilustrować każdą z nich odpowiednim przykładem z opowieści ptaków

• określić funkcję dziadów w życiu przedstawionej społeczności

• scharakteryzować relację między światem żywych a światem zmarłych nawiązaną dzięki dziadom

• wyjaśnić, jaką rolę w życiu gromady odgrywa Guślarz oraz co może oznaczać rozpalany przy nim ogień

• wytłumaczyć, kim jest milcząca postać z zakończenia dramatu – zjawą czy żywym człowiekiem

• opisać milczącego bohatera z zakończenia utworu i wyjaśnić, do którego świata należy ta postać – rzeczywistego czy nadprzyrodzonego

• nazwać środki stylistyczne, dzięki którym zostały uwidocznione emocje Guślarza

• wskazać w podanym fragmencie utworu wyrazy, które nie są używane we współczesnym języku polskim, i podać ich aktualne odpowiedniki

• zinterpretować nauki moralne przekazane przez duchy

• wskazać elementy obyczajów ludowych w utworze

• wyjaśnić, w jakim celu poeta wprowadził do dramatu duchy, które pojawiają się w czasie obrzędu

• przedstawić genezę poszczególnych części Dziadów

• zinterpretować motto utworu pochodzące z dramatu Williama Szekspira

• zabrać głos w dyskusji na temat: „Czy nauki moralne zawarte w utworze mają charakter uniwersalny?”

• stworzyć uniwersalny kodeks postępowania

• napisać opowiadanie z elementami opisu przeżyć wewnętrznych, w którym przedstawia (w trzeciej osobie) historię jednego z ptaków – kruka lub sowy

• omówić światopogląd ludzi uczestniczących w dziadach

• stworzyć notatkę na temat przyczyn fascynacji romantyków obrzędami ludowymi

• wyjaśnić, jak rozumie zakończenie Dziadów cz. II

• opracować własny pomysł na wystawienie wybranego fragmentu Dziadów cz. II na scenie i oddanie atmosfery dramatu

• podać propozycje, kim mógłby być współcześnie zły pan

• uzasadnić na podstawie dramatu Adama Mickiewicza i innych tekstów literackich słuszność stwierdzenia, że wina nie pozostaje bez kary

• porównać dziady z innymi znanymi obrzędami religijnymi

• wyjaśnić, w jaki sposób dzięki dziadom teraźniejszość łączy się z przeszłością i przyszłością uczestników obrzędu

Adam Mickiewicz

„Świtezianka”

[lektura obowiązkowa]

• wyjaśnić znaczenie pojęć: ballada, realizm, fantastyka, punkt kulminacyjny, nauka moralna

• omówić treść utworu

• określić rodzaj literacki utworu

• ustalić, jaką wiedzę na temat świata przedstawionego ma narrator

• wskazać elementy realistyczne i fantastyczne w utworze

• wskazać punkt kulminacyjny utworu

• scharakteryzować bohaterów utworu

• omówić stosunek narratora do przedstawionych zdarzeń

• wyjaśnić sens nauki moralnej zawartej w utworze

• wskazać cechy gatunkowe w utworze

• podjąć dyskusję na temat nauki moralnej zawartej w balladzie

• wypowiedzieć się na temat adaptacji filmowej Świtezianki

Człowieczeństwo

• wyrazić swoimi słowami sens każdego poznanego aforyzmu• wymienić etapy pisania rozprawki

• przedstawić schematy pisania rozprawki

• wskazać wyrazy podstawowe i pochodne

• wskazać w podanych wyrazach formanty i nazwać ich typy

• omówić zasady pisowni przedrostków: z-, s-, ś-, wz-, bez-, nad-, ob-, od-, pod-, przed-, roz-, w-

• omówić zasady pisowni przyrostków: -dzki, -dztwo, -cki, -ctwo

• omówić zasady pisowni przyrostka -stwo

• zdefiniować wyrazy podzielne i niepodzielne słowotwórczo

• omówić zasady pisowni wyrazów z literami: ó, u, rz, ż, ch, h

• zdefiniować wyraz złożony

• przedstawić zasady tworzenia przymiotników złożonych

• wskazać tematy, do których odnoszą się podane aforyzmy

• zastosować słownictwo przydatne przy pisaniu rozprawek

• dopisać wstęp i zakończenie do podanego fragmentu rozprawki

• wybrać spośród podanych argumentów te, które można wykorzystać do uzasadnienia wskazanej tezy

• utworzyć wyrazy pochodne od podanych wyrazów podstawowych

• wskazać wyrazy podstawowe dla podanych wyrazów pochodnych

• zbudować wyrazy z podanych par wyrazowych i wskazać wrostki

• wymienić funkcje formantów

• uzupełnić wyrazy odpowiednimi przedrostkami

• uzupełnić tekst wyrazami z kłopotliwymi przedrostkami

• wskazać wyrazy podzielne i niepodzielne słowotwórczo

• uzupełnić tekst wyrazami z kłopotliwymi literami

• wskazać wśród podanych przykładów wyrazy złożone

• utworzyć wyrazy złożone  z podanych wyrazów

• przyporządkować przymiotniki złożone do odpowiednich ilustracji

• wyjaśnić znaczenie podanych przymiotników złożonych

• omówić grę słów w poszczególnych aforyzmach

• sformułować argumenty do podanego zagadnienia

• sformułować argumenty i kontrargumenty do podanej tezy

• stworzyć plan rozprawki na podstawie zaprezentowanej dyskusji

• wskazać formant w wyrazie pochodnym

• wyjaśnić znaczenie podanych wyrazów pochodnych

• podzielić podane wyrazy na grupy na podstawie ich znaczenia

• utworzyć przymiotniki od podanych nazw miejscowości

• uzupełnić podane wyrazy odpowiednimi przyrostkami

• uzupełnić tekst wyrazami z kłopotliwymi przyrostkami

• wskazać wyrazy należące do jednej rodziny

• wskazać rdzenie w podanych grupach wyrazów

• wyjaśnić pisownię kłopotliwych liter w podanych wyrazach

• wskazać nieporozumienia, do których może dojść w razie niepoprawnego zapisu kłopotliwych liter

•• poprawnie wymówić i odmienić podane wyrazy złożone

• przekształcić zdania tak, aby zawierały przymiotniki złożone

• zinterpretować tytuł zbioru

• ocenić aktualność aforyzmów Stanisława Jerzego Leca

• napisać rozprawkę

• wskazać oboczności w wyrazach

• utworzyć wyrazy o różnych kategoriach znaczeniowych

• przekształcić podane wypowiedzi tak, aby użyć wyrazu z przyrostkiem o kłopotliwej pisowni

• utworzyć rodzinę wyrazów

• stworzyć tekst z kłopotliwymi literami

• stworzyć tekst z wyrazami złożonymi

• utworzyć przymiotniki złożone od podanych nazw własnych

• zgromadzić argumenty, korzystając z różnych źródeł

Rozdział V.

Dobro i zło

Dobro i zło

• omówić treść fragmentów tekstu

• określić rodzaj narracji

• omówić treść fragmentów artykułu

• wymienić zasady etyki językowej

• omówić sposoby naruszania etyki językowej

• wymienić cechy wypowiedzi perswazyjnej

• wymienić cechy wypowiedzi manipulacyjnej

• wymienić sposoby nakłaniania wykorzystywane w reklamach

• przedstawić etapy przygotowywania przemówienia

• wymienić środki retoryczne

• zdefiniować pojęcia: treść i zakres znaczeniowy wyrazu

• wyjaśnić znaczenie pojęć: synonim, antonim, wyraz wieloznaczny, homonim

• wyjaśnić różnice pomiędzy wyrazami wieloznacznymi a homonimami

• przedstawić podział głosek

• wymienić funkcje głoski i

• przedstawić zasady akcentowania w języku polskim

• przedstawić zasady, na jakich zachodzą upodobnienia fonetyczne

• wymienić zasady pisowni wyrazów z ą, ę, om, em, on, en

• scharakteryzować bohaterów tekstu

• omówić rolę Iana w grze

• opracować profil hejtera na podstawie tekstu

• wskazać cechy świadczące o popularnonaukowym charakterze tekstu

• wskazać wypowiedzi zgodne i niezgodne z zasadami etyki słowa

• wyjaśnić, na czym polega perswazyjny charakter wypowiedzi

• wyjaśnić, na czym polega manipulacyjny charakter wypowiedzi

• podać przykłady sloganów reklamowych

• podać przykłady użycia środków retorycznych

• dokonać analizy podanego przemówienia

• podać definicje wyrazów uwzględniające elementy ich treści

• uporządkować wyrazy od tego o najszerszym zakresie znaczeniowym do tego o zakresie najwęższym

• zastąpić podane wyrazy ich synonimami

• podać antonimy do podanych wyrazów

• wyjaśnić, na czym polega wieloznaczność podanych wyrazów

• podzielić słowa na głoski i sylaby

• podać przykłady głosek miękkich, twardych, dźwięcznych, bezdźwięcznych, ustnych i nosowych

• wskazać upodobnienia fonetyczne

• wskazać różnice pomiędzy mową a pismem, odwołując się do przykładów

• uzupełnić podane zdania odpowiednimi formami wyrazów

• wyjaśnić zasady zapisu podanych wyrazów

• dokonać analizy kompozycji tekstu, uwzględniając funkcję śródtytułów

• podać przykłady wypowiedzi perswazyjnych i manipulacyjnych

• dokonać analizy skuteczności wybranego sloganu reklamowego

• dokonać analizy funkcji gry słów w podanych sloganach

• dokonać analizy zabiegów perswazyjnych i manipulacyjnych zastosowanych w podanych reklamach

• porównać podane przemówienia i ocenić ich skuteczność

• dokonać analizy niewerbalnych środków komunikacji

• skorygować wypowiedzi za pomocą wyrazów o szerszym zakresie znaczeniowym

• odróżnić homonimy od wyrazów wieloznacznych

• wskazać funkcje głoski i na podanych przykładach

• zaznaczyć strzałką kierunek upodobnienia

• poprawić błędy w podanym tekście

• skorzystać ze słownika w razie wątpliwości związanych z poprawnym zapisem wyrazów

• wypowiedzieć się na temat popełniania zła na niby w świecie nierzeczywistym

• wskazać na podstawie tekstu przyczyny zachowań mających u podstaw nietolerancję i ksenofobię

• sformułować wypowiedź o wydźwięku negatywnym zgodną z zasadami etyki słowa

• sformułować tekst perswazyjny i tekst manipulacyjny

• sformułować slogany reklamowe

• przygotować przemówienie

• wygłosić przemówienie

• dopisać do podanych wyrazów te o szerszym i węższym zakresie znaczeniowym

• podać różne znaczenia wskazanych wyrazów

• odpowiednio akcentować wyrazy

• wytłumaczyć różnice pomiędzy mową a pismem, odwołując się do przykładów

• stworzyć tekst z poprawnie zapisanymi wyrazami z ą, ę, om, em, on, en

• podjąć dyskusję na temat zalet i wad gier komputerowych

• podjąć dyskusję na temat możliwości przeciwdziałania mowie nienawiści

• podjąć dyskusję na temat funkcji fake newsów

Rozdział VI. Konflikty

Aleksander Fredro

[lektura obowiązkowa]

• opisać sytuację przedstawioną we fragmentach aktu I utworu

• podać przykłady dosadnych sformułowań użytych przez Cześnika w czasie kłótni z Rejentem

• podać przykłady sprzeczności między tym, co mówią postacie utworu, a tym, co robią lub sądzą o innych, i wyjaśnić, czemu służy ukazanie tych sprzeczności

• wymienić cechy bohaterów wyśmiane w Zemście

• odnaleźć w utworze informacje dotyczące czasu i miejsca akcji oraz ocenić, czy mają one znaczenie dla jego wymowy i interpretacji

• wskazać wątek główny i wątki poboczne

• omówić zachowanie Rejenta podczas sprzeczki z Cześnikiem i wyjaśnić, o czym ono świadczy

• uzasadnić stwierdzenie, że Raptusiewicz i Milczek to nazwiska znaczące, odwołując się do fragmentów aktu I

• wymienić cechy Rejenta ujawnione w scenie rozmowy z mularzami (murarzami)

• zgromadzić informacje o Cześniku i Rejencie oraz uporządkować je od najogólniejszych do najbardziej szczegółowych

• wyjaśnić, co to jest karykatura oraz na czym polega karykaturalne przedstawienie Cześnika i Rejenta

• podzielić bohaterów utworu na pierwszoplanowych, drugoplanowych i epizodycznych

• wyjaśnić, jaką rolę odgrywają w utworze bohaterowie epizodyczni

• wyjaśnić, w jaki sposób Milczek traktuje prawo i innych ludzi

• opisać i zinterpretować zachowanie Cześnika i Rejenta przedstawione w didaskaliach do sceny 11 aktu IV oraz wyjaśnić znaczenie tego fragmentu utworu dla zrozumienia postaw bohaterów w kolejnych scenach

• scharakteryzować stryja Klary na podstawie jego wypowiedzi

• porównać Cześnika i Rejenta

• ocenić, czy w scenie, w której Papkin pragnie złożyć śluby wierności Klarze, styl jego wypowiedzi pasuje do sytuacji

• zinterpretować tytuł utworu w kontekście całej lektury i wyjaśnić, do czego doprowadziła tytułowa zemsta

• sporządzić katalog głównych wad Polaków na podstawie zachowań wszystkich bohaterów utworu

• wyjaśnić sens motta utworu

• dokonać analizy zakończenia Zemsty i wyjaśnić, jakie przesłanie ono niesie

• wytłumaczyć, do jakich postaw Aleksander Fredro chciał nakłonić Polaków

• rozważyć, czy zgoda Cześnika i Rejenta będzie trwała

• wyjaśnić, jaką rolę w życiu społecznym mogą odgrywać komik, komediopisarz i satyryk

• wskazać podobieństwa i różnice pomiędzy poczuciem humoru w czasach Aleksandra Fredry i współcześnie

• napisać wypracowanie na temat: „Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem, że wśród bohaterów Zemsty nie ma postaci jednoznacznie złych ani jednoznacznie pozytywnych?”

• wskazać zjawiska krytykowane we współczesnych komediach filmowych o polskim społeczeństwie i wyjaśnić, na czym polega zawarty w nich humor

• wytłumaczyć, w jaki sposób plakaty zamieszczone w podręczniku nawiązują do wymowy Zemsty

• ocenić, czy diagnoza społeczna Aleksandra Fredry jest ponadczasowa

• wyjaśnić, w jaki sposób Rejent i Cześnik pokrzyżowali sobie nawzajem plany i co byli w stanie poświęcić dla zemsty

• podać przykłady przedstawienia motywu zemsty w innych tekstach kultury • wyjaśnić, czym skutkuje wyśmianie pewnych cech

• porównać treść utworu z jego ekranizacją w reżyserii Andrzeja Wajdy

Konflikty

• omówić treść wiersza • wymienić elementy recenzji

• wymienić odmiany polszczyzny zależne od odbiorcy i sytuacji

• przedstawić cechy odmian języka: oficjalnej i nieoficjalnej

• wymienić przykłady słów o ograniczonym zasięgu

• przedstawić relacje międzyludzkie i zasady obowiązujące w tytułowych prostych krajach

• omówić stosunek podmiotu lirycznego do opisywanej rzeczywistości

• odróżnić recenzję od sprawozdania

• selekcjonować informacje przydatne przy pisaniu recenzji

• przedstawić cechy języka ogólnego i języka o ograniczonym zasięgu

• uzupełnić tekst odpowiednimi wyrazami w zależności od kontekstu

• tłumaczyć, czym są profesjonalizmy

• zinterpretować metafory zawierające przymiotnik prosty

• omówić funkcję pytań w poznanym wierszu

• stworzyć plan recenzji

• ocenić poszczególne elementy recenzji

• wskazać wyrazy należące do polszczyzny oficjalnej i polszczyzny nieoficjalnej

• wskazać słownictwo należące do języka ogólnego oraz języka o ograniczonym zasięgu

• rozpoznawać w tekście słowa o ograniczonym zasięgu, w tym profesjonalizmy

• sformułować przesłanie wiersza

• napisać recenzję wybranego filmu

• dostosować tekst do sytuacji komunikacyjnej

• przekształcić tekst napisany w środowiskowej odmianie języka w tekst napisany językiem ogólnonarodowym

• podjąć dyskusję na temat znaczenia i funkcji prostoty

Henryk Sienkiewicz, Latarnik

[lektura obowiązkowa]

• omówić treść utworu

• określić rodzaj narracji• przeczytać ze zrozumieniem fragmenty utworu

• omówić świat przedstawiony noweli

• wskazać cechy gatunkowe noweli

• scharakteryzować głównego bohatera utworu

• omówić przemianę bohatera utworu• wskazać istotne informacje we fragmentach dzieła

• omówić przyczyny tułaczki Skawińskiego (także te niewyrażone bezpośrednio)

• omówić sposób, w jaki bohater reaguje na pierwsze wersy Pana Tadeusza

• omówić funkcję przyrody w noweli wyjaśnić znaczenia tułactwa bohatera w odniesieniu do fragmentów i całości utworu

• wypowiedzieć się na temat sposobu postrzegania ojczyzny przez Skawińskiego

• zinterpretować symbolikę latarni morskiej

• sformułować przesłanie utworu

• napisać opowiadanie o  losach

bohatera

• uzasadnić porównanie Skawińskiego do Syzyfa

• wypowiedzieć się na temat problemów, z jakimi borykają się emigranci i uchodźcy

• omówić kontekst historyczny noweli

Aleksander Kamiński

Kamienie na szaniec

[lektura obowiązkowa]

• omówić treść utworu

• określić rodzaj narracji

• omówić treść utworu

• zrelacjonować przebieg akcji pod Arsenałem

• omówić losy bohaterów utworu

• przeczytać ze zrozumieniem fragmenty utworu

• określić ramy czasowe utworu

• wskazać w utworze elementy gawędy harcerskiej

• wyjaśnić różnice pomiędzy sabotażem a dywersją

• omówić akcje sabotażowe i dywersyjne bohaterów utworu

• przedstawić i scharakteryzować bohaterów utworu

• zdefiniować pojęcie patriotyzm w kontekstach historycznym i współczesnym

• wskazać istotne informacje we fragmentach tekstu

• określić tematykę tekstu

• wypowiedzieć się na temat stosunku narratora do opisywanego świata

• wypowiedzieć się na temat skutków działań sabotażowych i dywersyjnych

• przedstawić hierarchię wartości bohaterów książki przed wybuchem wojny oraz w czasie okupacji

• zaprezentować bohaterów utworu jako przedstawicieli pokolenia wojennego

• dokonać analizy kształtu artystycznego fragmentów utworu

• zinterpretować sens tytułu

• omówić przyczyny i skutki akcji pod Arsenałem

• omówić dylematy moralne bohaterów tekstu

• wypowiedzieć się na temat sposobu przedstawienia czasu pogardy w utworze

• stworzyć własny tekst na podstawie fragmentów utworu

• omówić kontekst historyczny utworu

• porównać sposób przedstawienia akcji pod Arsenałem w książce Aleksandra Kamińskiego i filmie Roberta Glińskiego

• wypowiedzieć się na temat fenomenu Polskiego Państwa Podziemnego