Izabela Leśniak

 

Program realizuje treści zawarte w sześciu działach tematycznych:

1. Rodzina.

2. Dojrzewanie.

3. Seksualność człowieka.

4. Życie jako fundamentalna wartość.

5. Płodność. 

    

    

6. Postawy.

Zgodnie z rozporządzeniem MEN część zajęć (po 5 godzin w każdej klasie) została zaplanowana z podziałem na grupy dziewcząt i chłopców. Podział na grupy jednopłciowe stwarza możliwość otwarcia się na problemy i swobodne rozmowy na tematy bardziej intymne.

Specyfika przedmiotu wychowanie do życia w rodzinie polega również na tym, że zajęcia nie podlegają ocenie i nie mają wpływu na promocję ucznia do klasy programowo wyższej, ani też na ukończenie szkoły. Brak tradycyjnych metod kontroli na tych lekcjach umożliwia uczniom większą swobodę wypowiedzi i odwagę w zadawaniu pytań, zapewniając im „bezpieczną przestrzeń” w komunikacji z rówieśnikami i z osobą prowadzącą.

 

Cele kształcenia wymagania ogólne

1. Ukazywanie wartości rodziny w życiu osobistym człowieka. Wnoszenie pozytywnego wkładu w życie swojej rodziny.

    

2. Okazywanie szacunku innym ludziom, docenianie ich wysiłku i pracy, przyjęcie postawy szacunku wobec siebie.

    

3. Pomoc w przygotowaniu się do zrozumienia i akceptacji przemian okresu dojrzewania. Pokonywanie trudności okresu dorastania.

    

4. Kształcenie umiejętności przyjęcia integralnej wizji osoby. Wybór i urzeczywistnianie wartości służących osobowemu rozwojowi. Kierowanie własnym rozwojem, podejmowanie wysiłku samowychowawczego zgodnie z uznawanymi normami i wartościami. Poznawanie, analizowanie i wyrażanie uczuć. Rozwiązywanie problemów.

    

5. Pozyskanie wiedzy na temat organizmu ludzkiego i zachodzących w nim zmian rozwojowych w okresie prenatalnym i postnatalnym oraz akceptacja własnej płciowości. Przyjęcie integralnej wizji ludzkiej seksualności. Umiejętność obrony własnej intymności i nietykalności seksualnej oraz szacunek dla ciała innej osoby.

    

6. Uświadomienie i uzasadnienie potrzeby przygotowania do zawarcia małżeństwa i założenia rodziny. Zorientowanie w zakresie i komponentach składowych postawy odpowiedzialnego rodzicielstwa.

    

7. Korzystanie ze środków przekazu, w tym z internetu, w sposób selektywny, umożliwiający obronę przed ich destrukcyjnym oddziaływaniem.

    

 

Nadrzędnym celem zajęć WDŻ jest pomoc wychowankowi, aby stawał się coraz bardziej dojrzałym i odpowiedzialnym człowiekiem. Oprócz poszerzania wiedzy o sobie, o swoich emocjach, przeżyciach i zmianach fizycznych okresu dojrzewania, istotne będzie nabywanie umiejętności komunikacji międzyosobowej, obdarzania innych szacunkiem, życzliwością, przyjaźnią. Ważnym zadaniem jest także rozpoznawanie zagrożeń cywilizacyjnych i przezwyciężanie związanych z nimi trudności, nawyków, przyzwyczajeń. Te trudności mogą także dotyczyć indywidualnych braków, kompleksów przeżywanych przez ucznia, np. związanych z wyglądem, wagą, wzrostem, izolacją w grupie. Przykre przeżycia mogą także wynikać z zaburzeń życia rodzinnego, np. kłótnie, awantury w domu, rozwód rodziców, alkoholizm. Tacy uczniowie będą wymagali szczególnej uwagi i troski nauczyciela.

 

 

Klasa IV

Wychowanie do życia w rodzinie

 

1. Wspólnota domu, serca i myśli – funkcje rodziny

   Uczeń potrafi: • przedstawić treści, które będą przedmiotem zajęć wychowania do życia w rodzinie, • wzbudzić refleksję nt. przedstawionych celów zajęć WDŻ, • wspólnie tworzyć kontrakt dotyczący zasad pracy na lekcjach WDŻ, • nazwać podstawowe funkcje rodziny.

2. Witaj w domu – funkcje prokreacyjna i opiekuńcza.

   Uczeń potrafi: • wyjaśnić istotę funkcji prokreacyjnej rodziny, • nazwać stopnie pokrewieństwa i wyjaśnić wielopokoleniowość rodziny, • wskazać znaczenie funkcji opiekuńczej rodziny ze szczególnym uwzględnieniem jej roli w opiece nad najsłabszymi: dziećmi i ludźmi w podeszłym wieku, • przedstawić najważniejsze potrzeby w rodzinie: miłości i akceptacji najbliższych.

3. Zasady i normy – funkcje wychowawcza i socjalizacyjna

   Uczeń potrafi: • wzbudzić refleksję nad swoim zachowaniem w rodzinie, i poza nią, • uzasadnić, dlaczego należy zachowywać się uprzejmie, taktownie wobec innych, • rozróżnić zachowania naganne od nienagannych.

4. Miłość, która scala – funkcje psychiczno-uczuciowa i kontrolna

   Uczeń potrafi: • nazwać i przedstawić istotę pojęć: wrażliwość, miłość, empatia, altruizm, • opisać przejawy troski rodzicielskiej o dzieci w realizacji funkcji kontrolnej.

5. Jesteśmy razem – funkcje rekreacyjno-towarzyska, kulturowa i ekonomiczna.

   Uczeń potrafi: • uzasadnić potrzebę podtrzymywania więzi z bliższą i dalszą rodziną oraz znajomymi, • opisać sposoby spędzania czasu wolnego w rodzinie, • wymienić akcje charytatywne i sposoby działania wolontariatu.

6. Człowiek istota płciowa

   Uczeń potrafi: • określić odrębność płci biologicznej, psychicznej i społecznej, • dostrzec i omówić zagadnienie równości płci, • przedstawić istotę uzupełniania się płci (komplementarność).

7. Przekazywanie życia (dla grupy dziewcząt)

   Uczennica potrafi: • określić, czym jest macierzyństwo i ojcostwo, • wskazać perspektywę swojego psychofizycznego rozwoju w celu podjęcia przyszłych ról związanych z macierzyństwem. • opisać budowę układu rozrodczego kobiety i mężczyzny, • omówić funkcjonowanie układu rozrodczego dojrzewającej dziewczyny i dojrzewającego chłopca.

8. Przekazywanie życia (dla grupy chłopców)

   Uczeń potrafi: • określić, czym jest ojcostwo i macierzyństwo, • wskazać perspektywę swojego psychofizycznego rozwoju w celu podjęcia przyszłych ról związanych z ojcostwem. • opisać budowę układu rozrodczego mężczyzny i kobiety, • omówić funkcjonowanie układu rozrodczego dojrzewającego chłopca i dojrzewającej dziewczyny.

9. U progu dojrzewania (dla grupy dziewcząt)

   Uczennica potrafi: • opisać charakterystyczne przemiany zachodzące w organizmie dziewczynki w okresie dojrzewania, • scharakteryzować zmiany zachodzące w okresie dojrzewania u chłopców, • podać charakterystyczne cechy zmian psychicznych w okresie pokwitania, • przyjąć i zaakceptować procesy fizyczne zachodzące u adolescentki, • zrozumieć, że każdy organizm ma swój indywidualny rytm dojrzewania, • scharakteryzować właściwy sposób odżywiania i trybu życia według zasad higieny.

10. U progu dojrzewania (dla grupy chłopców)

    Uczeń potrafi: • opisać charakterystyczne przemiany zachodzące w organizmie chłopca w okresie dojrzewania, • scharakteryzować zmiany zachodzące w okresie dojrzewania u dziewczynki, • podać charakterystyczne cechy zmian psychicznych w okresie pokwitania, • przyjąć i zaakceptować procesy fizyczne zachodzące u adolescenta, • zrozumieć, że każdy organizm ma swój indywidualny rytm dojrzewania, • scharakteryzować właściwy sposób odżywiania i trybu życia według zasad higieny.

11. Rodzi się dziecko (dla grupy dziewcząt)

    Uczennica potrafi: • krótko scharakteryzować okres ciąży, • opisać kolejne etapy rozwoju dziecka od poczęcia do narodzin, • wymienić zasady higienicznego trybu życia matki oczekującej dziecka, • uzasadnić, dlaczego miłość matki i ojca do noworodka jest tak ważna.

12. Rodzi się dziecko (dla grupy chłopców)

    Uczeń potrafi: • krótko scharakteryzować okres ciąży, • opisać kolejne etapy rozwoju dziecka od poczęcia do narodzin, • wymienić zasady higienicznego trybu życia matki oczekującej dziecka, • uzasadnić, dlaczego miłość matki i ojca do noworodka jest tak ważna.

13. Intymność (dla grupy dziewcząt)

    Uczennica potrafi: • określić, czym jest intymność, • rozróżnić kontakty społeczne, które wymagają różnych stopni bliskości fizycznej, • uzasadnić potrzebę nieufności i dystansu wobec obcych ludzi, • wskazać na potrzebę zachowania intymności i nietykalności osobistej.

14. Intymność (dla grupy chłopców)

    Uczeń potrafi: • określić, czym jest intymność, • rozróżnić kontakty społeczne, które wymagają różnych stopni bliskości fizycznej, • uzasadnić potrzebę nieufności i dystansu wobec obcych ludzi, • wskazać na potrzebę zachowania intymności i nietykalności osobistej.

15. Obrona własnej intymności (dla grupy dziewcząt)

    Uczennica potrafi: • wymienić sytuacje, które mogą być krępujące i które zawstydzają, • określić sposoby właściwej reakcji, gdy ktoś próbuje naruszyć sferę intymności.

16. Obrona własnej intymności (dla grupy chłopców)

    Uczeń potrafi: • wymienić sytuacje, które mogą być krępujące i które zawstydzają, • określić sposoby właściwej reakcji, gdy ktoś próbuje naruszyć sferę intymności.

17. Koleżeństwo

    Uczeń potrafi: • określić, co to znaczy „być dobrym kolegą”, „dobrą koleżanką”, • uzasadnić, że koleżeństwo przygotowuje do dojrzałej przyjaźni i miłości, • rozeznać cechy charakteryzujące różnych liderów (tych, których warto uznać za przywódców i tych, których należy unikać).

18. Dobre wychowanie

    Uczeń potrafi: • uzasadnić, dlaczego zwroty grzecznościowe (np. proszę, dziękuję, przepraszam) ułatwiają życie, • przedstawić dobre maniery w praktyce: w relacjach z najbliższymi, w domu, szkole i miejscach publicznych, • określić dobór stosownego ubioru w różnych miejscach i sytuacjach.

19. Internet świat prawdziwy czy nieprawdziwy?

    Uczeń potrafi: • wymienić korzyści, które daje korzystanie z internetu, • określić różne możliwości spędzenia czasu wolnego – w świecie wirtualnym i również w rzeczywistym, • omówić zasady dobrego wychowania w internecie, • przedstawić zjawisko uzależnienia od internetu

 

Zajęcia prowadzi: mgr Izabela Leśniak

 

Klasa V

Wychowanie do życia w rodzinie

 

Treści nauczania w klasie V (zgodne z Podstawą programową zajęć szkolnych „wychowanie do życia w rodzinie”, rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 roku)

 

1. O budowaniu bliskich relacji w rodzinie • rodzina miejscem zaspokojenia potrzeb człowieka (biologicznych, fizycznych, emocjonalnych, intelektualnych, i duchowych), • budowanie relacji a uczucia, postawy i zachowania, • rodzaje uczuć, • sposoby wyrażania i komunikowania uczuć, w tym wyrażanie postawy miłości do najbliższych.

2. Formacyjna rola rodziny w zakresie: • przekazywania wiedzy o życiu, człowieku i świecie, • kształtowania postaw, • ćwiczenia umiejętności, • tworzenia hierarchii wartości, • uczenia norm i zgodnych z nimi zachowań.

3. Komunikacja w rodzinie • czynniki wspierające komunikację w rodzinie, • najczęstsze przyczyny konfliktów rodzinnych, • umiejętność przepraszania i wybaczania.

4. Czas wolny • sposoby wykorzystania czasu wolnego; rozwijanie pasji, zainteresowań, • umiejętność organizowania świętowania i kultywowania tradycji rodzinnych, narodowych i regionalnych, „Wędrując ku dorosłości” – Program nauczania – WDŻ klasa V • rola kontaktów ze światem kultury i przyrodą, • savoir-vivre – właściwe zachowania w kontakcie z przyrodą, w miejscach związanych z kulturą i w domu.

5. Budowanie relacji koleżeńskich i przyjacielskich • umiejętność tworzenia relacji międzyludzkich, • znaczenie relacji międzyosobowych w rozwoju społeczno-emocjonalnym, • podtrzymywanie więzi koleżeńskich i przyjacielskich, • warunki przyjaźni, • przyjaźń szkołą charakteru, • pozytywny stosunek do niepełnosprawnych kolegów i przyjaciół.

6. Problemy rozwoju psychofizycznego dziewcząt i chłopców • odmienność tempa rozwoju nastolatków, • akceleracja – przyspieszenie rozwoju fizycznego, • labilność emocjonalna w okresie pokwitania, • wyjaśnienie wątpliwości związanych z rozwojem adolescentów.

7. Media – zalety i minusy • świadome korzystanie ze środków społecznego przekazu, • wybór określonych treści, • limitowanie czasu poświęconego mediom.

 

Lekcja 1 Gdzie dom, tam serce twoje

Lekcja 2 Rodzina – moje okno na świat

Lekcja 3 Emocje i uczucia

Lekcja 4 Porozmawiajmy

Lekcja 5 Święta coraz bliżej

Lekcja 6 Zaplanuj odpoczynek

Lekcja 7 Mądry wybór w świecie gier

Lekcja 8 Uprzejmość i uczynność

Lekcja 9 Poszukiwany: przyjaciel

Lekcja 10 Moje ciało (lekcja dla grupy dziewcząt)

Lekcja 11 Moje ciało (lekcja dla grupy chłopców)

Lekcja 12 Dojrzewam (lekcja dla grupy dziewcząt)

Lekcja 13 Dojrzewam (lekcja dla grupy chłopców)

Lekcja 14 Dbam o higienę (lekcja dla grupy dziewcząt)

Lekcja 15 Dbam o higienę (lekcja dla grupy chłopców)

Lekcja 16 Zdrowy styl życia (lekcja dla grupy dziewcząt)

Lekcja 17 Zdrowy styl życia (lekcja dla grupy chłopców)

Lekcja 18 Zrozumieć siebie i innych (lekcja dla grupy dziewcząt)

Lekcja 19 Zrozumieć siebie i innych (lekcja dla grupy chłopców)

 

Zajęcia prowadzi: mgr Izabela Leśniak

 

Klasa VI

Wychowanie do życia w rodzinie

 

Program realizuje treści dotyczące:

 

• funkcji rodziny i ról rodzinnych,

• zmian psychofizycznych adolescenta,

• rozwoju człowieka i szacunku dla życia,

• komunikacji w rodzinie i grupie rówieśniczej,

• budowania relacji koleżeńskich i przyjacielskich,

• współczesnych zagrożeń cywilizacyjnych.

 

1. O budowaniu bliskich relacji w rodzinie

2. Jak mówić i słuchać, czyli o komunikacji w rodzinie

3. Konflikty – jak je rozwiązywać?

4. Czas wolny – jak go wykorzystać? Świętowanie

5. Czego jeszcze nie wiem, nie pamiętam... Powtórka z dojrzewania (dla grupy dziewcząt) .

6. Czego jeszcze nie wiem, nie pamiętam... Powtórka z dojrzewania (dla grupy chłopców)

7. Nastolatka przed lustrem. Uroda. Higiena. Zdrowie (dla grupy dziewcząt)

8. Higiena i zdrowie nastolatka (dla grupy chłopców)

9. Jedzenie wrogiem? Nastolatka i właściwe odżywianie (dla grupy dziewcząt)

10. Zwycięstwo czy porażka, czyli jak spożytkować młodzieńczą energię? (dla grupy chłopców)

11. Obrona własnej intymności (dla grupy dziewcząt

12. Obrona własnej intymności (dla grupy chłopców)

13. Wśród kolegów i koleżanek

14. Radość z przyjaźni

15. „Nie ma na tym świecie rzeczy doskonałych”, czyli o elektronicznych mediach

16. Cyberprzemoc – jak nie zostać jej ofiarą?

17. Media a moje miejsce w świecie (dla grupy dziewcząt)

18. Media a moje miejsce w świecie (dla grupy chłopców)

19. Co się w życiu liczy? Plany małe i duże

 

 

Zajęcia prowadzi: mgr Izabela Leśniak 

 

Klasa VII

Wychowanie do życia w rodzinie

 

Treści nauczania w klasie VII

Program „Wędrując ku dorosłości” dla klasy VII koreluje z tematami podejmowanymi na lekcjach biologii. Dlatego na zajęciach WDŻ uwzględnia się zagadnienia z anatomii i fizjologii układu rozrodczego człowieka. Te wiadomości są uzupełnione o treści z zakresu psychologii i socjologii rodziny. Pokazano uczniom związek zdobywanej wiedzy z pełnieniem w przyszłości ról małżeńskich i rodzinnych. Wskazuje się, że zagadnienia związane z płodnością wspomagają przygotowanie do rodzicielstwa, opieki prekoncepcyjnej, prenatalnej i postnatalnej. Nie pominięto przy tym kwestii dotyczących szczególnej troski i pomocy świadczonej dzieciom chorym i niepełnosprawnym. W tym przypadku funkcja opiekuńcza rodziny jest nieodzowna. O rodzinie, w której otrzymuje się wsparcie, uczeń dowiaduje się przy realizacji wielu innych zagadnień, np. w obrębie działu komunikacji, budowania relacji, uczuć, kształtowania postaw, tworzenia hierarchii wartości czy poszukiwania autorytetów. Młodzi ludzie, wchodzący w dorosłość, swoim zachowaniem sprawiają niejednokrotnie problemy, które można zakwalifikować do autodestrukcyjnych. Stąd też wiele miejsca w programie klasy VII zajmują kwestie uzależnień behawioralnych i uzależnień od substancji psychoaktywnych. W okresie dojrzewania oprócz zmian fizycznych pojawiają się nowe pragnienia i uczucia związane z budzącym się popędem seksualnym. Pragnienie bliskości, czułości i miłości to nowe życiowe doświadczenia, które mogą być fascynujące, ale też mogą stać się przyczyną wielu kłopotów. Tej tematyce także poświęcone są zajęcia w klasie VII.

 

Lekcja 1 Rozwój człowieka

Lekcja 2 Dojrzałość, to znaczy...

Lekcja 3 Dojrzewanie – rozwój fizyczny (dla grupy dziewcząt)

Lekcja 4 Dojrzewanie – rozwój fizyczny (dla grupy chłopców)

Lekcja 5 Zmiany psychiczne w okresie dojrzewania (dla grupy dziewcząt)

Lekcja 5 Zmiany psychiczne w okresie dojrzewania (dla grupy chłopców)

Lekcja 7 Pierwsze uczucia

Lekcja 8 Przekazywanie życia (dla grupy dziewcząt)

Lekcja 9 Przekazywanie życia (dla grupy chłopców)

Lekcja 10 Mężczyzna i kobieta. Układ rozrodczy (dla grupy dziewcząt)

Lekcja 11 Mężczyzna i kobieta. Układ rozrodczy (dla grupy chłopców)

Lekcja 12 Czas oczekiwania

Lekcja 13 Pierwsze kroki w szczęśliwe dzieciństwo (dla grupy dziewcząt)

Lekcja 14 Pierwsze kroki w szczęśliwe dzieciństwo (dla grupy chłopców)

Lekcja 15 Komunikacja w rodzinie

Lekcja 16 Savoir vivre, czyli zasady dobrego wychowania

Lekcja 17Utrata wolności. Zagrożenia. Uzależnienia chemiczne

Lekcja 18 Uzależnienia behawioralne

Lekcja 19 Ludzie drogowskazy

Klasa VIII

Wychowanie do życia w rodzinie

Treści nauczania w klasie VIII

1. Rozwój psychoseksualny człowieka • różnice w rozwoju psychoseksualnym dziewcząt i chłopców, • identyfikacja z własną płcią, • męskość, kobiecość; komplementarność płci.

2. Miłość w życiu człowieka • budowanie relacji międzyosobowych w okresie młodzieńczym, • zakochanie i miłość, • rodzaje miłości i etapy jej rozwoju.

3. Odpowiedzialność w przeżywaniu własnej płciowości i budowanie szczęśliwych więzi • integracja seksualna, • prawo pierwszych połączeń, • wzajemna pomoc i szacunek, • związek między aktywnością seksualną a miłością i odpowiedzialnością, • problemy z przedmiotowym traktowaniem człowieka w dziedzinie seksualnej, • argumenty biomedyczne, psychologiczne, społeczne i moralne za inicjacją seksualną w małżeństwie.

4. Przedwczesna inicjacja seksualna • przyczyny, skutki i profilaktyka, • choroby przenoszone drogą płciową, w tym AIDS (specyfika, rozwój, i objawy; profilaktyka), • ciąża nieletnich; zagrożenie aborcją, • różne odniesienia do seksualności.

5. Płodność człowieka • charakterystyka płodności mężczyzny i kobiety, • metody rozpoznawania płodności, ich przydatność w planowaniu rodziny i diagnostyce zaburzeń, • problemy z płodnością, przyczyny, skutki, profilaktyka i leczenie, • zapłodnienie in vitro a naprotechnologia, • antykoncepcja i jej rodzaje; ocena w aspekcie medycznym, psychologicznym, ekologicznym i moralnym, • różnice między antykoncepcją a naturalnym planowaniem rodziny.

6. Rodzina w kontekście trwałości małżeństwa, miłości, wzajemnego szacunku i troski • dojrzałość do małżeństwa i założenie rodziny, • kryteria wyboru małżonka, • motywy zawierania małżeństwa, • czynniki warunkujące trwałość małżeństwa, • powodzenie relacji małżeńskiej i rodzinnej, • troska o osoby chore i niepełnosprawne, • sytuacja rodziny w przypadku śmierci dziecka przed narodzeniem, • śmierć w rodzinie i współtowarzyszenie bliskim w przeżywaniu żałoby, • zachowanie pamięci o zmarłych.

7. Rodzina a normy i prawo • etyka życia małżeńskiego i rodzinnego, • przepisy prawa chroniące rodzinę.

Warunki i sposób realizacji

Do zadań szkoły w zakresie realizacji wychowania do życia w rodzinie należy w szczególności:

1) wspieranie wychowawczej roli rodziny;

2) współpraca z rodzicami w zakresie prawidłowych relacji między nimi a dzieckiem;

3) wskazanie norm życia społecznego, pomoc w interioryzacji i ich wspólne przestrzeganie;

4) pomoc we właściwym przeżywaniu okresu dojrzewania;

5) wzmacnianie procesu identyfikacji z własną płcią; docenianie komplementarności płciowej i współdziałania;

6) wspieranie rozwoju moralnego i kształtowania hierarchii wartości;

7) promowanie integralnej wizji seksualności człowieka; ukazanie jedności pomiędzy aktywnością seksualną, miłością i odpowiedzialnością;

8) wskazywanie na prawo do życia od poczęcia do naturalnej śmierci, potrzebę przygotowania do macierzyństwa i ojcostwa oraz towarzyszenia w chorobie i umieraniu;

9) tworzenie klimatu dla koleżeństwa, przyjaźni oraz szacunku dla człowieka;

10) pomoc w poszukiwaniu odpowiedzi na podstawowe pytania egzystencjalne;

11) informowanie o możliwościach pomocy system poradnictwa dla dzieci i młodzieży;

12) ukazywanie potrzeby odpowiedzialności w korzystaniu ze środków społecznego przekazu (w tym internetu) w zakresie doboru treści, krytycznej oceny formy przekazu oraz poświęconego czasu;

13) pomoc w rozpoznawaniu i rozwijaniu zdolności, w odkrywaniu możliwych dróg realizacji osobowej i zawodowej wychowanka, przygotowywanie do odpowiedzialnego pełnienia zadań na każdej z nich.

 

Zajęcia prowadzi: mgr Izabela Leśniak