Mieczysław Matyasik

Zasady oceniania i wymagania edukacyjne- Chemia klasa 8

Chemia klasa 8 rok szkolny 2024/2025

Wymagania programowe na poszczególne oceny przygotowana na podstawie treści zawartych w podstawie programowej, programie nauczania oraz podręczniku dla klasy ósmej szkoły podstawowej Chemia Nowej Ery

Wyróżnione wymagania programowe odpowiadają wymaganiom ogólnym i szczegółowym zawartym w treściach nauczania podstawy programowej.

VII. Kwasy

Ocena dopuszczająca

[1]

Ocena dostateczna

[1 + 2]

Ocena dobra

[1 + 2 + 3]

Ocena bardzo dobra

[1 + 2 + 3 + 4]

Ocena celująca

[ 1 + 2 + 3 + 4 + 5]

Uczeń:

wymienia zasady bhp dotyczące obchodzenia się z kwasami
zalicza kwasy do elektrolitów
definiuje pojęcie kwasy
opisuje budowę kwasów
opisuje różnice w budowie kwasów beztlenowych i kwasów tlenowych
zapisuje wzory sumaryczne kwasów: HCl, H₂S, H₂SO₄, H₂SO₃, HNO₃, H₂CO₃, H₃PO₄
podaje nazwy poznanych kwasów
wskazuje wodór i resztę kwasową we wzorze kwasu
wyznacza wartościowość reszty kwasowej
wyjaśnia, jak można otrzymać kwas chlorowodorowy, fosforowy(V)
wyjaśnia, co to jest tlenek kwasowy
stosuje zasadę rozcieńczania kwasów
wyjaśnia, na czym polega dysocjacja elektrolityczna (jonowa) kwasów
definiuje pojęcia: jon, kation i anion
zapisuje równania reakcji dysocjacji elektrolitycznej kwasów (proste przykłady)
wymienia rodzaje odczynu roztworu
wymienia poznane wskaźniki
określa zakres pH i barwy wskaźników dla poszczególnych odczynów
rozróżnia doświadczalnie odczyny roztworów za pomocą wskaźników

Uczeń:

udowadnia, dlaczego w nazwie danego kwasu pojawia się wartościowość
wymienia metody otrzymywania kwasów tlenowych i kwasów beztlenowych
zapisuje równania reakcji otrzymywania poznanych kwasów
wyjaśnia pojęcie tlenek kwasowy
wskazuje przykłady tlenków kwasowych
wyjaśnia pojęcie dysocjacja elektrolityczna
zapisuje wybrane równania reakcji dysocjacji elektrolitycznej kwasów
nazywa kation H⁺ i aniony reszt kwasowych
określa odczyn roztworu (kwasowy)
zapisuje obserwacje z przeprowadzanych doświadczeń
posługuje się skalą pH
bada odczyn i pH roztworu

Uczeń:

zapisuje równania reakcji otrzymywania wskazanego kwasu
wyjaśnia, dlaczego podczas pracy ze stężonymi roztworami kwasów należy zachować szczególną ostrożność
projektuje doświadczenia, w wyniku których można otrzymać omawiane na lekcjach kwasy
wymienia poznane tlenki kwasowe
wyjaśnia zasadę bezpiecznego rozcieńczania stężonego roztworu kwasu siarkowego(VI)
zapisuje i odczytuje równania reakcji dysocjacji elektrolitycznej kwasów
zapisuje i odczytuje równania reakcji dysocjacji elektrolitycznej w formie stopniowej dla H₂S, H₂CO₃
opisuje doświadczenia przeprowadzane na lekcjach (schemat, obserwacje, wniosek)
interpretuje wartość pH w ujęciu jakościowym (odczyny: kwasowy, zasadowy, obojętny)
opisuje zastosowania wskaźników
planuje doświadczenie, które pozwala zbadać pH produktów występujących w życiu codziennym

Uczeń:

nazywa dowolny kwas tlenowy (określenie wartościowości pierwiastków chemicznych, uwzględnienie ich w nazwie)
projektuje i przeprowadza doświadczenia, w których wyniku można otrzymać kwasy
identyfikuje kwasy na podstawie podanych informacji
odczytuje równania reakcji chemicznych

planuje doświadczalne wykrycie białka w próbce żywności (np.: w serze, mleku, jajku)
opisuje reakcję ksantoproteinową

Uczeń:

wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o powstawaniu i skutkach kwaśnych opadów oraz o sposobach ograniczających ich powstawanie
wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o właściwościach i wynikających z nich zastosowań niektórych kwasów, np. HCl, H₂SO₄

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który opanował wszystkie treści z podstawy programowej oraz rozwiązuje zadania o wysokim stopniu trudności.

VIII. Sole

Ocena dopuszczająca

[1]

Ocena dostateczna

[1 + 2]

Ocena dobra

[1 + 2 + 3]

Ocena bardzo dobra

[1 + 2 + 3 + 4]

Ocena celująca

[1 + 2 + 3 + 4 + 5]

Uczeń:

opisuje budowę soli
tworzy i zapisuje wzory sumaryczne soli (np. chlorków, siarczków)
wskazuje metal i resztę kwasową we wzorze soli
tworzy nazwy soli na podstawie wzorów sumarycznych (proste przykłady)
tworzy i zapisuje wzory sumaryczne soli na podstawie ich nazw (np. wzory soli kwasów: chlorowodorowego, siarkowodorowego i metali, np. sodu, potasu i wapnia)
wskazuje wzory soli wśród wzorów różnych związków chemicznych
definiuje pojęcie dysocjacja elektrolityczna (jonowa) soli
dzieli sole ze względu na ich rozpuszczalność w wodzie
ustala rozpuszczalność soli w wodzie na podstawie tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie
zapisuje równania reakcji dysocjacji elektrolitycznej (jonowej) soli rozpuszczalnych w wodzie (proste przykłady)
podaje nazwy jonów powstałych w wyniku dysocjacji elektrolitycznej soli (proste przykłady)
opisuje sposób otrzymywania soli trzema podstawowymi metodami (kwas + wodorotlenek, metal + kwas, tlenek metalu + kwas)
zapisuje cząsteczkowo równania reakcji otrzymywania soli (proste przykłady)
definiuje pojęcia reakcja zobojętniania i reakcja strąceniowa
odróżnia zapis cząsteczkowy od zapisu jonowego równania reakcji chemicznej
określa związek ładunku jonu z wartościowością metalu i reszty kwasowej

Uczeń:

wymienia cztery najważniejsze sposoby otrzymywania soli
podaje nazwy i wzory soli (typowe przykłady)
zapisuje równania reakcji zobojętniania w formach: cząsteczkowej, jonowej oraz jonowej skróconej
podaje nazwy jonów powstałych w wyniku dysocjacji elektrolitycznej soli
odczytuje równania reakcji otrzymywania soli (proste przykłady)
korzysta z tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie
zapisuje równania reakcji otrzymywania soli (reakcja strąceniowa) w formach cząsteczkowej i jonowej (proste przykłady)
zapisuje i odczytuje wybrane równania reakcji dysocjacji elektrolitycznej soli
dzieli metale ze względu na ich aktywność chemiczną (szereg aktywności chemicznej metali)
opisuje sposoby zachowania się metali w reakcji z kwasami (np. miedź i magnez w reakcji z kwasem chlorowodorowym)
zapisuje obserwacje z doświadczeń przeprowadzanych na lekcji

Uczeń:

tworzy i zapisuje nazwy i wzory soli: chlorków, siarczków, azotanów(V), siarczanów(IV), siarczanów(VI), węglanów, fosforanów(V) (ortofosforanów(V))
zapisuje i odczytuje równania dysocjacji elektrolitycznej soli
otrzymuje sole doświadczalnie
wyjaśnia przebieg reakcji zobojętniania i reakcji strąceniowej
zapisuje równania reakcji otrzymywania soli
ustala, korzystając z szeregu aktywności metali, które metale reagują z kwasami według schematu: metal + kwas ® sól + wodór
projektuje i przeprowadza reakcję zobojętniania (HCl + NaOH)
swobodnie posługuje się tabelą rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie
projektuje doświadczenia pozwalające otrzymać substancje średnio i trudno rozpuszczalne (sole i wodorotlenki) w reakcjach strąceniowych
zapisuje odpowiednie równania reakcji w formie cząsteczkowej i jonowej (reakcje otrzymywania substancji średnio i trudno rozpuszczalnych w reakcjach strąceniowych)
podaje przykłady soli występujących w przyrodzie
opisuje doświadczenia przeprowadzane na lekcjach (schemat, obserwacje, wniosek)

Uczeń:

wymienia metody otrzymywania soli
przewiduje, czy zajdzie dana reakcja chemiczna (poznane metody, tabela rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie, szereg aktywności metali)
zapisuje i odczytuje równania reakcji otrzymywania dowolnej soli
wyjaśnia, jakie zmiany zaszły w odczynie roztworów poddanych reakcji zobojętniania
proponuje reakcję tworzenia soli średnio i trudno rozpuszczalnej
przewiduje wynik reakcji strąceniowej
identyfikuje sole na podstawie podanych informacji
podaje zastosowania reakcji strąceniowych
projektuje i przeprowadza doświadczenia dotyczące otrzymywania soli
przewiduje efekty zaprojektowanych doświadczeń dotyczących otrzymywania soli (różne metody)
opisuje zaprojektowane doświadczenia

Uczeń:

wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o zastosowaniach najważniejszych soli: chlorków, węglanów, azotanów(V), siarczanów(VI) i fosforanów(V) (ortofosforanów(V)).

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który opanował wszystkie treści z podstawy programowej oraz rozwiązuje zadania o wysokim stopniu trudności.

IX. Związki węgla z wodorem

Ocena dopuszczająca

[1]

Ocena dostateczna

[1 + 2]

Ocena dobra

[1 + 2 + 3]

Ocena bardzo dobra

[1 + 2 + 3 + 4]

Ocena celująca

[1 + 2 + 3 + 4 + 5]

Uczeń:

wyjaśnia pojęcie związki organiczne
podaje przykłady związków chemicznych zawierających węgiel
stosuje zasady BHP w pracy z tlenkiem węgla(II)
definiuje pojęcie węglowodory
definiuje pojęcie szereg homologiczny
definiuje pojęcia: węglowodory nasycone, węglowodory nienasycone, alkany, alkeny, alkiny
zalicza alkany do węglowodorów nasyconych, a alkeny i alkiny – do nienasyconych
zapisuje wzory sumaryczne: alkanów, alkenów i alkinów o podanej liczbie atomów węgla
rysuje wzory strukturalne i półstrukturalne (grupowe): alkanów, alkenów i alkinów o łańcuchach prostych (do czterech atomów węgla w cząsteczce)
podaje nazwy systematyczne alkanów (do czterech atomów węgla w cząsteczce)
podaje wzory ogólne: alkanów, alkenów i alkinów
podaje zasady tworzenia nazw alkenów i alkinów
przyporządkowuje dany węglowodór do odpowiedniego szeregu homologicznego
opisuje budowę i występowanie metanu
opisuje właściwości fizyczne i chemiczne metanu, etanu
wyjaśnia, na czym polegają spalanie całkowite i spalanie niecałkowite
zapisuje równania reakcji spalania całkowitego i spalania niecałkowitego metanu, etanu
podaje wzory sumaryczne i strukturalne etenu i etynu
opisuje najważniejsze właściwości etenu i etynu
definiuje pojęcia: polimeryzacja, monomer i polimer
opisuje wpływ węglowodorów nasyconych i węglowodorów nienasyconych na wodę bromową (lub roztwór manganianu(VII) potasu)

Uczeń:

wyjaśnia pojęcie szereg homologiczny
tworzy nazwy alkenów i alkinów na podstawie nazw odpowiednich alkanów
zapisuje wzory: sumaryczne, strukturalne i półstrukturalne (grupowe); podaje nazwy: alkanów, alkenów i alkinów
buduje model cząsteczki: metanu, etenu, etynu
wyjaśnia różnicę między spalaniem całkowitym a spalaniem niecałkowitym
opisuje właściwości fizyczne i chemiczne (spalanie) alkanów (metanu, etanu) oraz etenu i etynu
zapisuje i odczytuje równania reakcji spalania metanu, etanu, przy ograniczonym i nieograniczonym dostępie tlenu
pisze równania reakcji spalania etenu i etynu
porównuje budowę etenu i etynu
wyjaśnia, na czym polegają reakcje przyłączania i polimeryzacji
wyjaśnia, jak można doświadczalnie odróżnić węglowodory nasycone od węglowodorów nienasyconych, np. metan od etenu czy etynu
wyjaśnia, od czego zależą właściwości węglowodorów
podaje obserwacje do wykonywanych na lekcji doświadczeń

Uczeń:

tworzy wzory ogólne alkanów, alkenów, alkinów (na podstawie wzorów kolejnych związków chemicznych w danym szeregu homologicznym)
proponuje sposób doświadczalnego wykrycia produktów spalania węglowodorów
zapisuje równania reakcji spalania alkanów przy ograniczonym i nieograniczonym dostępie tlenu
zapisuje równania reakcji spalania etenu i etynu
zapisuje równania reakcji otrzymywania etynu
odczytuje podane równania reakcji chemicznej
zapisuje równania reakcji etenu i etynu z bromem, polimeryzacji etenu
opisuje rolę katalizatora w reakcji chemicznej
wyjaśnia zależność między długością łańcucha węglowego a właściwościami fizycznymi alkanów (np. stanem skupienia, lotnością, palnością, gęstością, temperaturą topnienia i wrzenia)
wyjaśnia, co jest przyczyną większej reaktywności węglowodorów nienasyconych w porównaniu z węglowodorami nasyconymi
projektuje doświadczenie chemiczne umożliwiające odróżnienie węglowodorów nasyconych od węglowodorów nienasyconych
opisuje przeprowadzane doświadczenia chemiczne

Uczeń:

analizuje właściwości węglowodorów
porównuje właściwości węglowodorów nasyconych i węglowodorów nienasyconych
opisuje wpływ wiązania wielokrotnego w cząsteczce węglowodoru na jego reaktywność
zapisuje równania reakcji przyłączania (np. bromowodoru, wodoru, chloru) do węglowodorów zawierających wiązanie wielokrotne
projektuje doświadczenia chemiczne dotyczące węglowodorów
analizuje znaczenie węglowodorów w życiu codziennym

Uczeń:

wyszukuje, porządkuje i prezentuje informacje o naturalnych źródłach węglowodorów oraz o produktach destylacji ropy naftowej i ich zastosowaniach
wyszukuje informacje na temat zastosowań alkanów, etenu i etynu
wyszukuje, porządkuje i prezentuje informacje o właściwościach i zastosowaniu polietylenu

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który opanował wszystkie treści z podstawy programowej oraz rozwiązuje zadania o wysokim stopniu trudności.

X. Pochodne węglowodorów

Ocena dopuszczająca

[1]

Ocena dostateczna

[1 + 2]

Ocena dobra

[1 + 2 + 3]

Ocena bardzo dobra

[1 + 2 + 3 + 4]

Ocena celująca

[1 + 2 + 3 + 4 + 5]

Uczeń:

dowodzi, że alkohole, kwasy karboksylowe, estry i aminokwasy są pochodnymi węglowodorów
opisuje budowę pochodnych węglowodorów (grupa węglowodorowa + grupa funkcyjna)
wymienia pierwiastki chemiczne wchodzące w skład pochodnych węglowodorów
zalicza daną substancję organiczną do odpowiedniej grupy związków chemicznych
wyjaśnia, co to jest grupa funkcyjna
zaznacza grupy funkcyjne w alkoholach, kwasach karboksylowych, estrach, aminokwasach; podaje ich nazwy
zapisuje wzory ogólne alkoholi, kwasów karboksylowych i estrów
dzieli alkohole na monohydroksylowe i polihydroksylowe
zapisuje wzory sumaryczne i rysuje wzory półstrukturalne (grupowe), strukturalne alkoholi monohydroksylowych o łańcuchach prostych zawierających do czterech atomów węgla w cząsteczce
wyjaśnia, co to są nazwy zwyczajowe i nazwy systematyczne
tworzy nazwy systematyczne alkoholi monohydroksylowych o łańcuchach prostych zawierających do czterech atomów węgla w cząsteczce, podaje zwyczajowe (metanolu, etanolu)
rysuje wzory półstrukturalne (grupowe), strukturalne kwasów monokarboksylowych o łańcuchach prostych zawierających do dwóch atomów węgla w cząsteczce; podaje ich nazwy systematyczne i zwyczajowe (kwasu metanowego i kwasu etanowego)
zaznacza resztę kwasową we wzorze kwasu karboksylowego
opisuje najważniejsze właściwości metanolu, etanolu i glicerolu oraz kwasów octowego i mrówkowego
bada właściwości fizyczne glicerolu
zapisuje równanie reakcji spalania metanolu
dzieli kwasy karboksylowe na nasycone i nienasycone
wymienia najważniejsze kwasy tłuszczowe
opisuje najważniejsze właściwości długołańcuchowych kwasów karboksylowych (stearynowego i oleinowego)
definiuje pojęcie mydła
wymienia związki chemiczne, które są substratami reakcji estryfikacji
definiuje pojęcie estry
opisuje zagrożenia związane z alkoholami (metanol, etanol)
opisuje najważniejsze zastosowania metanolu i etanolu
wśród poznanych substancji wskazuje te, które mają szkodliwy wpływ na organizm
omawia budowę i właściwości aminokwasów (na przykładzie glicyny)
podaje przykłady występowania aminokwasów

Uczeń:

zapisuje nazwy i wzory omawianych grup funkcyjnych
wyjaśnia, co to są alkohole polihydroksylowe
zapisuje wzory i podaje nazwy alkoholi monohydroksylowych o łańcuchach prostych (zawierających do czterech atomów węgla w cząsteczce)
zapisuje wzory sumaryczny i półstrukturalny (grupowy) propano-1,2,3-triolu (glicerolu)
uzasadnia stwierdzenie, że alkohole i kwasy karboksylowe tworzą szeregi homologiczne
podaje odczyn roztworu alkoholu
zapisuje równania reakcji spalania etanolu
podaje przykłady kwasów organicznych występujących w przyrodzie (kwasy: mrówkowy, szczawiowy, cytrynowy)
tworzy nazwy prostych kwasów karboksylowych (do czterech atomów węgla w cząsteczce) i zapisuje ich wzory sumaryczne i strukturalne
podaje właściwości kwasów metanowego (mrówkowego) i etanowego (octowego)
bada wybrane właściwości fizyczne kwasu etanowego (octowego)
opisuje dysocjację elektrolityczną kwasów karboksylowych
bada odczyn wodnego roztworu kwasu etanowego (octowego)
zapisuje równania reakcji spalania i reakcji dysocjacji elektrolitycznej kwasów metanowego (mrówkowego) i etanowego (octowego)
zapisuje równania reakcji kwasów metanowego (mrówkowego) i etanowego (octowego) z metalami, tlenkami metali i wodorotlenkami
podaje nazwy soli pochodzących od kwasów metanowego (mrówkowego) i etanowego (octowego)
podaje nazwy długołańcuchowych kwasów monokarboksylowych (przykłady)
zapisuje wzory sumaryczne kwasów: palmitynowego, stearynowego i oleinowego
wyjaśnia, jak można doświadczalnie udowodnić, że dany kwas karboksylowy jest kwasem nienasyconym
podaje przykłady estrów
wyjaśnia, na czym polega reakcja estryfikacji
tworzy nazwy estrów pochodzących od podanych nazw kwasów i alkoholi (proste przykłady)
opisuje sposób otrzymywania wskazanego estru (np. octanu etylu)
zapisuje równania reakcji otrzymywania estru (proste przykłady, np. octanu metylu)
wymienia właściwości fizyczne octanu etylu
opisuje negatywne skutki działania metanolu i etanolu na organizm
bada właściwości fizyczne omawianych związków
zapisuje obserwacje z wykonywanych doświadczeń chemicznych

Uczeń:

wyjaśnia, dlaczego etanol ma odczyn obojętny
wyjaśnia, w jaki sposób tworzy się nazwę systematyczną glicerolu
zapisuje równania reakcji spalania alkoholi
podaje nazwy zwyczajowe i systematyczne alkoholi i kwasów karboksylowych
wyjaśnia, dlaczego niektóre wyższe kwasy karboksylowe nazywa się kwasami tłuszczowymi
porównuje właściwości kwasów organicznych i nieorganicznych
porównuje właściwości kwasów karboksylowych
dzieli kwasy karboksylowe
zapisuje równania reakcji chemicznych kwasów karboksylowych
podaje nazwy soli kwasów organicznych
podaje nazwy i rysuje wzory półstrukturalne (grupowe) długołańcuchowych kwasów monokarboksylowych (kwasów tłuszczowych) nasyconych (palmitynowego, stearynowego) i nienasyconego (oleinowego)
określa miejsce występowania wiązania podwójnego w cząsteczce kwasu oleinowego
projektuje doświadczenie chemiczne umożliwiające odróżnienie kwasu oleinowego od kwasów palmitynowego lub stearynowego
zapisuje równania reakcji chemicznych prostych kwasów karboksylowych z alkoholami monohydroksylowymi
zapisuje równania reakcji otrzymywania podanych estrów
tworzy wzory estrów na podstawie nazw kwasów i alkoholi
tworzy nazwy systematyczne i zwyczajowe estrów na podstawie nazw odpowiednich kwasów karboksylowych i alkoholi
zapisuje wzór poznanego aminokwasu
opisuje budowę oraz wybrane właściwości fizyczne i chemiczne aminokwasów na przykładzie kwasu aminooctowego (glicyny)
opisuje właściwości omawianych związków chemicznych
bada niektóre właściwości fizyczne i chemiczne omawianych związków
opisuje przeprowadzone doświadczenia chemiczne

Uczeń:

proponuje doświadczenie chemiczne do podanego tematu z działu Pochodne węglowodorów
opisuje doświadczenia chemiczne (schemat, obserwacje, wniosek)
przeprowadza doświadczenia chemiczne do działu Pochodne węglowodorów
zapisuje wzory podanych alkoholi i kwasów karboksylowych
zapisuje równania reakcji chemicznych alkoholi, kwasów karboksylowych o wyższym stopniu trudności (np. więcej niż cztery atomów węgla w cząsteczce)
wyjaśnia zależność między długością łańcucha węglowego a stanem skupienia i reaktywnością alkoholi oraz kwasów karboksylowych
zapisuje równania reakcji otrzymywania estru o podanej nazwie lub podanym wzorze
planuje i przeprowadza doświadczenie pozwalające otrzymać ester o podanej nazwie
przewiduje produkty reakcji chemicznej
identyfikuje poznane substancje
omawia szczegółowo przebieg reakcji estryfikacji
omawia różnicę między reakcją estryfikacji a reakcją zobojętniania
zapisuje równania reakcji chemicznych w formach: cząsteczkowej, jonowej i skróconej jonowej
analizuje konsekwencje istnienia dwóch grup funkcyjnych w cząsteczce aminokwasu
zapisuje równanie kondensacji dwóch cząsteczek glicyny
opisuje mechanizm powstawania wiązania peptydowego

Uczeń:

wyszukuje, porządkuje i prezentuje informacje na temat zastosowań glicerolu
wyszukuje informacje na temat zastosowań kwasów organicznych występujących w przyrodzie
wyszukuje informacje o właściwościach estrów w aspekcie ich zastosowań

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który opanował wszystkie treści z podstawy programowej oraz rozwiązuje zadania o wysokim stopniu trudności.

XI. Substancje o znaczeniu biologicznym

Ocena dopuszczająca

[1]

Ocena dostateczna

[1 + 2]

Ocena dobra

[1 + 2 + 3]

Ocena bardzo dobra

[1 + 2 + 3 + 4]

Ocena celująca

[1 + 2 + 3 + 4 + 5]

Uczeń:

wymienia pierwiastki chemiczne, których atomy wchodzą w skład cząsteczek: tłuszczów, cukrów i białek
definiuje białka jako związki chemiczne powstające z aminokwasów
definiuje pojęcia: denaturacja, koagulacja, żel, zol
wymienia czynniki powodujące denaturację białek
podaje reakcje charakterystyczne białek i skrobi
wyjaśnia, co to są związki wielkocząsteczkowe; wymienia ich przykłady

Uczeń:

opisuje wpływ oleju roślinnego na wodę bromową
wyjaśnia, jak można doświadczalnie odróżnić tłuszcze nienasycone od tłuszczów nasyconych
wymienia czynniki powodujące koagulację białek
bada właściwości fizyczne wybranych związków chemicznych (glukozy, fruktozy, sacharozy, skrobi i celulozy)
wykrywa obecność skrobi i białka w produktach spożywczych

Uczeń:

wyjaśnia, dlaczego olej roślinny odbarwia wodę bromową
definiuje białka jako związki chemiczne powstające w wyniku kondensacji aminokwasów
definiuje pojęcia: peptydy, peptyzacja, wysalanie białek
opisuje różnice w przebiegu denaturacji i koagulacji białek
definiuje pojęcie wiązanie peptydowe
projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne umożliwiające odróżnienie tłuszczu nienasyconego od tłuszczu nasyconego
projektuje doświadczenia chemiczne umożliwiające wykrycie białka za pomocą stężonego roztworu kwasu azotowego(V)
planuje doświadczenia chemiczne umożliwiające badanie właściwości omawianych związków chemicznych
opisuje przeprowadzone doświadczenia chemiczne

Uczeń:

podaje wzór tristearynianu glicerolu
projektuje i przeprowadza doświadczenia chemiczne umożliwiające wykrycie białka
wyjaśnia, na czym polega wysalanie białek
planuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne weryfikujące postawioną hipotezę
identyfikuje poznane substancje
wymienia najważniejsze właściwości omawianych związków chemicznych

Uczeń:

wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o budowie tłuszczów (jako estrów glicerolu i kwasów tłuszczowych), ich klasyfikacji pod względem pochodzenia, stanu skupienia i charakteru chemicznego oraz o wybranych właściwościach fizycznych, znaczeniu i zastosowaniu tłuszczów
wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o budowie i właściwościach fizycznych oraz znaczeniu i zastosowaniu białek
wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o budowie cukrów (glukozy, fruktozy, sacharozy, skrobi i celulozy), ich klasyfikacji oraz o wybranych właściwościach fizycznych, znaczeniu i zastosowaniu cukrów

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który opanował wszystkie treści z podstawy programowej oraz rozwiązuje zadania o wysokim stopniu trudności.

DOSTOSOWANIE PZO Z CHEMII DO MOŻLIWOŚCI UCZNIÓW

ZE SPECJALNYMI WYMAGANIAMI EDUKACYJNYMI

1. Uczniowie posiadający opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej o specyficznych

trudnościach w uczeniu się oraz uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie nauczania

indywidualnego lub specjalnego są oceniani z uwzględnieniem zaleceń poradni.

2. Nauczyciel dostosowuje wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb

psychofizycznych i edukacyjnych ucznia posiadającego opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej o specyficznych trudnościach w uczeniu się.

3. W stosunku do wszystkich uczniów posiadających dysfunkcje zastosowane zostaną zasady wzmacniania poczucia własnej wartości, bezpieczeństwa, motywowania do pracy

i doceniania małych sukcesów.

4. Dostosowania szczegółowe:

a) uczniowie z specyficznymi trudnościami w uczeniu się, w tym z dysleksją, dysgrafią, dysortografią — dostosowanie wymagań będzie dotyczyło formy sprawdzania wiedzy, nie treści

Ucznia ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się obowiązują na lekcjach chemii wymagania
i kryteria ocen określone w wymaganiach edukacyjnych dla wszystkich uczniów, z pewnymi wyjątkami. Od ucznia wymaga się podstawowych umiejętności i wiadomości, o których mowa
w podstawie programowej.

— posadzenie dziecka blisko nauczyciela, dzięki czemu zwiększy się jego koncentracja uwagi, wzrośnie bezpośrednia kontrola nauczyciela, bliskość tablicy pozwoli zmniejszyć ilość błędów przy przepisywaniu,

— podawanie poleceń w prostszej formie,

— pomaganie w rozwiązywaniu zdań tekstowych poprzez zadawanie naprowadzających pytań,

— unikanie trudnych, czy bardzo abstrakcyjnych pojęć, częste odwoływanie się do konkretu,

przykładu, zjawisk życia codziennego

— unikanie pytań problemowych, przekrojowych

— odrębne instruowanie dziecka

— w ocenie pracy ucznia uwzględnianie poprawności toku rozumowania, a nie tylko prawidłowości

wyniku końcowego,

— poprawianie ocen z prac pisemnych w dowolnej formie (ustnej lub pisemnej) na dodatkowych

zajęciach

— wydłużanie czasu na odpowiedź i prace pisemne

— odpytywanie po uprzedzeniu kiedy i z czego dokładnie uczeń będzie pytany,

— dzielenie materiału na mniejsze partie, wyznaczanie czasu na ich opanowanie i odpytanie

— pomoc podczas wypowiedzi ustnych w doborze słownictwa, naprowadzanie poprzez

pytania pomocnicze

— korzystanie z modeli związków chemicznych, tablicy pierwiastków chemicznych , kalkulatora podczas odpowiedzi, kartkówek, sprawdzianów

— wydłużanie czasu na odpowiedź i prace pisemne, jeżeli to niemożliwe, to ograniczenie liczby zadań w pracy klasowej,

— rozłożenie w czasie nauki symboli chemicznych, definicji, reguł,

b) uczniowie z obniżonym potencjałem intelektualnym – dostosowanie wymagań w zakresie formy
i treści

— obowiązują wymagania jak dla uczniów bez deficytów, za wyjątkiem oceny dopuszczającej, którą uczeń uzyskuje po otrzymaniu 20% punktów możliwych do uzyskania,

—uczeń ma prawo poprawiać sprawdzian w formie dla siebie najkorzystniejszej(ustnej lub pisemnej),

— w kartkówkach ze znajomości pisania wzorów związków chemicznych przeważają przykłady związków dwupierwiastkowych

— w pracy pisemnej zdecydowana część zajmują zadania zamknięte i zadania z luką.

c) uczniowie z orzeczonym upośledzeniem lekkim - dostosowanie wymagań w zakresie formy
i treści

Uczniów z upośledzeniem lekkim obowiązuje taka sama podstawa programowa jak uczniów bez deficytów .

—na stopień bardzo dobry muszą opanować wiadomości i umiejętności określone jako podstawowe (czyli na stopień dostateczny dla ucznia bez deficytów) .

—na stopień dobry wiadomości i umiejętności określone jako konieczne (czyli na ocenę dopuszczającą dla ucznia bez deficytów).

—na stopień dostateczny ponad połowę wiadomości i umiejętności koniecznych.

—na stopień dopuszczający połowę wiadomości i umiejętności koniecznych.

—uczniowie, którzy nie spełniają tych wymagań, unikają nauki, nie wykazują chęci współpracy z nauczycielem, nie przyjmują pomocy otrzymają stopień niedostateczny,

— uczniowie z działu równania reakcji chemicznych wskazują reakcje na podstawie tekstu i wskazują typ reakcji

d) uczniowie z niepełnosprawnością ruchową - dostosowanie wymagań w zakresie formy

—jeżeli niepełnosprawność dotyczy kończyn górnych, to nie oceniamy estetyki napisanych wzorów związków chemicznych.

— uczeń może opowiedzieć jakie czynności należy wykonać, aby rozwiązać zadanie. Preferujemy odpowiedzi ustne.

—w testach i pracach pisemnych wykorzystujemy zadania zamknięte, zadania z luką.

—uczeń może w zadaniach domowych korzystać z komputera .

e) uczniowie słabo słyszący

— w klasie siedzą w pierwszych lub drugich ławkach,

— nauczyciel przypomina uczniowi o noszeniu aparatu słuchowego,

— nauczyciel sprawdza czy uczeń zrozumiał polecenie,

— nauczyciel przekazując informacje, staje przodem do ucznia,

— nauczyciel dokładnie i głośno wymawia nowe pojęcia i objaśnia je,

—nauczyciel sprawdza czy uczeń zapisał zadanie domowe, informacje o kartkówkach i pracach klasowych,

—jeżeli wymaga tego sytuacja, uczeń może mieć inny test, w którym przeważają zadania z krótkimi poleceniami

f) uczniowie słabo widzący — wymagania jak dla uczniów bez dysfunkcji, ale

— uczeń zajmuje ławkę przy oknie w dobrze oświetlonym miejscu,

— na lekcji ma przygotowane pogrubione linie w zeszycie, jeżeli tego wymaga sytuacja(przygotowane przez rodziców lub innych członków rodziny),

— kartkówki i sprawdziany są pisane czcionką ‘16’ lub większą,

—nauczyciel przygotowuje powiększone kserokopie fotografii i rysunków, które chce z uczniem na lekcji omawiać,

— uczeń może podczas lekcji, na kartkówce i pracy klasowej korzystać z modeli związków chemicznych,

— uczeń korzysta z powiększonych kserokopii układu okresowego i tabeli rozpuszczalności wodorotlenków i soli,

—zwracanie uwagi na szybką męczliwość ucznia związana ze zużywaniem większej energii na patrzenie i interpretację informacji uzyskanych droga wzrokową – wydłużenie czasu na wykonanie określonych zadań

—Częste zadawanie pytania – „co widzisz?” w celu sprawdzenia i uzupełnienia słownego trafności doznań wzrokowych

g) uczniowie przewlekle chorzy — wymagania jak dla uczniów bez dysfunkcji, ale

— jeżeli uczeń jest długo nieobecny, zaległe kartkówki i sprawdziany pisze we wcześniej uzgodnionym z nauczycielem terminie,

— braki we wiadomościach i umiejętnościach uzupełnia uczestnicząc w zajęciach dodatkowych

h) uczniowie wykazujący kłopoty z zachowaniem i zagrożeni niedostosowaniem społecznym

—wymagania jak dla uczniów bez dysfunkcji

— posadzenie dziecka blisko nauczyciela, dzięki czemu zwiększy się jego koncentracja uwagi, ograniczeniu ulegnie ilość bodźców rozpraszających, wzrośnie bezpośrednia kontrola nauczyciela,

i) uczniowie z deficytami rozwojowymi

—wymagania jak dla uczniów bez dysfunkcji, ale

—wydłużony czas na odpowiedzi

—precyzyjne, krótkie polecenia

—wydłużony czas na opanowanie definicji, reguł, twierdzeń

—poprawa ocen w dowolnej formie(ustnej lub pisemnej) na dodatkowych zajęciach

j) uczniowie z trudnościami w nauce

—wymagania jak dla uczniów bez dysfunkcji, ale

—posadzenie ucznia blisko nauczyciela, kontrola pracy na lekcjach,

— pilnowanie odrabiana zadań domowych,

— wdrażanie do regularnego uczenia się,

— kontrolowanie obecności na lekcjach

k)uczniowie z ADHD

— wymagania jak dla uczniów bez dysfunkcji,

— pomaganie uczniowi w skupieniu się na wykonywaniu jednej czynności,

— wydawanie jasnych, precyzyjnych poleceń- na raz tylko jedno polecenie,

— formułowanie informacji dotyczących pracy domowej w sposób jasny i przejrzysty,

— przypominanie o regułach,

— skupianie uwagi ucznia na tym co najważniejsze – kolor, podkreślenie, poprawny zapis

— chwalenie ucznia za każde pozytywne zachowanie

— angażowanie ucznia w konkretne działania

— akceptowanie ucznia bez względu na jego nieprawidłowe zachowania

—w miarę potrzeby opracowanie zrozumiałego dla ucznia kontraktu

— zapewnienie uczniowi miejsca w pierwszej ławce

Dla ucznia z upośledzeniem lekkim

Nauczyciel dostosowuje metody i formy pracy do potrzeb ucznia, przygotowuje karty pracy i inne pomoce, które zwiększają efektywność prowadzonych zajęć.

WSKAZANIA NAKIEROWANE NA NIWELOWANIE TRUDNOŚCI ROZWOJOWYCH I EDUKACYJNYCH:

- Dostosowanie wymagań programowych do możliwości ucznia z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim na podstawie wnikliwej obserwacji

- Zadawanie pytań pomocniczych, ukierunkowanie na problem, istotę sprawy,

- Kontrolowanie toku myślenia podczas wykonywania zadań

- Stosowanie poleceń prostych,

- Dzielenie materiału do nauki na mniejsze części

- Przykłady ilustrować, odwoływać się do konkretów

- Wracać do podstaw programowych z lat wcześniejszych, aby lepiej je utrwalić

- Pomaganie w rozwiązywaniu zadań tekstowych – szczegółowa analiza tekstu, stosowanie pytań pomocniczych, wypisywanie elementów ważnych w zadaniu, wypisywanie danych, powtarzanie przez ucznia tekstu własnymi słowami, praca etapami,

- Pomaganie w nabywaniu umiejętności matematycznych i wyobraźni matematycznej – działania na konkretach, stosowanie grafów i innych pomocy, stosowanie prostych przykładów działań, wykorzystanie np. liczydeł, stosowanie rysunków

- Pomaganie w odczytywaniu tekstów ze zrozumieniem oraz prowadzeniu notatek (np. karty pracy), dzielenie tekstu dłuższego i bardziej złożonego na części,

- Wydłużenie czasu pracy;

- Dostosowanie wielkość czcionki prac pisemnych do potrzeb ucznia

WARUNKI ZAPOBIEGANIA WTÓRNYM SKUTKOM NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI:

- korygowanie, usprawnianie i kompensowanie zaburzonych funkcji

- rozwijanie umiejętności poznawczych, potrzebnych do należytej orientacji w otoczeniu.

- stopniowanie trudności i indywidualizacja w procesie kształcenia.

- kształtowanie równowagi emocjonalnej i pozytywnej motywacji do pracy.

- rozwijanie zainteresowań, predyspozycji oraz naturalnej aktywności.

- wdrażanie do zdobycia niezależności i zaradności życiowej.

- docenianie za postępy dydaktyczne i pozytywne zachowania

- wdrożenie do uczestniczenia w różnych formach życia społecznego na równi z innymi

Zakres dostosowania wymagań edukacyjnych

Uczeń realizuje treści podstawy programowej kształcenia ogólnego.

- dostosowanie ilości materiału przeznaczonego do opanowania do możliwości dziecka na podstawie wnikliwej obserwacji dziecka,

- wydłużenie czasu pracy,

- zwiększenie ilości powtórzeń,

- udzielanie dodatkowych wyjaśnień, wskazówek.

- stosowanie wzmocnień pozytywnych poprzez pochwałę, nagrodę za niewielkie postępy ucznia

- wzmacnianie uwagi ucznia

- stosowanie takich strategii pomocy uczniowi, które umożliwią mu zrozumienie istoty zadania lub zagadnienia poprzez :

Odpowiednie metody pracy (problemowa, zadawania pytań, praktycznego działania, czy oparta na przeżywaniu)

Dobór środków dydaktycznych (modele, filmy, plansze, wizualizacje) Eksperymenty i doświadczenia

Formy pracy: Praca z pomocą nauczyciela

DOSTOSOWANIE SPOSOBU SPRAWDZANIA WIADOMOŚCI I OCENIANIA:

- umożliwienie zdawania części materiału ustnie,

- ocenianie wartość merytorycznej prac, nie biorąc pod uwagę błędów,

- branie pod uwagę wysiłku i zaangażowania ucznia, udział w zajęciach, aktywność, zainteresowanie tematyką, a także stopień przygotowania do zajęć, odrabianie prac domowych,

Dysleksja: Zewnętrzna organizacja nauczania ze względu na dysleksję oraz na chorobę przewlekłą:

Uczeń z rozpoznaną dysleksją siedzi na lekcji blisko nauczyciela, tak by nauczyciel mógł go obserwować i pomóc, a także zachęcać do proszenia o pomoc, gdy jest to konieczne. Dzięki temu zwiększy się koncentracja uwagi ucznia, ograniczeniu ulegnie ilość bodźców rozpraszających, wzrośnie bezpośrednia kontrola nauczyciela (może zauważyć napady wyłączeń świadomości, rozpoznać symptomy słabszego samopoczucia ). Bliskość tablicy pozwoli zmniejszyć ilość błędów przy przepisywaniu.

Uczennica może pisać w zeszytach formatu A 4 z szerokim marginesem

Metody, formy , środki dydaktyczne:

- Używanie środków informatycznych. Na lekcjach wykorzystuję symulacje doświadczeń i różnego rodzaju animacje zamieszczone na płytach dołączanych do podręczników oraz multibooka z Nowa Era

- Korzystanie z modeli związków chemicznych ( przy omawianiu związków organicznych)

- Uczniowie z dysfunkcjami posługują się jak najprostszym układem okresowym, zawierającym tylko niezbędne informacje: symbol pierwiastka, jego nazwę, liczbę atomową i masę. W układzie okresowym nie może występować „stara” lub podwójna numeracja.

- W celu ułatwienia przyporządkowania wszystkich nazw do danej substancji chemicznej podaję zawsze wszystkie dopuszczalne nazwy, np. etin=etyn=acetylen. Unikam stosowania nazw starych i zwyczajowych, nieużywanych powszechnie.

- Końcówki wyrazów zbliżonych fonetycznie zapisywane są na tablicy innym kolorem.

- Podczas wprowadzania fachowych nazw wobec czynności znanych uczniom z życia codziennego (np. zdekantuj – zamiast zlej ciecz znad osadu czy sedymentacja – zamiast opadanie cząstek na dno), termin chemiczny uzupełniam jego znaczeniem i opisem.

- Szczególną uwagę uczniów zwracam na podobieństwo wzorów (np. CuO, CaO) oraz na różnice we właściwościach tych związków.

- Aby ułatwić uczniom rozróżnianie zakresu znaczeniowego nazw potocznych od terminów chemicznych, nazwy potoczne są uzupełniane określeniami (zamiast sól– sól kuchenna , zamiast cukier – cukier spożywczy , słowo węgiel uzupełnia się: węgiel kopalny ).

- Zapisywanie na tablicy związków chemicznych wraz z wartościowością, np. kwas siarkowy (VI), kwas siarkowy (IV)

- Stosowanie konsekwentnie jednego zapisu w przyporządkowaniu nazw symbolom chemicznym , np. P₄ zamiast P

- Równoczesne zapisywanie na tablicy wszystkich typów wzorów chemicznych dla danego związku chemicznego, np. sumaryczny, strukturalny, grupowy

- Rysowanie na tablicy wzorów związków organicznych konsekwentnie zawsze w tej samej orientacji przestrzennej

- Wymaganie od uczniów podawania własnych przykładów danych pojęć w celu wyeliminowania mylenia terminów chemicznych z ich odległymi od chemii znaczeniami , np. wiązanie ( a materialny supeł)

- Powtarzanie poleceń, upewnienie się, czy uczeń je zrozumiał

- Traktowanie wzoru chemicznego, w którym uczeń napisał indeks dolny dużymi cyframi za prawidłowy, np. H2SO4 zamiast H₂SO₄

- Kiedykolwiek to możliwe zachęcam uczniów do wielokrotnego powtarzania tego, co zrobili. Własny głos ucznia jest bardzo korzystny dla efektywności procesów pamięciowych. Nowe pojęcia powtarzają uczniowie chórem lub na zasadzie „rundki” po klasie.

- Częste odwoływanie się do konkretu, przykładu, zjawisk życia codziennego

- Pomaganie w rozwiązywaniu zadań tekstowych na lekcji poprzez zadawanie naprowadzających pytań ( jeśli uczennica zgłosi taką potrzebę )

- Dzielenie materiału na mniejsze partie, wyznaczanie czasu na ich opanowanie ( jeśli uczennica zgłosi taką potrzebę, np. podczas zaliczania symboli pierwiastków)

- Dawanie więcej czasu na czytanie tekstów, poleceń, instrukcji, szczególnie podczas samodzielnej pracy lub sprawdzianów, w miarę potrzeby pomagać w ich odczytaniu,

- Głośne czytanie poleceń z podręcznika (przez nauczyciela lub innego ucznia) i sprawdzanie stopnia zrozumienia przy jednoczesnym śledzeniu go przez uczennicę

- Nie odpytywanie przy tablicy, aby nie powodować sytuacji stresowej ( odpowiedź na początku lekcji), ale zachęcanie do uczestniczenia w lekcji i podchodzenia do tablicy wtedy, kiedy są ćwiczenia uczniowskie (ćwiczenie umiejętności pisania wzorów chemicznych)

- Rozbudzanie chęci eksperymentowania poprzez wykonywanie doświadczeń na lekcji. W czasie wykonywania doświadczeń- asekuracja nauczyciela. Uczennica nei może wąchać odczynników.

- Wprowadzenie strategii sprzyjającej koncentracji uwagi ( różne formy aktywności- np. doświadczenia, film, wykład )

- Wdrażanie uczennicy do dokonywania wnikliwej autokorekty prac
-Stwarzanie sytuacji, w której uczennica może odnieść sukces ( doświadczenia uczniowskie)
-Motywowanie do podejmowania zadań o różnym stopniu trudności

Warunki sprawdzania poziomu wiedzy i umiejętności ( metody i formy sprawdzania poziomu wiedzy i umiejętności ( metody i formy sprawdzania i kryteria oceniania)

Ucznia ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się obowiązują na lekcjach chemii wymagania i kryteria oceniania określone w wymaganiach edukacyjnych dla wszystkich uczniów, z pewnymi wyjątkami. Od ucznia wymaga się podstawowych umiejętności i wiadomości, o których mowa w podstawie programowej. Dostosowanie wymagań dotyczy formy sprawdzania wiedzy, nie treści.

- Pisemne sprawdziany uczeń pisze na kartkach od nauczyciela, zatem w większości są to testy wyboru, zdania niedokończone, teksty z lukami –pozwoli to skoncentrować się na kontrolowanej tematyce, a nie na poprawności pisania. Jeżeli pojawia się pytanie otwarte, jest dostateczna ilość miejsca na udzielenie odpowiedzi. Polecenia są podawane w prostszej formie ( jeśli jest taka możliwość). Przestrzennie arkusz jest tak skonstruowany, aby był czytelny dla ucznia

- W czasie sprawdzianów zwiększam ilość czasu na rozwiązanie zadań ( sprawdzian jest ułożony na 30 min, zatem uczniowie z dostosowaniem mają czas do końca lekcji na pisanie formy sprawdzającej. Dopuszczam możliwość pisania na przerwie, jeśli nie mam dyżuru). Po rozdaniu kartek omawiam polecenia.

- Kartkówki uczeń pisze w takiej samej formie jak klasa. Wydłużeniu ulega tylko czas.

Zasady uzyskiwania wyższej rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych

Uczniowi przysługuje prawo ubiegania się o wyższą niż przewidywana ocenę roczną z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych jeżeli:

frekwencja na zajęciach z danego przedmiotu jest nie niższa niż 80 % (z wyjątkiem długotrwałej choroby),
przystąpił do przewidzianych przez nauczyciela sprawdzianów i prac pisemnych,
systematycznie wykonywał zadania zlecone przez nauczyciela;
skorzystał z oferowanych przez nauczyciela form pomocy, w tym konsultacji indywidualnych.

W celu podwyższenia przewidywanej rocznej oceny klasyfikacyjnej, w ciągu 2 dni od poinformowania o ocenach przewidywanych, uczeń lub jego rodzice zwracają się, za pośrednictwem dziennika elektronicznego lub pisemnie, z wnioskiem do nauczyciela przedmiotu o podwyższenie przewidywanej rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych (maksimum o jeden stopień).

Nauczyciel po otrzymaniu wniosku, sprawdza spełnianie przez ucznia warunków umożliwiających podwyższanie oceny i kolejnego dnia roboczego udziela uczniowi poprzez dziennik elektroniczny odpowiedzi odmownej lub zleca wykonanie zadań i termin umożliwiający podwyższenie oceny.

Uczeń (lub jego rodzice), który uzyskał odmowę, ma prawo tego samego dnia zwrócić się z prośbą o umożliwienie podwyższania oceny – do dyrektora szkoły, który ma obowiązek rozpoznać sprawę w ciągu 2 dni roboczych.

Zasady oceniania i wymagania edukacyjne- Chemia klasa 8

Linki

Kontakty

Logowanie