Zasady oceniania i wymagania edukacyjne- Chemia klasa 7
Chemia klasa 7 wymagania edukacyjne
Wyróżnione wymagania programowe odpowiadają wymaganiom ogólnym i szczegółowym zawartym w treściach nauczania podstawy programowej.
Wymagania edukacyjne, dostosowanie wymagań, warunki i tryb uzyskania oceny wyższej niż przewidywana - klasa 7 rok szkolny 2024/2025
Dział 1. Substancje i ich przemiany
Ocena dopuszczająca
[1]
Ocena dostateczna
[1 + 2]
Ocena dobra
[1 + 2 + 3]
Ocena bardzo dobra
[1 + 2 + 3 + 4]
Ocena celująca
[1 + 2 + 3 + 4 + 5]
Uczeń:
– zalicza chemię do nauk przyrodniczych
– stosuje zasady bezpieczeństwa obowiązujące w pracowni chemicznej
– nazywa wybrane elementy szkła i sprzętu laboratoryjnego oraz określa ich przeznaczenie
– zna sposoby opisywania doświadczeń chemicznych
– opisuje właściwości substancji będących głównymi składnikami produktów stosowanych na co dzień
– definiuje pojęcie gęstość
– podaje wzór na gęstość
– przeprowadza proste obliczenia z wykorzystaniem pojęć masa, gęstość, objętość
– wymienia jednostki gęstości
– odróżnia właściwości fizyczne od chemicznych
– definiuje pojęcie mieszanina substancji
– opisuje cechy mieszanin jednorodnych i niejednorodnych
– podaje przykłady mieszanin
– opisuje proste metody rozdzielania mieszanin na składniki
– definiuje pojęcia zjawisko fizyczne i reakcja chemiczna
– definiuje pojęcia pierwiastek chemiczny i związek chemiczny
– dzieli substancje chemiczne na proste i złożone oraz na pierwiastki i związki chemiczne
– podaje przykłady związków chemicznych
– dzieli pierwiastki chemiczne na metale i niemetale
– podaje przykłady pierwiastków chemicznych (metali i niemetali)
– odróżnia metale i niemetale na podstawie ich właściwości
– posługuje się symbolami chemicznymi pierwiastków (H, O, N, Cl, S, C, P, Si, Na, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Br, Cu, Al, Pb, Ag, Ba, I)
Uczeń:
– omawia, czym zajmuje się chemia
– wyjaśnia, dlaczego chemia jest nauką przydatną ludziom
– wyjaśnia, czym są obserwacje, a czym wnioski z doświadczenia
– przelicza jednostki (masy, objętości, gęstości)
– wyjaśnia, czym ciało fizyczne różni się od substancji
– opisuje właściwości substancji
– wymienia i wyjaśnia podstawowe sposoby rozdzielania mieszanin na składniki
– sporządza mieszaninę
– dobiera metodę rozdzielania mieszaniny na składniki
– opisuje i porównuje zjawisko fizyczne i reakcję chemiczną
– projektuje doświadczenia ilustrujące zjawisko fizyczne i reakcję chemiczną
– definiuje pojęcie stopy metali
– podaje przykłady zjawisk fizycznych i reakcji chemicznych zachodzących w otoczeniu człowieka
– wyjaśnia potrzebę wprowadzenia symboli chemicznych
– rozpoznaje pierwiastki i związki chemiczne
– wyjaśnia różnicę między pierwiastkiem, związkiem chemicznym i mieszaniną
Uczeń:
– podaje zastosowania wybranego szkła i sprzętu laboratoryjnego
– identyfikuje substancje na podstawie podanych właściwość
– podaje sposób rozdzielenia wskazanej mieszaniny na składniki
– wskazuje różnice między właściwościami fizycznymi składników mieszaniny, które umożliwiają jej rozdzielenie
– projektuje doświadczenia ilustrujące reakcję chemiczną i formułuje wnioski
– wskazuje w podanych przykładach reakcję chemiczną i zjawisko fizyczne
– wskazuje wśród różnych substancji mieszaninę i związek chemiczny
– wyjaśnia różnicę między mieszaniną a związkiem chemicznym
– odszukuje w układzie okresowym pierwiastków podane pierwiastki chemiczne
– opisuje doświadczenia wykonywane na lekcji
– przeprowadza wybrane doświadczenia
Uczeń:
– omawia podział chemii na organiczną i nieorganiczną
– projektuje doświadczenie o podanym tytule (rysuje schemat, zapisuje obserwacje i formułuje wnioski)
– przeprowadza doświadczenia z działu Substancje i ich przemiany
– projektuje i przewiduje wyniki doświadczeń na podstawie posiadanej wiedzy
Uczeń:
- wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o korozji i sposobach zabezpieczania produktów zawierających żelazo przed rdzewieniem
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który opanował wszystkie treści z podstawy programowej oraz rozwiązuje zadania o wysokim stopniu trudności.
Dział 2. Składniki powietrza i rodzaje przemian, jakim ulegają
Ocena dopuszczająca
[1]
Ocena dostateczna
[1 + 2]
Ocena dobra
[1 + 2 + 3]
Ocena bardzo dobra
[1 + 2 + 3 + 4]
Ocena celująca
[1 + 2 + 3 + 4 + 5]
Uczeń:
– opisuje skład i właściwości powietrza
– określa, co to są stałe i zmienne składniki powietrza
– opisuje właściwości fizyczne i chemiczne tlenku węgla(IV) oraz właściwości fizyczne gazów szlachetnych
– podaje, że woda jest związkiem chemicznym wodoru i tlenu
– tłumaczy, na czym polega zmiana stanu skupienia na przykładzie wody
– definiuje pojęcie wodorki
– określa znaczenie powietrza
– podaje, jak można wykryć tlenek węgla(IV)
– określa, jak zachowują się substancje higroskopijne
– omawia, na czym polega spalanie
– definiuje pojęcia substrat i produkt reakcji chemicznej
– wskazuje substraty i produkty reakcji chemicznej
– określa, co to są tlenki i zna ich podział
– wskazuje różnicę między reakcjami egzo- i endotermiczną
– podaje przykłady reakcji egzo- i endotermicznych
– wymienia niektóre efekty towarzyszące reakcjom chemicznym
Uczeń:
– projektuje i przeprowadza doświadczenie potwierdzające, że powietrze jest mieszaniną jednorodną gazów
– wymienia stałe i zmienne składniki powietrza
– oblicza przybliżoną objętość tlenu i azotu, np. w sali lekcyjnej
– opisuje, jak można otrzymać tlen
– podaje przykłady wodorków niemetali
– podaje sposób otrzymywania tlenku węgla(IV) (na przykładzie reakcji węgla z tlenem)
– definiuje pojęcie reakcja charakterystyczna
– planuje doświadczenie umożliwiające wykrycie obecności tlenku węgla(IV) w powietrzu wydychanym z płuc
– opisuje rolę wody i pary wodnej w przyrodzie
– wymienia właściwości wody
– wyjaśnia pojęcie higroskopijność
– zapisuje słownie przebieg reakcji chemicznej
– wskazuje w zapisie słownym przebiegu reakcji chemicznej substraty i produkty, pierwiastki i związki chemiczne
– podaje sposób otrzymywania wodoru (w reakcji kwasu chlorowodorowego z metalem)
− opisuje sposób identyfikowania gazów: wodoru, tlenu, tlenku węgla(IV)
– definiuje pojęcia reakcje egzo- i endotermiczne
Uczeń:
– określa, które składniki powietrza są stałe, a które zmienne
– wykonuje obliczenia dotyczące zawartości procentowej substancji występujących w powietrzu
– wykrywa obecność tlenku węgla(IV)
– projektuje doświadczenia, w których otrzyma tlen, tlenek węgla(IV), wodór
– projektuje doświadczenia, w których zbada właściwości tlenu, tlenku węgla(IV), wodoru
– zapisuje słownie przebieg różnych reakcji chemicznych
– wykazuje obecność pary wodnej w powietrzu
– omawia sposoby otrzymywania wodoru
– podaje przykłady reakcji egzo- i endotermicznych
– zalicza przeprowadzone na lekcjach reakcje do egzo- lub endotermicznych
Uczeń:
– otrzymuje tlenek węgla(IV) w reakcji węglanu wapnia z kwasem chlorowodorowym
– wymienia różne sposoby otrzymywania tlenu, tlenku węgla(IV), wodoru
– projektuje doświadczenia dotyczące powietrza i jego składników
– uzasadnia, na podstawie reakcji magnezu z tlenkiem węgla(IV), że tlenek węgla(IV) jest związkiem chemicznym węgla i tlenu
– uzasadnia, na podstawie reakcji magnezu z parą wodną, że woda jest związkiem chemicznym tlenu i wodoru
– identyfikuje substancje na podstawie schematów reakcji chemicznych
Uczeń:
- odczytuje informacje o właściwościach tlenu i wodoru i ich zastosowań
- wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o zastosowaniach gazów szlachetnych
- wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o źródłach, rodzajach i skutkach zanieczyszczeń powietrza, oraz o sposobach postępowania pozwalających chronić powietrze przed zanieczyszczeniami
- wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o przyczynach i skutkach spadku ozonu w stratosferze ziemskiej oraz sposobach zapobiegania powiększaniu się „dziury ozonowej”
- wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o powstawaniu kwaśnych opadów
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który opanował wszystkie treści z podstawy programowej oraz rozwiązuje zadania o wysokim stopniu trudności.
Dział 3. Atomy i cząsteczki
Ocena dopuszczająca
[1]
Ocena dostateczna
[1 + 2]
Ocena dobra
[1 + 2 + 3]
Ocena bardzo dobra
[1 + 2 + 3 + 4]
Ocena celująca
[1 + 2 + 3 + 4 + 5]
Uczeń:
– definiuje pojęcie materia
– definiuje pojęcie dyfuzji
– opisuje ziarnistą budowę materii
– opisuje, czym atom różni się od cząsteczki
– definiuje pojęcia: jednostka masy atomowej, masa atomowa, masa cząsteczkowa
– opisuje i charakteryzuje skład atomu pierwiastka chemicznego (jądro – protony i neutrony, powłoki elektronowe – elektrony)
– wyjaśnia, co to są nukleony
– definiuje pojęcie elektrony walencyjne
– wyjaśnia, co to są liczba atomowa, liczba masowa
– ustala liczbę protonów i neutronów w jądrze atomowym oraz liczbę elektronów w atomie danego pierwiastka chemicznego, gdy znane są liczby atomowa i masowa
– podaje, czym jest konfiguracja elektronowa
– definiuje pojęcie izotop
– opisuje układ okresowy pierwiastków chemicznych
– podaje treść prawa okresowości
– odczytuje z układu okresowego podstawowe informacje o pierwiastkach chemicznych
– określa rodzaj pierwiastków (metal, niemetal) i podobieństwo właściwości pierwiastków w grupie
Uczeń:
– planuje doświadczenie potwierdzające ziarnistość budowy materii
– wyjaśnia zjawisko dyfuzji
– opisuje pierwiastek chemiczny jako zbiór atomów o danej liczbie atomowej Z
– wyjaśnia różnice w budowie atomów izotopów wodoru
– korzysta z układu okresowego pierwiastków chemicznych
– wykorzystuje informacje odczytane z układu okresowego pierwiastków chemicznych
– podaje maksymalną liczbę elektronów na poszczególnych powłokach (K, L, M)
– zapisuje konfiguracje elektronowe
– rysuje modele atomów pierwiastków chemicznych
– określa, jak zmieniają się niektóre właściwości pierwiastków w grupie i okresie
Uczeń:
– wyjaśnia różnice między pierwiastkiem a związkiem chemicznym
– korzysta z informacji zawartych w układzie okresowym pierwiastków chemicznych
– oblicza maksymalną liczbę elektronów w powłokach
– zapisuje konfiguracje elektronowe
– rysuje uproszczone modele atomów
– określa zmianę właściwości pierwiastków w grupie i okresie
Uczeń:
– wyjaśnia związek między podobieństwami właściwości pierwiastków chemicznych zapisanych w tej samej grupie układu okresowego a budową ich atomów i liczbą elektronów walencyjnych
Uczeń:
– wyszukuje informacje na temat zastosowań izotopów
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który opanował wszystkie treści z podstawy programowej oraz rozwiązuje zadania o wysokim stopniu trudności.
Dział 4. Łączenie się atomów. Równania reakcji chemicznych
Ocena dopuszczająca
[1]
Ocena dostateczna
[1 + 2]
Ocena dobra
[1 + 2 + 3]
Ocena bardzo dobra
[1 + 2 + 3 + 4]
Ocena celująca
[1 + 2 + 3 + 4 + 5]
Uczeń:
– wymienia typy wiązań chemicznych
– podaje definicje: wiązania kowalencyjnego, wiązania jonowego
– definiuje pojęcia: jon, kation, anion
– definiuje pojęcie elektroujemność
– posługuje się symbolami pierwiastków chemicznych
– podaje, co występuje we wzorze elektronowym
– odróżnia wzór sumaryczny od wzoru strukturalnego
- na przykładzie cząsteczek o budowie kowalencyjnej: H2, Cl2, N2, CO2, H2O, HCl, NH3, CH4, zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne tych cząsteczek
- wskazuje jony z atomów na przykładach: Na, Mg, Al, O, Cl, S
- wskazuje jony w związkach o budowie jonowej (np. NaCl, MgO)
– definiuje pojęcie wartościowość
– podaje wartościowość pierwiastków chemicznych w stanie wolnym
– odczytuje z układu okresowego maksymalną wartościowość pierwiastków chemicznych względem wodoru i tlenu grup 1, 2 i 13−17
– wyznacza wartościowość pierwiastków chemicznych na podstawie wzorów sumarycznych
– zapisuje wzory sumaryczny i strukturalny cząsteczki związku dwupierwiastkowego na podstawie wartościowości pierwiastków chemicznych
– określa na podstawie wzoru liczbę atomów pierwiastków w związku chemicznym
– interpretuje zapisy (odczytuje ilościowo i jakościowo proste zapisy), np.: H2, 2H, 2H2 itp.
– ustala na podstawie wzoru sumarycznego nazwę prostych dwupierwiastkowych związków chemicznych
– ustala na podstawie nazw wzory sumaryczne prostych dwupierwiastkowych związków chemicznych
– wskazuje substraty i produkty reakcji chemicznej
– podaje treść prawa zachowania masy
Uczeń:
– opisuje rolę elektronów zewnętrznej powłoki w łączeniu się atomów
– odczytuje elektroujemność pierwiastków chemicznych
– określa rodzaj wiązania w prostych przykładach cząsteczek
− podaje przykłady substancji o wiązaniu kowalencyjnym i substancji o wiązaniu jonowym
– określa wartościowość na podstawie układu okresowego pierwiastków
– zapisuje wzory związków chemicznych na podstawie podanej wartościowości lub nazwy pierwiastków chemicznych
– podaje nazwę związku chemicznego na podstawie wzoru
– określa wartościowość pierwiastków w związku chemicznym
– zapisuje wzory cząsteczek, korzystając z modeli
– wyjaśnia znaczenie współczynnika stechiometrycznego i indeksu stechiometrycznego
– wyjaśnia pojęcie równania reakcji chemicznej
– odczytuje proste równania reakcji chemicznych
– zapisuje równania reakcji chemicznych
− dobiera współczynniki w równaniach reakcji chemicznych
Uczeń:
– określa typ wiązania chemicznego w podanym przykładzie
– wyjaśnia różnice między typami wiązań chemicznych
– opisuje, jak wykorzystać elektroujemność do określenia rodzaju wiązania chemicznego w cząsteczce
– wykorzystuje pojęcie wartościowości
– nazywa związki chemiczne na podstawie wzorów sumarycznych i zapisuje wzory na podstawie ich nazw
– zapisuje i odczytuje równania reakcji chemicznych
– przedstawia modelowy schemat równania reakcji chemicznej
Uczeń:
– wykorzystuje pojęcie elektroujemności do określania rodzaju wiązania w podanych substancjach
– uzasadnia i udowadnia doświadczalnie, że masa substratów jest równa masie produktów
– wskazuje podstawowe różnice między wiązaniami kowalencyjnym a jonowym
– zapisuje i odczytuje równania reakcji chemicznych o dużym stopniu trudności
– wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o właściwościach związków kowalencyjnych i jonowych (stan skupienia, rozpuszczalność w wodzie, temperatury topnienia i wrzenia, przewodnictwo ciepła i elektryczności)
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który opanował wszystkie treści z podstawy programowej oraz rozwiązuje zadania o wysokim stopniu trudności.
Dział 5. Woda i roztwory wodne
Ocena dopuszczająca
[1]
Ocena dostateczna
[1 + 2]
Ocena dobra
[1 + 2 + 3]
Ocena bardzo dobra
[1 + 2 + 3 + 4]
Ocena celująca
[1 + 2 + 3 + 4 + 5]
Uczeń:
– charakteryzuje rodzaje wód występujących w przyrodzie
– wymienia stany skupienia wody
– nazywa przemiany stanów skupienia wody
– opisuje właściwości wody
– zapisuje wzory sumaryczny i strukturalny cząsteczki wody
– definiuje pojęcie dipol
– identyfikuje cząsteczkę wody jako dipol
– wyjaśnia podział substancji na dobrze, średnio oraz trudno rozpuszczalne w wodzie
− podaje przykłady substancji, które rozpuszczają się i nie rozpuszczają się w wodzie
– wyjaśnia pojęcia: rozpuszczalnik i substancja rozpuszczana
– projektuje doświadczenie dotyczące rozpuszczalności różnych substancji w wodzie
– definiuje pojęcie rozpuszczalność
– wymienia czynniki, które wpływają na rozpuszczalność substancji
– określa, co to jest krzywa rozpuszczalności
– odczytuje z wykresu rozpuszczalności rozpuszczalność danej substancji w podanej temperaturze
– wymienia czynniki wpływające na szybkość rozpuszczania się substancji stałej w wodzie
– definiuje pojęcia: roztwór właściwy, koloid i zawiesina
– podaje przykłady substancji tworzących z wodą roztwór właściwy, zawiesinę, koloid
– definiuje pojęcia: roztwór nasycony, roztwór nienasycony, roztwór stężony, roztwór rozcieńczony
– definiuje pojęcie krystalizacja
– podaje sposoby otrzymywania roztworu nienasyconego z nasyconego i odwrotnie
– definiuje stężenie procentowe roztworu
– podaje wzór opisujący stężenie procentowe roztworu
– prowadzi proste obliczenia z wykorzystaniem pojęć: stężenie procentowe, masa substancji, masa rozpuszczalnika, masa roztworu
Uczeń:
– opisuje budowę cząsteczki wody
– wyjaśnia, co to jest cząsteczka polarna
– wymienia właściwości wody zmieniające się pod wpływem zanieczyszczeń
– planuje doświadczenie udowadniające, że woda: z sieci wodociągowej i naturalnie występująca w przyrodzie są mieszaninami
– proponuje sposoby racjonalnego gospodarowania wodą
– tłumaczy, na czym polegają procesy mieszania i rozpuszczania
– określa, dla jakich substancji woda jest dobrym rozpuszczalnikiem
– charakteryzuje substancje ze względu na ich rozpuszczalność w wodzie
– planuje doświadczenia wykazujące wpływ różnych czynników na szybkość rozpuszczania substancji stałych w wodzie
– porównuje rozpuszczalność różnych substancji w tej samej temperaturze
– oblicza ilość substancji, którą można rozpuścić w określonej objętości wody w podanej temperaturze
– podaje przykłady substancji, które rozpuszczają się w wodzie, tworząc roztwory właściwe
– podaje przykłady substancji, które nie rozpuszczają się w wodzie, tworząc koloidy lub zawiesiny
– wskazuje różnice między roztworem właściwym a zawiesiną
– opisuje różnice między roztworami: nasyconym i nienasyconym
– przekształca wzór na stężenie procentowe roztworu tak, aby obliczyć masę substancji rozpuszczonej lub masę roztworu
– oblicza masę substancji rozpuszczonej lub masę roztworu, znając stężenie procentowe roztworu
– wyjaśnia, jak sporządzić roztwór o określonym stężeniu procentowym, np. 100 g 20-procentowego roztworu soli kuchennej
Uczeń:
– wyjaśnia, na czym polega tworzenie wiązania kowalencyjnego spolaryzowanego w cząsteczce wody
– wyjaśnia budowę polarną cząsteczki wody
– określa właściwości wody wynikające z jej budowy polarnej
– przedstawia za pomocą modeli proces rozpuszczania w wodzie substancji o budowie polarnej, np. chlorowodoru
– podaje rozmiary cząstek substancji wprowadzonych do wody i znajdujących się w roztworze właściwym, koloidzie, zawiesinie
– wykazuje doświadczalnie wpływ różnych czynników na szybkość rozpuszczania substancji stałej w wodzie
– posługuje się wykresem rozpuszczalności
– wykonuje obliczenia z wykorzystaniem wykresu rozpuszczalności
– oblicza masę wody, znając masę roztworu i jego stężenie procentowe
– prowadzi obliczenia z wykorzystaniem pojęcia gęstości
– oblicza stężenie procentowe roztworu nasyconego w danej temperaturze (z wykorzystaniem wykresu rozpuszczalności)
– wymienia czynności prowadzące do sporządzenia określonej objętości roztworu o określonym stężeniu procentowym
– sporządza roztwór o określonym stężeniu procentowym
Uczeń:
– proponuje doświadczenie udowadniające, że woda jest związkiem wodoru i tlenu
– określa wpływ ciśnienia atmosferycznego na wartość temperatury wrzenia wody
– porównuje rozpuszczalność w wodzie związków kowalencyjnych i jonowych
– wykazuje doświadczalnie, czy roztwór jest nasycony, czy nienasycony
– rozwiązuje z wykorzystaniem gęstości zadania rachunkowe dotyczące stężenia procentowego
– oblicza rozpuszczalność substancji w danej temperaturze, znając stężenie procentowe jej roztworu nasyconego w tej temperaturze
Uczeń:
– podaje sposoby zmniejszenia lub zwiększenia stężenia roztworu
– oblicza stężenie procentowe roztworu powstałego przez zatężenie i rozcieńczenie roztworu
– oblicza stężenie roztworu powstałego po zmieszaniu roztworów tej samej substancji o różnych stężeniach
– opisuje różnice między roztworami: rozcieńczonym i stężonym
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który opanował wszystkie treści z podstawy programowej oraz rozwiązuje zadania o wysokim stopniu trudności.
Dział 6. Tlenki i wodorotlenki
Ocena dopuszczająca
[1]
Ocena dostateczna
[1 + 2]
Ocena dobra
[1 + 2 + 3]
Ocena bardzo dobra
[1 + 2 + 3 + 4]
Ocena celująca
[1 + 2 + 3 + 4 + 5]
Uczeń:
– definiuje pojęcie katalizator
– definiuje pojęcie tlenek
– podaje podział tlenków na tlenki metali i tlenki niemetali
– zapisuje równania reakcji otrzymywania tlenków metali i tlenków niemetali
– wymienia zasady BHP dotyczące pracy z zasadami
– definiuje pojęcia wodorotlenek i zasada
– odczytuje z tabeli rozpuszczalności, rozpuszczalność wodorotlenków w wodzie
– opisuje budowę wodorotlenków
– zna wartościowość grupy wodorotlenowej
– rozpoznaje wzory wodorotlenków
– zapisuje wzory sumaryczne wodorotlenków: NaOH, KOH, Ca(OH)2, Al(OH)3, Cu(OH)2
– definiuje pojęcia: elektrolit, nieelektrolit
− definiuje pojęcia: dysocjacja elektrolityczna (jonowa), wskaźnik
– wymienia rodzaje odczynów roztworów
– podaje barwy wskaźników w roztworze o podanym odczynie
– wyjaśnia, na czym polega dysocjacja elektrolityczna (jonowa) zasad
– zapisuje równania dysocjacji elektrolitycznej (jonowej) zasad (proste przykłady)
− podaje nazwy jonów powstałych w wyniku dysocjacji elektrolitycznej (jonowej)
– odróżnia zasady od innych substancji za pomocą wskaźników
– rozróżnia pojęcia wodorotlenek i zasada
Uczeń:
– podaje sposoby otrzymywania tlenków
– podaje wzory i nazwy wodorotlenków
– wymienia wspólne właściwości zasad i wyjaśnia, z czego one wynikają
– wymienia dwie główne metody otrzymywania wodorotlenków
– zapisuje równania reakcji otrzymywania wodorotlenku sodu i wapnia
– wyjaśnia pojęcia woda wapienna
– odczytuje proste równania dysocjacji elektrolitycznej (jonowej) zasad
– definiuje pojęcie odczyn zasadowy
– bada odczyn
– zapisuje obserwacje do przeprowadzanych na lekcji doświadczeń
Uczeń:
– wyjaśnia pojęcia wodorotlenek i zasada
– wymienia przykłady wodorotlenków i zasad
– wyjaśnia, dlaczego podczas pracy z zasadami należy zachować szczególną ostrożność
– wymienia poznane tlenki metali, z których otrzymać zasady
– zapisuje równania reakcji otrzymywania wybranego wodorotlenku
– planuje doświadczenia, w których wyniku można otrzymać wodorotlenki sodu lub wapnia
– planuje sposób otrzymywania wodorotlenków trudno rozpuszczalnych w wodzie
– zapisuje i odczytuje równania dysocjacji elektrolitycznej (jonowej) zasad
– określa odczyn roztworu zasadowego
– opisuje doświadczenia przeprowadzane na lekcjach (schemat, obserwacje, wniosek)
– opisuje zastosowania wskaźników
– planuje doświadczenie, które umożliwi zbadanie odczynu produktów używanych w życiu codziennym
Uczeń:
– planuje doświadczenia, w których wyniku można otrzymać różne wodorotlenki, także trudno rozpuszczalne w wodzie
– zapisuje równania reakcji otrzymywania różnych wodorotlenków
– identyfikuje wodorotlenki na podstawie podanych informacji
– odczytuje równania reakcji chemicznych
Uczeń:
- wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o właściwościach i wynikających z nich zastosowań wodorotlenków sodu, potasu i wapnia
- wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o właściwościach fizycznych i zastosowaniach wybranych tlenków
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który opanował wszystkie treści z podstawy programowej oraz rozwiązuje zadania o wysokim stopniu trudności.
Wymagania edukacyjne z chemii dla uczniów klasy VII z dostosowaniem wymagań
1. Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych dla uczniów z ryzykiem dysleksji,
dysleksją, dysgrafią lub innych specyficznych trudnościach w uczeniu się:
- wydłużenie czasu pracy samodzielnej lub zmniejszenie liczby zadań; - możliwość korzystania z kalkulatora; - prezentacja zadań do rozwiązania w formie pisemnej i ustnej; - w ocenie pracy ucznia uwzględnianie poprawności toku rozumowania, a nie tylko prawidłowości wyniku końcowego;
- dzielenie materiału na mniejsze partie, wyznaczanie czasu na ich opanowanie i odpytanie;
- pomoc podczas wypowiedzi ustnych w doborze słownictwa, naprowadzanie poprzez pytania pomocnicze.
2. Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych dla uczniów z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego – niepełnosprawność intelektualna w stopniu lekkim:
- odwoływanie się do konkretu; przykłady z życia codziennego; - wspomaganie ucznia przez naprowadzanie w czasie odpowiedzi ustnej; - odpytywanie z małych partii materiału; - możliwość korzystanie z modeli związków chemicznych, tablicy pierwiastków chemicznych, kalkulatora podczas odpowiedzi, kartkówek, sprawdzianów; - stosowanie ułatwień typu: wykonaj według wzoru, uzupełnij fragment itp. ;
- unikanie pytań problemowych i przekrojowych oraz pojęć trudnych,
abstrakcyjnych; - wydłużenie czasu pracy samodzielnej lub zmniejszenie liczby zadań; - zwiększenie ilości czasu i powtórzeń dla przyswojenia danej partii materiału; - podchodzenie do ucznia w trakcie samodzielnej pracy a w razie potrzeby udzielenie pomocy, wyjaśnień; mobilizowanie do wysiłku i ukończenia zadania;
- rozłożenie w czasie nauki symboli chemicznych, definicji, reguł; - uczniowie z działu równania reakcji chemicznych wskazują reakcje na podstawie tekstu i wskazują typ reakcji; - motywowanie ucznia przez zachętę, pochwałę i dostrzeganie mocnych stron;
- wzmacnianie umiejętności społecznych poprzez pracę w grupie.
3. Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych dla uczniów z orzeczeniem o zespole Aspergera:
- odwoływanie się do konkretu; przykłady z życia codziennego;
- szerokie stosowanie zasady poglądowości (obserwacja, doświadczenie) - omawianie niewielkich partii materiału i o mniejszym stopniu trudności;
- podawanie poleceń w prostej formie, stosowanie powtórzeń poleceń; - wydłużanie czasu na wykonanie zadania;
- podchodzenie do ucznia w trakcie samodzielnej pracy a w razie potrzeby udzielenie pomocy, wyjaśnień; mobilizowanie do wysiłku i ukończenia zadania;
- motywowanie ucznia przez zachętę, pochwałę i dostrzeganie mocnych stron; - zadawanie do domu tyle, ile uczeń jest w stanie samodzielnie wykonać;
- zwiększenie ilości czasu i powtórzeń dla przyswojenia danej partii materiału; - kontrolowanie stopnia koncentracji uwagi, eliminowanie bodźców rozpraszających.
4. Uczniowie słabo widzący:
- właściwe umiejscowienie ucznia w klasie zapobiegające odblaskowi pojawiającemu się w
pobliżu okna,
zapewniające właściwe oświetlenie i widoczność; - udostępnienie tekstów sprawdzianów w wersji powiększonej; - podawanie modeli chemicznych, przedmiotów oraz wykonywanie doświadczeń
chemicznych do obejrzenia z bliska;
- wydłużanie czasu na wykonywanie określonych zadań w związku z szybką męczliwością ucznia związaną ze zużywaniem większej energii na patrzenie i interpretację informacji uzyskanych drogą wzrokową;
- równania reakcji chemicznych, rysunki wykonywane na tablicy należy przedstawiać bardzo
wyraźnie i w większych rozmiarach;
- częste zadawanie pytań „co widzisz?” w celu sprawdzenia i uzupełnienia słownego trafności doznań wzrokowych.
5. Uczniowie słabo słyszący:
- zapewnienie dobrego oświetlenia oraz miejsca w pierwszej ławce w rzędzie od okna. Uczeń
będąc blisko nauczyciela (0,5-1,5 m), którego twarz jest dobrze oświetlona, może słuchać jego wypowiedzi i jednocześnie odczytywać mowę z ust. Należy też umożliwić uczniowi odwracanie się w kierunku innych kolegów odpowiadających na lekcji co ułatwi lepsze zrozumienie ich odpowiedzi; - nauczyciel mówiąc do całej klasy, powinien stać w pobliżu dziecka zwrócony twarzą w jego stronę – nie powinien chodzić po klasie, czy być odwrócony twarzą do tablicy, bo to utrudnia dziecku odczytywanie mowy z jego ust;
- nauczyciel powinien mówić do dziecka wyraźnie używając normalnego głosu i intonacji, unikać gwałtownych ruchów głową, czy nadmiernej gestykulacji; - należy zadbać o spokój i ciszę w klasie, eliminować zbędny hałas np. doświadczenia z reakcją wybuchową, zamykać okna przy ruchliwej ulicy, szurania krzesłami, to utrudnia dziecku rozumienia poleceń nauczyciela i wypowiedzi innych uczniów i powoduje też większe zmęczenie. Takie zakłócenia stanowią również problem dla uczniów z aparatami słuchowymi, ponieważ są wzmacniane przez aparat; - nauczyciel winien upewnić się, czy polecenia kierowane do całej klasy są właściwie rozumiane przez uczniów niedosłyszących. W przypadku trudności zapewnić mu dodatkowe wyjaśnienia, sformułować inaczej polecenie, używając prostego, znanego dziecku słownictwa. Można też wskazać jak to polecenie wykonuje kolega siedzący w ławce; - uczeń z wadą słuchu ma trudności z równoczesnym wykonywaniem kilku czynności w tym samym czasie, nie jest w stanie słuchać nauczyciela – co wymaga obserwacji jego twarzy – jednocześnie otworzyć książkę na odpowiedniej stronie i odnaleźć wskazane ćwiczenie.
Często więc nie nadąża za tempem pracy pozostałych uczniów w klasie; - uczeń niesłyszący powinien siedzieć w ławce ze zdolnym uczniem, zrównoważonym emocjonalnie, który chętnie będzie pomagał mu np. szybciej otworzy książkę, wskaże ćwiczenie, pozwoli przepisać notatkę z zeszytu itp.; - w czasie lekcji wskazane jest używanie jak najczęściej pomocy wizualnych i tablicy; - nauczyciel może przygotować uczniowi z niedosłuchem plan pracy na piśmie opisujący zagadnienia poruszane w wykładzie lub poprosić innych uczniów w klasie, aby robili notatki z kopią i udostępnili je koledze; - konieczne jest aktywizowanie ucznia do rozmowy poprzez zadawanie prostych pytań, podtrzymywanie jego odpowiedzi przez dopowiadanie pojedynczych słów, umowne gesty, mimiką twarzy; - nauczyciel podczas lekcji powinien często zwracać się do ucznia niesłyszącego, zadawać pytania – ale nie dlatego, aby ocenić jego wypowiedzi, ale by zmobilizować go do lepszej
koncentracji uwagi i ułatwić mu lepsze zrozumienie tematu; - nie stosować pisania ze słuchu np. dyktowanie poleceń, zadań tylko mieć gotowe napisane polecenia/zadania na kartce i podać je uczniowi;
- przy ocenie prac pisemnych ucznia nie należy uwzględniać błędów wynikających z niedosłuchu i obniżać mu za to ocenę. Błędy mogą stanowić dla nauczyciela podstawę do podjęcia z uczniem dalszej pracy samokształceniowej i korekcyjnej oraz ukierunkowanie rodziców do dalszej pracy w domu. Błędy w pisowni należy oceniać opisowo, udzielając mu wskazówek do sposobu ich poprawienia; - uczeń niedosłyszący jest w stanie opanować konieczne i podstawowe wiadomości zawarte w programie nauczania, ale wymaga to od niego znacznie więcej czasu i wkładu pracy w porównaniu z uczniem słyszącym. Przy ocenie osiągnięć ucznia z niedosłuchem należy oceniać jego aktywność i wkład pracy, a także jego systematyczność, obowiązkowość, dokładność.
6. Uczniowie z ADHD: - posadzenie ucznia blisko biurka nauczyciela z dala od miejsc, które mogą go rozproszyć (okna, drzwi);
- posadzenie ucznia z osobą spokojną, osiągającą dobre wyniki;
- używanie krótkich komunikatów np. otwórz zeszyt; - powtarzanie polecenia krótko i czytelnie; - proszenie ucznia o powtórzenie polecenia;
- sprawdzenie czy uczeń wykonał jedno polecenie, a dopiero potem wydanie następnego;
- częste nawiązywanie kontaktu wzrokowego; - rozbijanie dużych zadań/poleceń na mniejsze;
- uczenie robienia planów i harmonogramów, list, tabelek, do których uczeń może się
odwołać kiedy się zagubi;
- przygotowanie ucznia do nagłych zmian odpowiednio wcześniej;
- przypominanie o terminowych zadaniach;
- w miarę potrzeby dopilnowanie, aby uczeń kończący zajęcia miał:
sporządzoną notatkę z lekcji z najistotniejszymi treściami;
zapisaną informację o pracy domowej – pisemnej i ustnej;
zapisanie informacji o nowym zdarzeniu np. o przyniesieniu tablic chemicznych;
zapisanie informacji o przewidywanym sprawdzianie/powtórzeniu wiadomości
(termin i zakres materiału).
Metody, formy , środki dydaktyczne:
- Używanie środków informatycznych. Na lekcjach wykorzystuję symulacje doświadczeń i różnego rodzaju animacje zamieszczone na płytach dołączanych do podręczników oraz multibooka z Nowa Era
- Korzystanie z modeli związków chemicznych ( przy omawianiu związków organicznych)
- Uczniowie z dysfunkcjami posługują się jak najprostszym układem okresowym, zawierającym tylko niezbędne informacje: symbol pierwiastka, jego nazwę, liczbę atomową i masę. W układzie okresowym nie może występować „stara” lub podwójna numeracja.
- W celu ułatwienia przyporządkowania wszystkich nazw do danej substancji chemicznej podaję zawsze wszystkie dopuszczalne nazwy, np. etin=etyn=acetylen. Unikam stosowania nazw starych i zwyczajowych, nieużywanych powszechnie.
- Końcówki wyrazów zbliżonych fonetycznie zapisywane są na tablicy innym kolorem.
- Podczas wprowadzania fachowych nazw wobec czynności znanych uczniom z życia codziennego (np. zdekantuj – zamiast zlej ciecz znad osadu czy sedymentacja – zamiast opadanie cząstek na dno), termin chemiczny uzupełniam jego znaczeniem i opisem.
- Szczególną uwagę uczniów zwracam na podobieństwo wzorów (np. CuO, CaO) oraz na różnice we właściwościach tych związków.
- Aby ułatwić uczniom rozróżnianie zakresu znaczeniowego nazw potocznych od terminów chemicznych, nazwy potoczne są uzupełniane określeniami (zamiast sól– sól kuchenna , zamiast cukier – cukier spożywczy , słowo węgiel uzupełnia się: węgiel kopalny ).
- Zapisywanie na tablicy związków chemicznych wraz z wartościowością, np. kwas siarkowy (VI), kwas siarkowy (IV)
- Stosowanie konsekwentnie jednego zapisu w przyporządkowaniu nazw symbolom chemicznym , np. P4 zamiast P
- Równoczesne zapisywanie na tablicy wszystkich typów wzorów chemicznych dla danego związku chemicznego, np. sumaryczny, strukturalny, grupowy
- Rysowanie na tablicy wzorów związków organicznych konsekwentnie zawsze w tej samej orientacji przestrzennej
- Wymaganie od uczniów podawania własnych przykładów danych pojęć w celu wyeliminowania mylenia terminów chemicznych z ich odległymi od chemii znaczeniami , np. wiązanie ( a materialny supeł)
- Powtarzanie poleceń, upewnienie się, czy uczeń je zrozumiał
- Traktowanie wzoru chemicznego, w którym uczeń napisał indeks dolny dużymi cyframi za prawidłowy, np. H2SO4 zamiast H2SO4
- Kiedykolwiek to możliwe zachęcam uczniów do wielokrotnego powtarzania tego, co zrobili. Własny głos ucznia jest bardzo korzystny dla efektywności procesów pamięciowych. Nowe pojęcia powtarzają uczniowie chórem lub na zasadzie „rundki” po klasie.
- Częste odwoływanie się do konkretu, przykładu, zjawisk życia codziennego
- Pomaganie w rozwiązywaniu zadań tekstowych na lekcji poprzez zadawanie naprowadzających pytań ( jeśli uczennica zgłosi taką potrzebę )
- Dzielenie materiału na mniejsze partie, wyznaczanie czasu na ich opanowanie ( jeśli uczennica zgłosi taką potrzebę, np. podczas zaliczania symboli pierwiastków)
- Dawanie więcej czasu na czytanie tekstów, poleceń, instrukcji, szczególnie podczas samodzielnej pracy lub sprawdzianów, w miarę potrzeby pomagać w ich odczytaniu,
- Głośne czytanie poleceń z podręcznika (przez nauczyciela lub innego ucznia) i sprawdzanie stopnia zrozumienia przy jednoczesnym śledzeniu go przez uczennicę
- Nie odpytywanie przy tablicy, aby nie powodować sytuacji stresowej ( odpowiedź na początku lekcji), ale zachęcanie do uczestniczenia w lekcji i podchodzenia do tablicy wtedy, kiedy są ćwiczenia uczniowskie (ćwiczenie umiejętności pisania wzorów chemicznych)
- Rozbudzanie chęci eksperymentowania poprzez wykonywanie doświadczeń na lekcji. W czasie wykonywania doświadczeń- asekuracja nauczyciela. Uczennica nei może wąchać odczynników.
- Wprowadzenie strategii sprzyjającej koncentracji uwagi ( różne formy aktywności- np. doświadczenia, film, wykład )
- Wdrażanie uczennicy do dokonywania wnikliwej autokorekty prac
-Stwarzanie sytuacji, w której uczennica może odnieść sukces ( doświadczenia uczniowskie)
-Motywowanie do podejmowania zadań o różnym stopniu trudnościWarunki sprawdzania poziomu wiedzy i umiejętności ( metody i formy sprawdzania poziomu wiedzy i umiejętności ( metody i formy sprawdzania i kryteria oceniania)
Ucznia ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się obowiązują na lekcjach chemii wymagania i kryteria oceniania określone w wymaganiach edukacyjnych dla wszystkich uczniów, z pewnymi wyjątkami. Od ucznia wymaga się podstawowych umiejętności i wiadomości, o których mowa w podstawie programowej. Dostosowanie wymagań dotyczy formy sprawdzania wiedzy, nie treści.
- Pisemne sprawdziany uczeń pisze na kartkach od nauczyciela, zatem w większości są to testy wyboru, zdania niedokończone, teksty z lukami –pozwoli to skoncentrować się na kontrolowanej tematyce, a nie na poprawności pisania. Jeżeli pojawia się pytanie otwarte, jest dostateczna ilość miejsca na udzielenie odpowiedzi. Polecenia są podawane w prostszej formie ( jeśli jest taka możliwość). Przestrzennie arkusz jest tak skonstruowany, aby był czytelny dla ucznia
- W czasie sprawdzianów zwiększam ilość czasu na rozwiązanie zadań ( sprawdzian jest ułożony na 30 min, zatem uczniowie z dostosowaniem mają czas do końca lekcji na pisanie formy sprawdzającej. Dopuszczam możliwość pisania na przerwie, jeśli nie mam dyżuru). Po rozdaniu kartek omawiam polecenia.
- Kartkówki uczeń pisze w takiej samej formie jak klasa. Wydłużeniu ulega tylko czas.
Zasady uzyskiwania wyższej rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych
Uczniowi przysługuje prawo ubiegania się o wyższą niż przewidywana ocenę roczną z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych jeżeli:
- frekwencja na zajęciach z danego przedmiotu jest nie niższa niż 80 % (z wyjątkiem długotrwałej choroby),
- przystąpił do przewidzianych przez nauczyciela sprawdzianów i prac pisemnych,
- systematycznie wykonywał zadania zlecone przez nauczyciela;
- skorzystał z oferowanych przez nauczyciela form pomocy, w tym konsultacji indywidualnych.
W celu podwyższenia przewidywanej rocznej oceny klasyfikacyjnej, w ciągu 2 dni od poinformowania o ocenach przewidywanych, uczeń lub jego rodzice zwracają się, za pośrednictwem dziennika elektronicznego lub pisemnie, z wnioskiem do nauczyciela przedmiotu o podwyższenie przewidywanej rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych (maksimum o jeden stopień).
Nauczyciel po otrzymaniu wniosku, sprawdza spełnianie przez ucznia warunków umożliwiających podwyższanie oceny i kolejnego dnia roboczego udziela uczniowi poprzez dziennik elektroniczny odpowiedzi odmownej lub zleca wykonanie zadań i termin umożliwiający podwyższenie oceny.
Uczeń (lub jego rodzice), który uzyskał odmowę, ma prawo tego samego dnia zwrócić się z prośbą o umożliwienie podwyższania oceny – do dyrektora szkoły, który ma obowiązek rozpoznać sprawę w ciągu 2 dni roboczych.