Renata Zając
Dostosowanie wymagań edukacyjnych
1. Uczniowie z niepełnosprawnością ruchową:
Charakterystyka potrzeb: ograniczona sprawność kończyn górnych, dolnych lub całego ciała, trudności w poruszaniu się, korzystanie z wózka inwalidzkiego, kul czy ortez.
Dostosowania:
- zamiana ćwiczeń dynamicznych na ćwiczenia w pozycji siedzącej, leżącej lub z ograniczonym zakresem ruchu,
- zastosowanie piłek lekkich, miękkich, większych, aby ułatwić chwyt i rzut,
- eliminowanie elementów wymagających skoków, biegów czy gwałtownych zwrotów,
- wydłużenie czasu na wykonanie zadań,
- ocenianie za wysiłek, zaangażowanie i systematyczność, a nie wynik sportowy.
2. Uczniowie z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim.
Charakterystyka potrzeb: trudności w rozumieniu złożonych poleceń, wolniejsze tempo uczenia się nowych ruchów, obniżona koordynacja ruchowa.
Dostosowania:
- krótkie, jasne, jednoznaczne polecenia,
- pokaz i powtarzanie ruchu krok po kroku,
- wydłużony czas na przyswojenie i opanowanie umiejętności,
- unikanie skomplikowanych sekwencji ruchowych,
- wprowadzanie gier i zabaw o prostych zasadach.
3. Uczniowie z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (ASD).
Charakterystyka potrzeb: trudności w zakresie komunikacji społecznej, lęk przed zmianą, nadwrażliwość sensoryczna.
Dostosowania:
- stała, przewidywalna struktura lekcji (rozgrzewka, część główna, podsumowanie),
- unikanie nadmiaru bodźców (głośna muzyka, chaos organizacyjny),
- jasne, wizualne instrukcje – piktogramy, plansze, gesty,
- możliwość ćwiczeń indywidualnych lub w małych grupach,
- chwalenie za wysiłek, nie tylko za efekt.
4. Uczniowie z ADHD.
Charakterystyka potrzeb: nadmierna ruchliwość, trudności w skupieniu uwagi, impulsywność.
Dostosowania:
- jasno określone zasady bezpieczeństwa i dyscypliny,
- krótkie, dynamiczne ćwiczenia z częstymi zmianami aktywności,
- wykorzystywanie elementów rywalizacji w pozytywnym duchu (punkty za zaangażowanie, fair play),
- częste chwalenie i natychmiastowa informacja zwrotna.
5. Uczniowie z przewlekłymi chorobami (astma, wady serca, cukrzyca).
Charakterystyka potrzeb: ograniczona wydolność fizyczna, ryzyko nagłego pogorszenia stanu zdrowia.
Dostosowania:
- wydłużone przerwy na odpoczynek i kontrola wysiłku,
- rezygnacja z forsownych ćwiczeń i intensywnego wysiłku aerobowego,
- uczenie technik prawidłowego oddychania, ćwiczeń rozciągających i wzmacniających,
- pozwolenie na uczestnictwo bierne (np. sędziowanie, pomoc w organizacji gry) w dni gorszego samopoczucia.
6. Uczniowie z dysfunkcjami wzroku.
Charakterystyka potrzeb: ograniczone widzenie lub całkowita utrata wzroku, trudności w orientacji przestrzennej.
Dostosowania:
- wykorzystanie sygnałów dźwiękowych (gwizdki, dzwonki przy piłkach),
- ćwiczenia w małych grupach, na wyraźnie wyznaczonym terenie,
- stała asekuracja nauczyciela lub rówieśnika,
- opisywanie ruchów słowami i poprzez dotyk.
7. Uczniowie z dysfunkcjami słuchu.
Charakterystyka potrzeb: utrudniona komunikacja słowna, trudności w rozumieniu instrukcji głosowych.
Dostosowania:
- stosowanie gestów, sygnałów wizualnych, pokazu ruchu,
- wykonywanie poleceń w parach lub małych grupach z możliwością obserwacji rówieśników,
- utrzymywanie kontaktu wzrokowego przy przekazywaniu instrukcji.
8. Uczniowie z trudnościami emocjonalno-społecznymi.
Charakterystyka potrzeb: niska samoocena, lęk przed oceną, problemy w kontaktach z rówieśnikami.
Dostosowania:
- ocenianie postępów indywidualnych zamiast porównywania z grupą,
- unikanie publicznej krytyki i sytuacji zawstydzających,
- wprowadzenie gier kooperacyjnych, integracyjnych zamiast wyłącznie rywalizacyjnych.