Krystyna Biedrawa

Zagadnienia

Ocena dopuszczająca

Ocena dostateczna

Ocena dobra

Ocena bardzo dobra

Ocena celująca

:

Kształcenie literackie i kulturowe - wiersz

Uczeń:

- czyta głośno wiersz,

- wymienia bohaterów wiersza,

- określa osobę mówiącą w wierszu,

- wyjaśnia pojęcie  podmiot liryczny,

- wyjaśnia pojęcie adresat utworu,

- definiuje wers i strofę,

- odtwarza wiersz z pamięci,

- wskazuje rymy, epitety,

- wyjaśnia, czym jest rym,  wers , refren, epitet, ożywienie, porównanie

Uczeń:

- czyta wiersz głośno, wyraźnie,

- przedstawia bohaterów utworu,

- przedstawia osobę mówiącą ( podmiot liryczny) w wierszu,

- przedstawia myśli i uczucia osoby mówiącej w wierszu,

- wskazuje adresata utworu,

- wskazuje wers, w którym znajduje się zwrot do adresata,

- odczytuje strofę , dzieląc wyrazy na sylaby,

- wskazuje w tekście wiersza wers, rym, strofę, epitet, porównanie, ożywienie, refren,

- wygłasza wiersz z pamięci,

- określa nastrój wiersza

Uczeń:

- czyta wiersz , podkreślając głosem ważne słowa,

- określa temat wiersza,

- określa 2-3 cechy bohaterów wiersza i podmiotu lirycznego,

- opowiada w 2-3 zdaniach o sytuacji przedstawionej w wierszu,

- wypisuje z wiersza przykłady rymów,

- porównuje rytm w dwóch dowolnie wybranych strofach,

- wygłasza z pamięci wiersz w odpowiednim tempie, z prawidłową dykcją,

- wymienia uczucia, jakie wyraża utwór

Uczeń:

- czyta wiersz, stosując odpowiednie tempo i intonację,

- opowiada w ciekawy sposób o sytuacji przedstawionej w wierszu, a także o bohaterze wiersza, podmiocie lirycznym i ich uczuciach,

- opisuje zachowanie bohaterów utworu i wyraża swoją opinię na ten temat,

- porównuje doświadczenia bohaterów z własnymi,

- opisuje adresata utworu,

- nazywa uczucia, jakie wyraża utwór i wskazuje odpowiednie cytaty,

- wyjaśnia, jak rozumie przesłanie utworu,

- deklamuje wiersz, odpowiednio modulując głos i dokonując interpretacji głosowej,

- proponuje własne epitety,

- wskazuje w tekście ożywienie oraz  porównanie i wyjaśnia ich funkcję,

- wyjaśnia, na czym polega rytm utworu,

- objaśnia znaczenie wyrazów nieużywanych współcześnie

Uczeń:

- prezentuje informacje o autorze wiersza,

- tworzy poetyckie określenia dla elementów świata przedstawionego na zdjęciach,

- wymyśla własne przykłady ożywienia,

- układa porównania opisujące zjawiska przyrody, np. deszcz, zachód słońca, tęczę,

- układa własne propozycje wyrazów rymujących się,

- omawia wyczerpująco sytuację przedstawioną w wierszu i odwołuje się do własnych doświadczeń,

- określa nastrój i uzasadnia swoją wypowiedź, odwołując się do elementów utworu,

- rysuje ilustrację do wybranego fragmentu wiersza ( przekład intersemiotyczny)

-

-

Kształcenie literackie  kulturowe - proza - opowiadanie, baśń, legenda

Uczeń:

- czyta ze zrozumieniem głośno

- wymienia bohaterów utworu,

- wymienia wydarzenia przedstawione w utworze,

- definiuje pojęcie narratora,

- określa narratora,

- określa, czym jest  opowiadanie i wymienia jego części,

- opowiada ustnie, zachowując kolejność wydarzeń,

- definiuje legendę,

- rozróżnia wydarzenia i postacie realistyczne i fantastyczne,

- definiuje , czym jest baśń,

- wymienia tytuły znanych baśni, 

- rozpoznaje najbardziej znanych bohaterów baśni,

- nazywa uczucia: smutek, rozpacz, żal, samotność, tęsknota

Uczeń:

- czyta ze zrozumieniem głośno i cicho,

- czyta z podziałem na role,

- wyszukuje w tekście określone informacje,

- przedstawia bohaterów utworu,

- wskazuje postacie fantastyczne i realistyczne,

- przedstawia miejsce i czas wydarzeń,

- formułuje 2-3 zdania na temat wydarzeń przedstawionych w utworze,

-podaje nazwy określające narratora uczestniczącego w wydarzeniach i nieuczestniczącego w wydarzeniach,

- opowiada ustnie zachowując kolejność wydarzeń i trójdzielną kompozycję wypowiedzi,

,

- opowiada swoją ulubioną baśń,

Uczeń:

- czyta ze zrozumieniem głośno, wyraźnie z odpowiednią artykulacją i uwzględnieniem znaków interpunkcyjnych oraz cicho,

- określa temat tekstu, np. artykułu,

- opowiada w kilku zdaniach o wydarzeniach przedstawionych w utworze,

- określa 2-3 cechy bohatera,

- przedstawia sytuację, w której znalazł się bohater,

- określa osobę opowiadającą o wydarzeniach,

- wyraża w 2-3 zdaniach swoją opinię o lekturze,

- wskazuje w tekście dwie charakterystyczne cechy opowiadania, legendy, baśni,

- 

Uczeń:

-czyta ze zrozumieniem głośno, stosując odpowiednie tempo i intonację,

- opowiada w ciekawy sposób o wydarzeniach przedstawionych w utworze,

- określa cechy bohaterów utworu i ich relacje,

- przedstawia swoją opinię o bohaterach  i ich zachowaniu,

- porównuje doświadczenia bohatera z własnymi,

- porównuje opisywane w tekście miejsca ze znanymi mu z własnego życia,

- wyjaśnia, jak rozumie przesłanie utworu, puentę, itp.

- wskazuje w tekście charakterystyczne cechy opowiadania,

- wyjaśnia morał płynący z opowieści, baśni, itp.

- opowiada w ciekawy sposób ulubioną baśń

Uczeń:

- prezentuje informacje o autorze, a w przypadku autorów lektur obowiązkowych także o  innych utworach autora,

- wyjaśnia pojęcia występujące w tekście,

- samodzielnie formułuje zasady dobrego zachowania,

- przedstawia pomysły na spędzanie wolnego czasu,

- układa własne anagramy,

- opowiada w ciekawy sposób o własnych doświadczeniach i uczuciach, związanych z tematyką poznanych tekstów,,

- wypowiada się w wyczerpujący sposób na temat wydarzeń przedstawionych w tekście, odwołując się do znajomości całej lektury,

- opisuje ustnie elementy świata przedstawionego i wyjaśnia, na czym polega ich wyjątkowość,

- wymienia legendy związane z regionem, w którym mieszka,

- w sposób interesujący opowiada jedną z legend związanych z regionem, w którym mieszka,

- wyjaśnia znaczenie powiedzeń i przysłów,

-

Kształcenie literackie i kulturowe - komiks

Uczeń:

- odczytuje dialogi w dymkach,

- wymienia bohaterów komiksu,

- wskazuje charakterystyczne cechy komiksu,

- rozpoznaje najbardziej znanych bohaterów komiksów,

Uczeń:

- czyta ze zrozumieniem komiks,

- przedstawia bohaterów komiksu,

- wskazuje 2-3 charakterystyczne cechy komiksu,

- przedstawia miejsce i czas wydarzeń,

,

Uczeń:

- opowiada treść komiksu,

- określa 2-3 cechy bohaterów komiksu,

- opowiada w kilku zdaniach o wydarzeniach przedstawionych w komiksie,

Uczeń:

- opowiada w ciekawy sposób o wydarzeniach przedstawionych w komiksie,

- opisuje magiczne przedmioty,

- odczytuje uczucia przedstawione na rysunkach

Uczeń:

- prezentuje informacje o autorze komiksu,

- wyczerpująco wypowiada się na temat wydarzeń przedstawionych w komiksie, odwołując się do znajomości całej lektury,

- tworzy własny komiks z poznanymi bohaterami

Kształcenie literackie i kulturowe - dzieło sztuki: obraz

Uczeń:

- wymienia kolory znajdujące się na obrazie,

- wymienia przedmioty i postacie występujące na obrazie,

- wymienia elementy pejzażu przedstawione na obrazie

Uczeń:

- prezentuje elementy przedstawione na obrazie,

- wymienia elementy realistyczne i fantastyczne występujące na obrazie,

- określa czas i miejsce sytuacji przedstawionej na obrazie,

Uczeń:

- określa dominujące na obrazie kolory, 

- opisuje sytuację przedstawioną na obrazie,

- określa źródło światła i ruch,

- nazywa emocje, które mogą odczuwać postacie z obrazu,

- określa nastrój, jaki wywołuje obraz

Uczeń:

- opisuje pierwszy i drugi plan obrazu,

- opowiada w kilku zdaniach  o sytuacji przedstawionej na obrazie,

- opisuje umieszczone na obrazie elementy,

- proponuje tematy rozmów postaci przedstawionych na obrazie

Uczeń:

- określa nastrój obrazu i uczucia, jakie wywołuje oraz uzasadnia swoją wypowiedź,

- przedstawia własne zdanie na temat sytuacji z obrazu,

- omawia elementy sztuki plastycznej: plan, barwy, kompozycję, światło, ruch,

- dokonuje przekładu intersemiotycznego: wymyśla i opowiada historię, która mogłaby się wydarzyć w miejscu ukazanym na obrazie

Kształcenie literackie i kulturowe -dramat i spektakl teatralny

Uczeń:

- czyta głośno ze zrozumieniem tekst dramatyczny z podziałem na role,

- wymienia bohaterów utworu,

- wymienia najważniejsze wydarzenia,

- rozróżnia wydarzenia i postacie fantastyczne od realistycznych,

-

Uczeń:

- czyta ze zrozumieniem i odpowiednią artykulacją oraz uwzględnieniem znaków interpunkcyjnych,

- przedstawia bohaterów, miejsce i czas wydarzeń,

- formułuje 2-3 zdania na temat wydarzeń w utworze,

- wskazuje tekst główny i tekst poboczny,

- przedstawia osoby tworzące spektakl teatralny i opisuje ich pracę,

- przedstawia 2-3 zasady kulturalnego zachowania się w teatrze,

Uczeń:

- opowiada w kilku zdaniach o wydarzeniach występujących w utworze,

- określa cechy dramatu,

- określa cechy osób wykonujących zawody związane z teatrem,

- opowiada w kilku zdaniach o swojej wizycie w teatrze, używając słownictwa związanego z teatrem,

- odczytuje informacje z plakatu teatralnego,

- określa cechy dramatu ( podział na akty i sceny)

Uczeń:

- w ciekawy sposób opowiada o wydarzeniach występujących w utworze,

- określa cechy bohaterów,

- opisuje bohaterów,

- wyraża swoją opinię o bohaterach i ich zachowaniu,

- określa cechy dramatu (tekst główny i tekst poboczny, podział na akty i sceny),

- przedstawia morał płynący z przedstawienia,

- opowiada w ciekawy sposób o swojej wizycie w teatrze , swobodnie używając słownictwa związanego z teatrem,

Uczeń:

- prezentuje informacje o autorze,

- pracując w grupie planuje scenografię, rekwizyty, kostiumy, ruch sceniczny,

- pracując w grupie przygotowuje inscenizację przedstawienia,

- wypowiada się o swoich wrażeniach z ostatnio obejrzanego przedstawienia teatralnego,

- wymyśla sposoby wykorzystania różnych przedmiotów codziennego użytku w teatrze,

Samokształcenie

Uczeń:

- wyszukuje wyrazy  w słownikach

-korzysta z internetu w celu wyszukania  potrzebnych  informacje

Uczeń:

- odczytuje wyrazy i definicje wyrazów ze zrozumieniem

Uczeń:

- odczytuje skróty i oznaczenia słownikowe

Uczeń:

- trafnie dobiera wyrazy bliskoznaczne,

- podejmuje próby korzystania z internetowych wersji słowników,

- sporządza notatkę na podstawie samodzielnie wyszukanych informacji

Uczeń:

- samodzielnie i sprawnie korzysta ze słownika synonimów, słownika języka polskiego i słownika ortograficznego wersji papierowej a także korzysta z ich wersji internetowych

Pisanie form wypowiedzi

- kartka z życzeniami lub pozdrowieniami

Uczeń:

- poprawnie zapisuje miejscowość i datę,

- podejmuje próbę napisania życzeń lub pozdrowień

Uczeń:

- poprawnie zapisuje adres ,

- redaguje życzenia lub pozdrowienia według wzoru

Uczeń:

- stosuje zwroty do adresata,

- redaguje życzenia lub pozdrowienia

Uczeń:

- redaguje życzenia lub pozdrowienia odpowiednie do sytuacji i adresata,

- wskazuje różnice między SMS-em a kartka pocztową

Uczeń:

- redaguje poprawnie pod względem językowym, ortograficznym i kompozycyjnym kartkę pocztową z życzeniami lub pozdrowieniami w związku z określoną sytuacją

Pisanie form wypowiedzi

- list

Uczeń:

- poprawnie zapisuje miejscowość i datę,

- wymienia elementy listu,

- podejmuje próbę napisania listu

Uczeń:

- stosuje zwrot do adresata,

- redaguje list według wzoru

Uczeń:

- stosuje zwroty do adresata,

- stosuje zwroty grzecznościowe,

- redaguje list do kolegi

Uczeń:

- stosuje różne zwroty do adresata,

- dzieli tekst na akapity,

- redaguje list do określonego adresata na podany temat

Uczeń:

- samodzielnie zgodnie z wymogami tej formy wypowiedzi redaguje poprawny i wyczerpujący temat list

Pisanie form wypowiedzi

- notatka

Uczeń:

- określa, czym jest notatka i wymienia różne sposoby notowania,

Uczeń:

- odróżnia różne sposoby notowania,

- notuje ważne informacje w formie krótkiego tekstu i punktów

Uczeń:

- wybiera z tekstu ważne informacje,

- notuje w formie krótkiego tekstu, punktów, schematu i tabeli

Uczeń:

- sporządza notatkę w określonej formie,

- wybiera sposób zanotowania

Uczeń:

- trafnie wybiera najlepszą formę notatki i samodzielnie ją redaguje, zgodnie z wymogami tej formy,

- odczytuje skróty: wg, nr, np., ok., m.in., r. , w. i posługuje się nimi w notatkach

Pisanie form wypowiedzi

- opis przedmiotu

Uczeń:

- wymienia najważniejsze elementy opisu przedmiotu,

- podaje wyrazy opisujące wygląd przedmiotu,

- opisuje w 2-3 zdaniach wygląd, wielkość, kształt, kolor przedmiotu

Uczeń:

- wyszukuje w tekście informacje na temat wyglądu przedmiotu,

- redaguje według wzoru opis przedmiotu

Uczeń:

- redaguje opis przedmiotu

Uczeń:

- stosuje w wypowiedzi pisemnej

odpowiednią kompozycję,

- wydziela akapity

Uczeń:

- samodzielnie, zgodnie z wymogami dotyczącymi formy wypowiedzi, redaguje poprawny i wyczerpujący temat opis przedmiotu, unikając powtórzeń

Pisanie form wypowiedzi

- plan wydarzeń

Uczeń:

- określa, czym jest ramowy i szczegółowy plan wydarzeń

Uczeń:

- porządkuje według chronologii plan ramowy wydarzeń

Uczeń:

- redaguje odtwórczy plan ramowy wydarzeń,

- przekształca czasowniki w rzeczowniki nazywające czynności

Uczeń:

- rozbudowuje plan ramowy w plan szczegółowy,

- stosuje odpowiedni układ graficzny

Uczeń:

- samodzielnie, zgodnie z wymogami dotyczącymi tej formy , redaguje poprawny ramowy i szczegółowy plan wydarzeń , unikając powtórzeń

Pisanie form wypowiedzi

- opowiadanie

twórcze i odtwórcze, baśń, legenda

Uczeń:

- określa , czym są opowiadanie, baśń i legenda i wymienia ich części,

- podejmuje próbę pisania opowiadania, baśni, legendy, zachowując kolejność wydarzeń

Uczeń:

- pisze opowiadanie, baśń, legendę, zachowując kolejność wydarzeń i trójdzielną kompozycję,

- redaguje opowiadanie, baśń, legendę,  zgodnie z planem

Uczeń:

- pisze poprawne opowiadanie, baśń, legendę,  pod względem chronologii i kompozycji , popełniając nieliczne błędy językowe i w zakresie zapisu

Uczeń:

- pisze poprawne opowiadanie odtwórcze i twórcze, baśń, legendę,  wydzielając akapity

Uczeń:

- samodzielnie, zgodnie z wymogami gatunku pisze poprawne opowiadanie, baśń, legendę,  unikając powtórzeń, z urozmaiconą narracją

Pisanie form wypowiedzi

- zaproszenie,

- podziękowanie,

- ogłoszenie

Uczeń:

- wymienia najważniejsze elementy zaproszenia, podziękowania, ogłoszenia,

- podejmuje próbę napisania zaproszenia, podziękowania lub ogłoszenia

Uczeń:

- redaguje zaproszenie, ogłoszenie lub podziękowanie według wzoru,

- poprawnie zapisuje datę i miejsce wydarzenia

Uczeń:

- redaguje zaproszenie, ogłoszenie lub podziękowanie

- stosuje zwroty do adresata i charakterystyczne sformułowania,

- stosuje zwroty grzecznościowe,

- pisze krótko, zwięźle, konkretnie

Uczeń :

- redaguje zaproszenie, ogłoszenie lub podziękowanie, uwzględniając konieczne elementy,

- stosuje odpowiednią kompozycję i układ graficzny

Uczeń :

-samodzielnie i poprawnie redaguje zaproszenie, ogłoszenie lub podziękowanie,  nadając mu ciekawą formę

Pisanie form wypowiedzi

- dialog

Uczeń:

- wskazuje dialog w tekście,

- podejmuje próbę napisania dialogu

Uczeń:

- uzupełnia dialog odpowiednimi znakami interpunkcyjnymi

Uczeń:

- pisze dialog na zadany temat,

- dobiera synonimy do czasowników: powiedzieć, mówić

Uczeń:

- poprawnie redaguje dialog na określony temat, unikając powtórzeń

Uczeń:

- samodzielnie, zgodnie z wymogami gatunku redaguje  dialog stosując bogate słownictwo i poprawna znaki interpunkcyjne

Nauka o języku

- fonetyka

Uczeń:

- wymienia litery w kolejności alfabetycznej,

- dzieli wyrazy na sylaby

Uczeń:

- porządkuje wyrazy w kolejności alfabetycznej,

- poprawnie dzieli wyrazy na sylaby,

- odróżnia głoski od liter

Uczeń:

- określa liczbę liter i głosek w podanych wyrazach,

- poprawnie przenosi wyrazy do następnej linii,

- odróżnia samogłoski i spółgłoski

Uczeń:

- bezbłędnie odróżnia samogłoski i spółgłoski

Uczeń:

- wykorzystuję tę wiedzę w poprawnym i sprawnym  korzystaniu ze słowników i katalogów

Nauka o języku

- akt komunikacji

Uczeń:

- wskazuje nadawcę i odbiorcę komunikatu,

- odczytuje najczęściej występujące znaki graficzne i symbole

- nazywa zwroty grzecznościowe

Uczeń:

- odróżnia komunikaty słowne, graficzne i dźwiękowe,

- odczytuje znaki graficzne i symbole,

- poprawnie posługuje się zwrotami grzecznościowymi

Uczeń:

- odczytuje informacje przekazywane za pomocą gestów i mimiki

Uczeń:

- przekazuje określone informacje za pomocą odpowiednich gestów i mimiki

Uczeń:

- projektuje znaki graficzne przekazujące określone informacje

Nauka o języku- znaki interpunkcyjne

Uczeń:

- wskazuje znaki interpunkcyjne: kropkę, pytajnik, wykrzyknik, cudzysłów,

- stosuje te znaki w wypowiedzeniach,

- wymienia zasady użycia przecinka przed spójnikami i w zdaniu

Uczeń:

- poprawnie stosuje te znaki w redagowanych rzez siebie tekstach,

- stosuje zasady użycia przecinka przed podanymi spójnikami, stawia przecinek miedzy wyrazami stanowiącymi wyliczenie,

- zapisuje tytuły utworów w cudzysłowach,

Uczeń:

- stosuje poprawną odmianę rzeczowników nazywających znaki interpunkcyjne ( zwłaszcza rzeczownika ,,cudzysłów”)

Uczeń:

- określa różnice w treści zdania w zależności od zastosowanego znaku interpunkcyjnego,

- stosuje kursywę zamiennie z cudzysłowem w tekście pisanym na komputerze

Uczeń:

- redaguje własne teksty złożone z różnych rodzajów zdań i poprawnie stosuje znaki interpunkcyjne

Nauka o języku – części mowy

rzeczownik,

przymiotnik,

czasownik,

przysłówek,

przyimek,

spójnik

Uczeń:

- wskazuje rzeczownik,

- podaje liczby, rodzaj i przypadek rzeczownika

- wskazuje przymiotnik,

- podaje liczby, przypadki, osoby  i rodzaje przymiotnika

- wskazuje czasowniki,

- podaje liczby, rodzaje i osoby czasownika,

- wskazuje czasowniki w czasie przeszłym, teraźniejszym i przyszłym,

- określa bezokolicznik jak formę nieosobową czasownika,

- wskazuje przysłówki wśród innych części mowy,

- wskazuje przyimki wśród innych części mowy,

- wskazuje spójniki wśród innych części mowy

Uczeń:

- odmienia rzeczownik przez liczby i przypadki

- odmienia przymiotnik przez liczby i przypadki,

- wypisuje z tekstu rzeczowniki wraz z określającymi je przymiotnikami,

- odmienia czasowniki przez liczby, rodzaje i osoby

- rozpoznaje bezokolicznik

- wyszukuje przysłówki w tekście,

- rozpoznaje przysłówki pochodzące od przymiotników,

- wskazuje wyrażenia przyimkowe,

- wyszukuje spójniki w tekście

Uczeń:

- stosuje rzeczowniki w odpowiednich formach,

- stosuje przymiotniki w odpowiednich formach,

- odróżnia przymiotniki w rodzaju męskoosobowym i niemęskoosobowym,

- stosuje czasowniki w odpowiednich formach,

- określa osobę, liczbę i rodzaj czasownika,

- odróżnia formę osobową od nieosobowej,

- tworzy przysłówki od przymiotników,

- posługuje się przysłówkami w zdaniu,

- rozpoznaje wyrażenia przyimkowe,

- uzupełnia wypowiedź pisemną odpowiednimi spójnikami

Uczeń:

- określa przypadek i liczbę danego rzeczownika,

- określa przypadek, rodzaj i liczbę danego przymiotnika,

- określa rodzaj przymiotnika w liczbie pojedynczej i mnogiej,

- poprawnie stosuje czasowniki w różnych rodzajach,

- tworzy poprawne formy trudnych czasowników,

- używa bezokoliczników w wypowiedzi

- przekształca teksty pisane w czasie teraźniejszym na teksty pisane w czasie przeszłym lub przyszłym,

- stosuje formy prostą i złożoną czasowników w czasie przyszłym,

- określa znaczenie przysłówków w zdaniu,

- określa znaczenie przyimków w zdaniu,

- rozróżnia wyrażenia przyimkowe wskazujące na miejsce i wskazujące na czas,

- określa znaczenie spójników w zdaniu

Uczeń:

- rozpoznaje rodzaj rzeczowników sprawiających trudności (np. pomarańcza)

- poprawnie używa różnych form rzeczowników i przymiotników, a w razie wątpliwości korzysta ze słownika

- opisuje szkolnego kolegę , używając przymiotników,

- używa poprawnego sformułowania ubieram się w płaszcz

- odróżnia w formach osobowych czasowników formę złożoną czasu przyszłego z bezokolicznikiem od formy złożonej z dwóch czasowników,

- redaguje tekst z wykorzystaniem różnych , celowo dobranych przysłówków,

- redaguje tekst z wykorzystaniem wyrażeń przyimkowych,

- redaguje tekst z wykorzystaniem spójników

Nauka o języku- części zdania podmiot i orzeczenie

Uczeń:

- podaje nazwy głównych części zdania

- tworzy prosty wykres

Uczeń:

- wskazuje podmiot jako wykonawcę czynności

- wskazuje orzeczenie jako określenie czynności lub stanu

Uczeń:

- wskazuje podmiot i orzeczenie w podanych zdaniach

Uczeń:

- rozpoznaje główne części zdania w tekście

 Tworzy wykresy zdań.

Nauka o języku – zdanie i równoważnik zdania,

- zdania pojedyncze i złożone,

- zdanie pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte,

- zdania oznajmujące, pytające i rozkazujące

Uczeń:

- określa, czym jest równoważnik zdania

- odróżnia zdanie pojedyncze od złożonego,

- odróżnia zdanie pojedyncze nierozwinięte od zdania pojedynczego rozwiniętego,

- rozróżnia zdania oznajmujące, pytające i rozkazujące

Uczeń:

- odróżnia zdanie od równoważnika zdania,

- wskazuje zdania składowe w zdaniu złożonym,

- wskazuje grupę podmiotu i grupę orzeczenia w zdaniu pojedynczym rozwiniętym,

- buduje poprawnie zdania oznajmujące, pytające i rozkazujące

Uczeń:

- przekształca równoważniki zdania w zdania,

- układa zdania złożone ze zdań pojedynczych,

- rozwija zdania nierozwinięte w zdania rozwinięte,

- przekształca zdania oznajmujące w pytające

Uczeń:

- przekształca zdania w równoważniki zdania i odwrotnie,

- stosuje odpowiednie spójniki, łączące zdania pojedyncze w zdania złożone,

- buduje zdania pojedyncze rozwinięte,

- przekształca zdania rozkazujące tak, by wyrażały prośbę

Uczeń:

- stosuje poprawnie różne rodzaje zdań w zależności od zamierzonego celu

Nauka o języku- zasady ortograficzne

Uczeń:

- wymienia zasady ortograficzne pisowni ó i u, rz, ż, ch, h

- poprawnie zapisuje wyrazy zakończone na      –ów, -ówka, -ówna,–arz, -erz, -mistrz, -mierz,

- wymienia zasady pisowni nie z czasownikami, rzeczownikami , przymiotnikami i przysłówkami,

- wymienia zasady ortograficzne pisowni wielką literą imion, nazwisk, przydomków, pseudonimów, tytułów, a także nazw państw, miast dzielnic, regionów, mieszkańców państw i regionów;

Uczeń:

- poprawnie zapisuje wyrazy z ż po l, ł, r, n,,

- poprawnie zapisuje wyrazy z h w środku wyrazu,

- wymienia zasady pisowni małą literą nazw mieszkańców miast, dzielnic, wsi

Uczeń:

- korzysta ze słownika ortograficznego,

- tworzy formy pokrewne i poprawnie zapisuje wyrazy z rz i ż wymiennym,

- tworzy formy pokrewne i poprawnie zapisuje wyrazy z h wymieniającym się na g, z, ż,

- poprawnie zapisuje wyrazy z przeczeniem nie ,

- poprawnie zapisuje imiona , nazwiska, przydomki, przezwiska, tytuły książek, filmów, programów, dzieł sztuki,

Uczeń:

- poprawnie zapisuje wyrazy z ó niewymiennym,

- poprawnie zapisuje wyjątki w pisowni rz po spółgłoskach,

- poprawnie zapisuje wyrazy z rz i ż niewymiennym,

- zapisuje poprawnie wyrazy z h niewymiennym,

- poprawnie zapisuje małą literą przymiotniki utworzone od nazw własnych

Uczeń:

- samodzielnie i sprawnie korzysta ze słownika ortograficznego,

- poprawnie zapisuje wszystkie wyrazy z trudnością ortograficzną ó, u, rz, ż, ch, h

- układa krótkie, zabawne historyjki, używając wyrazów z trudnością ortograficzną

- zapisuje poprawnie wszystkie podane wyrazy z trudnością ortograficzną związaną z zasadą pisow

- poprawnie zapisuje wszystkie podane wyrazy – według zasad pisowni małą i wielką literą omawianych na lekcji

zagadnienia

Ocena dobra

Uczeń

Ocena bardzo dobra)

Uczeń

Ocena celująca

Uczeń:

Kształcenie literackie i kulturowe: wiersz

• odtwarza najważniejsze fakty, sądy i o

• referuje treść wiersza

• określa rodzaj literacki

• wskazuje podmiot liryczny i adresata lirycznego

• wyjaśnia pojęcie: wyrazy dźwiękonaśladowcze, anafora, motto, apostrofa, środki stylistyczne (poetyckie)

• wykorzystuje najważniejsze konteksty

• wskazuje środki stylistyczne

• wypowiada się na temat podmiotu lirycznego i adresata lirycznego

• określa nastrój utworu

• wymienia etapy, na które można podzielić Koncert Wojskiego

• omawia sytuację liryczną

• wyciąga wnioski

• określa własne stanowisko

• określa problematykę utworu

• nazywa wrażenia, jakie wzbudza w nim czytany tekst

• określa znaczenia dosłowne i przenośne w wierszu

• charakteryzuje język fragmentu

• omawia funkcję środków stylistycznych

• poprawnie interpretuje wymagany materiał

• właściwie argumentuje

• uogólnia, podsumowuje i porównuje

• wyraża własny sąd na temat wiersza

• interpretuje znaczenie puenty utworu

• interpretuje wiersz

• wymienia cechy wpływające na melodyjność fragmentu

• wykorzystuje bogate konteksty

• formułuje i rozwiązuje problemy badawcze

• podejmuje dyskusję na temat poruszony w utworze (sytuacja ludzi starych, zagrożenia, jakie dla relacji międzyludzkich niesie ze sobą rozwój technologii, wartości nadających życiu sens itp.)

• omawia inne teksty kultury prezentujące przedstawiony problem

Kształcenie literackie i kulturowe:  Bajki 

• wypowiada się na temat Ignacego Krasickiego

• wyjaśnia pojęcia: bajka, morał, epika, uosobienie

• relacjonuje treść bajek

• wskazuje uosobienia w bajkach i określa ich funkcję

• wskazuje w utworach cechy gatunkowe

• wskazuje i omawia morał w bajkach

• wskazuje wartości o których mowa w utworach 

• wyraża własny sąd o postaciach i zdarzeniach

• odnosi problematykę bajek do własnych doświadczeń

• omawia kontekst historyczny twórczości Ignacego Krasickiego

 Kształcenie literackie i kulturowe: proza

• odtwarza najważniejsze fakty, sądy i opinie

• relacjonuje treść fragmentu, ustala kolejność zdarzeń

• omawia elementy świata przedstawionego

• wyjaśnia pojęcie: , akcja, wątek, fabuła jednowątkowa, fabuła wielowątkowa, narrator, związek frazeologiczny

narrator, powieść, świat przedstawiony,  powieść fantastycznonaukowa, patriotyzm, narracja pierwszoosobowa, narracja trzecioosobowa, pytanie retoryczne, , teatr, komiks, fikcja literacka,

powieść obyczajowa, pamiętnik, powieść przygodowa, ,  opowiadanie twórcze

• wskazuje funkcję rodzaju narracji

• określa tematykę fragmentu

• omawia specyfikę miejsca akcji

• charakteryzuje bohaterów fragmentu

• nazywa uczucia, których doświadczają bohaterowie

• wyciąga wnioski

• określa własne stanowisko

• określa problematykę fragmentu

• nazywa wrażenia, jakie wzbudza w nim czytany tekst

• odnosi problematykę poruszoną we fragmencie do swoich własnych doświadczeń, porównuje

• omawia funkcję specyficznego języka, którym posługuje się narrator

• wyjaśnia sformułowania metaforyczne użyte w tekście

• wskazuje elementy fantastyczne i realistyczne, określa ich funkcję w utworze

• wskazuje elementy komizmu

• poprawnie interpretuje wymagany materiał

• właściwie argumentuje

• uogólnia, podsumowuje i porównuje

• wyraża własny sąd o postaciach i zdarzeniach

• wskazuje wartości w utworze oraz określa wartości ważne dla bohaterów

• interpretuje metaforyczne wypowiedzi bohaterów

• określa temat i główną myśl tekstu

• wykorzystuje bogate konteksty

• formułuje i rozwiązuje problemy badawcze

• przedstawia informacje na temat jednej z religii wymienionych we fragmencie

• podejmuje dyskusję na tematy poruszane w tekstach: tolerancji (np. religijnej) i wyobcowania, stereotypowego postrzegania innych ludzi, sposobu traktowania osób z niepełnosprawnością, przyczyn wykluczania niektórych osób, priorytetów, którymi kieruje się człowiek, zwłaszcza w sytuacji zagrożenia itp. przedstawia wybrany stereotyp, redaguje opowiadanie z wątkiem detektywistycznym

Kształcenie literackie i kulturowe:W pustyni i w puszczy Henryka Sienkiewicza  - fragmenty

• wypowiada się na temat Henryka Sienkiewicza

• relacjonuje treść lektury, ustala kolejność zdarzeń

• omawia elementy świata przedstawionego

• wskazuje narratora

• wyjaśnia pojęcie: powieść przygodowa

• wskazuje wątek główny i wątki poboczne

• charakteryzuje bohaterów pierwszoplanowych oraz drugoplanowych

• wskazuje funkcję rodzaju narracji

• nazywa uczucia, których doświadczają bohaterowie

• określa problematykę utworu

• wskazuje cechy powieści przygodowej w utworze

• nazywa wrażenia, jakie wzbudza w nim czytany tekst

• wskazuje wartości w utworze oraz określa wartości ważne dla bohaterów

• wyraża własny sąd o postaciach i zdarzeniach

• odnosi problematykę poruszoną we fragmencie do swoich własnych doświadczeń

• przedstawia tło historyczne powieści

• wskazuje elementy zgodne z prawdą historyczną oraz te, które jej przeczą

Kształcenie literackie i kulturowe: John Ronald Reuel Tolkien, Hobbit, czyli tam i z powrotem 

• relacjonuje treść lektury, ustala kolejność zdarzeń

• omawia elementy świata przedstawionego

• charakteryzuje narratora

• wyjaśnia pojęcie: powieść fantasy

• wskazuje wątek główny i wątki poboczne

• rozróżnia elementy realistyczne i fantastyczne w utworze

• charakteryzuje bohaterów pierwszoplanowych

• określa tematykę utworu

• nazywa wrażenia, które wzbudza w nim czytany tekst

• określa problematykę utworu

• wskazuje cechy powieści fantasy w utworze

• nazywa uczucia, których doświadczają bohaterowie

• wskazuje wartości w utworze i określa wartości ważne dla bohaterów

• wyraża własny sąd o postaciach i zdarzeniach

• określa doświadczenia głównych bohaterów i porównuje je z własnymi 

• omawia inny tekst kultury w konwencji fantasy

• porównuje książkę z filmem Petera Jacksona

Kształcenie literackie i kulturowe: Biblia

• porządkuje informacje zaprezentowane w tekście

• wyjaśnia pojęcia: Biblia, Księga Rodzaju

 • relacjonuje treść fragmentu

• wyjaśnia pojęcia: raj, Eden, związek frazeologiczny

• wymienia motywy biblijne obecne w kulturze

• relacjonuje treść przypowieści

• wyjaśnia pojęcia: przypowieść, talent

• omawia relacje pomiędzy Bogiem a człowiekiem we fragmencie

• odnosi opis Anny Kamieńskiej do pierwowzoru biblijnego

• omawia pochodzenie wskazanych motywów biblijnych

• wymienia związki frazeologiczne pochodzące z Biblii

• wskazuje w tekście cechy gatunkowe

• omawia sposób, w jaki fragmenty tekstu odnoszą się do Biblii

• wypowiada się na temat sposobu przedstawienia Boga

• wyjaśnia funkcję powtórzeń w tekście

• nazywa wrażenia, jakie wzbudza w nim czytany tekst

• omawia sposób przedstawienia Boga w wierszu i fragmencie

• wyjaśnia znaczenie oraz pochodzenie oraz znaczenie związków frazeologicznych pochodzących z Biblii

• wyjaśnia metaforyczne znaczenie przypowieści

• wskazuje wartości zaprezentowane w przypowieści

• formułuje przesłanie przypowieści

• interpretuje znaczenie wyrażeń niedosłownych

• odnajduje motywy biblijne w tekstach kultury

• odnosi wydarzenie opisane we fragmencie do własnych doświadczeń

• wyraża własny sąd o tekście

• 

• porównuje sposób ukazania stworzenia świata w Biblii i w mitologii

• w kontekście przeczytanego fragmentu omawia obraz Erastusa Salisbury Fielda

• przygotowuje prezentację na temat wybranego motywu biblijnego

• uczestniczy w dyskusji na temat przyczyn dla których Jezus z Nazaretu posługiwał się przypowieściami oraz na tematy poruszane w przypowieściach

• omawia obraz Vincenta van Gogha w kontekście omawianej przypowieści

Kształcenie literackie i kulturowe: mity

Mit o Orfeuszu i Eurydyce

• relacjonuje treść mitu

• wyjaśnia pojęcia: mit, mitologia, Tartar

• wymienia najważniejsze postacie z mitologii

• relacjonuje treść mitu

• wyjaśnia pojęcia: mit, mitologia, Olimp, Prometeusz, Zeus

Mit o Orfeuszu i Eurydyce

• charakteryzuje bohaterów fragmentu

• określa tematykę mitu

• wskazuje cechy mitu w podanym fragmencie

• opisuje najważniejsze postacie z mitologii

• charakteryzuje bohatera fragmentu

• określa tematykę fragmentu

• podaje cechy mitu w podanym fragmencie

• wskazuje elementy realistyczne i fantastyczne

Mit o Orfeuszu i Eurydyce

• określa problematykę mitu

• nazywa wrażenia, jakie wzbudza w nim tekst

• wskazuje teksty kultury współczesnej, w której obecne są motywy mitologiczne

• określa problematykę fragmentu

• nazywa wrażenia, jakie wzbudza w nim tekst

Mit o Orfeuszu i Eurydyce

• wyraża własny sąd o postaciach i zdarzeniach

 r

• omawia przyczyny wpływu mitologii na kulturę wieków późniejszych

• wyraża własny sąd o postaciach i zdarzeniach

• porównuje początki ludzkości przedstawione w Biblii i w mitologii

• przedstawia wybrany tekst kultury zawierający odwołania do mitologii

• wypowiada się na temat najważniejszych bogów greckich

Kształcenie literackie i kulturowe: formy wypowiedzi - charakterystyka

• wskazuje różnice pomiędzy charakterystyką a opisem postaci

- pisze prostą charakterystyke, według podanego planu

• odnajduje w tekście przykłady ilustrujące wskazane cechy charakteru

• przygotowuje materiały do napisania charakterystyki

- pisze charakterystykę na podstawie zgromadzonego materiału

• tworzy plan charakterystyki wskazanego bohatera literackiego

tworzy charakterystykę - uzasadnia cechy w sposób rozbudowany

• tworzy charakterystykę wskazanego bohatera literackiego

• stosuje zasady budowania akapitów

• tworzy charakterystykę wybranego bohatera zgodnie z zasadami tej formy wypowiedzi, posługując się piękną, poprawną polszczyzną

Kształcenie literackie i kulturowe: formy wypowiedzi - opis przeżyć wewnętrznych, sytuacji i dzieła sztuki

• wymienia cechy opisu przeżyć wewnętrznych

• wyjaśnia pojęcia: opis sytuacji, opis przeżyć wewnętrznych, opis dzieła sztuki

• wymienia elementy składające się na opis sytuacji, opis przeżyć wewnętrznych i opis dzieła sztuk

- tworzy kilkuzdaniowy opis przeżyć

• przygotowuje materiały do opisu przeżyć wewnętrznych

• omawia sytuacje przedstawione na ilustracjach

• opisuje emocje postaci, przedstawionych na ilustracjach

• redaguje plan opisu przeżyć wewnętrznych

• redaguje opis sytuacji na podstawie podanego planu

• opisuje uczucia i stany wewnętrzne bohaterów podanej sytuacji

• odnajduje w dowolnych źródłach symboliczne znaczenia wskazanych elementów, występujących na obrazach

• redaguje pełny, spójny i poprawny opis przeżyć wewnętrznych

• stosuje zasady budowania akapitów

• redaguje dobrze zorganizowany, jasny i zrozumiały opis sytuacji

• tworzy pogłębiony opis przeżyć wewnętrznych, trafnie nazywając uczucia oraz stany psychiczne, posługując się bogatym słownictwem

• przy opisie dzieła sztuki wnikliwie przedstawia elementy charakterystyczne, 

• tworzy opis zgodnie z zasadami tej formy wypowiedzi, posługując się piękną, poprawną polszczyzną

Nauka o języku:

odmienne części mowy

• rozpoznaje i wskazuje odmienne części mowy

• wyjaśnia pojęcia: czasowniki dokonane, czasowniki niedokonane

• wyjaśnia pojęcia: strona czynna, strona bierna, czasowniki przechodnie, czasowniki nieprzechodnie

• wyjaśnia pojęcie: bezokolicznik

• wymienia rodzaje zaimków

• podaje zasady używania dłuższych i krótszych form zaimków

• odróżnia części mowy odmienne od nieodmiennych

• wymienia kategorie gramatyczne poszczególnych części mowy

• uzupełnia zdania właściwymi formami czasowników

• wskazuje formy dokonane w tekście

• wskazuje zdania, w których podmiot nie jest wykonawcą czynności

• przekształca czasowniki ze strony czynnej na bierną i z biernej na czynną

• wskazuje różnice w wymowie i pisowni podanych bezokoliczników

• wyjaśnia zasady pisowni końcówek bezokoliczników

• używa zaimków w odpowiednim kontekście

• zastępuje różne wyrazy zaimkami

• rozpoznaje formę wskazanej części mowy

• tworzy czasowniki dokonane od niedokonanych

• wskazuje czasowniki nieprzechodnie

• tworzy formy osobowe do podanych bezokoliczników

• zapisuje bezokoliczniki od podanych form osobowych

• tworzy odpowiednie formy zaimków

• wskazuje jakie części mowy zastępują podane zaimki

• stosuje właściwe formy odmiennych części mowy w kontekście

• stosuje czasowniki dokonane i niedokonane w odpowiednim kontekście

• wymienia sytuacje, w których używa się strony biernej i wyjaśnia dlaczego

• używa trudnych form czasowników w dłuższym tekście

• używa dłuższych i krótszych form zaimków w odpowiednich kontekstach

swobodnie i bezbłędnie posługuje się wiedzą gramatyczną w praktyce

Kształcenie literackie i kulturowe: telewizja, film

• wymienia profesje związane z telewizją

• wymienia programy telewizyjne

• wyjaśnia pojęcie: scenariusz filmowy

• opisuje zadania osób zaangażowanych przy tworzeniu programów telewizyjnych

• podaje przykłady programów telewizyjnych i klasyfikuje je do właściwych kategorii

• nazywa cechy, którymi powinni się charakteryzować przedstawiciele poszczególnych profesji

• wymienia cechy programów telewizyjnych

• omawia specyfikę telewizji jako medium

• redaguje tekst informacyjny

• redaguje scenariusz filmowy na podstawie podanego tekstu

• redaguje reklamę

• redaguje oryginalny scenariusz filmowy na podstawie własnego pomysłu

Kształcenie literackie i kulturowe: artykuł

• relacjonuje treść artykułu

• wyjaśnia pojęcia: artykuł, e-higienia, fonoholizm

• określa temat i główną myśl tekstu

• wymienia cechy artykułu prasowego

• wskazuje cechy artykułu prasowego we fragmencie

• określa główną myśl tekstu

• odróżnia wskazane informacje o faktach od opinii

• wskazuje i nazywa wartości opisane w artykule

• odróżnia informacje o faktach od opinii

•wyraża własny sąd o temacie artykułu

• uczestniczy w dyskusji na tematy aktualne poruszane w artykule, np. sposobu traktowania zwierząt przez ludzi, różnic w odbiorze rzeczywistości, wpływu cywilizacji na człowieka i świat

Kształcenie literackie i kulturowe: formy wypowiedzi - opis obrazu

• opisuje obraz

• określa miejsce, w którym znajdują się przedstawione postacie

• nazywa barwy użyte przez malarza

• omawia kompozycję obrazu

• charakteryzuje postacie przestawione na obrazie

• wypowiada się na temat sposobu przedstawienia postaci

• omawia funkcję tła

• wskazuje problem przedstawiony na obrazie

• nazywa wrażenia oraz skojarzenia, jakie wzbudza w nim obraz

• interpretuje fakt umieszczenia na obrazie znaczących elementów

• formułuje problem przedstawiony na obrazie

• wyraża własny sąd o obrazie

• interpretuje funkcję barw

• interpretuje tytuł obrazu

• uczestniczy w dyskusji na temat problemu przedstawionego na obrazie

• porównuje obraz z innymi tekstami kultury podejmującymi podobną problematykę

• uczestniczy w dyskusji na temat sztuki w przestrzeni publicznej

Samokształcenie, korzystanie ze słowników

• odnajduje żądane hasło w słowniku terminów literackich

• odnajduje hasło w słowniku poprawnej polszczyzny

• wymienia sposoby zapisywania wyrazów obcego pochodzenia

• wyjaśnia pojęcia: wyrazy neutralne, wyrazy nacechowane emocjonalnie, zdrobnienia, zgrubienia

• przy redagowaniu tekstów korzysta ze słownika terminów literackich

• wyszukuje w słowniku potrzebne informacje

• uzupełnia podany tekst odpowiednią formą wyrazu obcego

• określa swoistość definicji słownikowych

 • wykorzystuje słownik poprawnej polszczyzny przy tworzeniu tekstów

• uzupełnia podany tekst właściwie zapisanymi słowami obcego pochodzenia

• krytycznie ocenia pozyskane informacje

• przygotowuje wyjaśnienia, które pomagają zrozumieć przyczynę danej formy zapisu

• stosuje oryginalną oraz spolszczoną wersję zapisu wyrazów obcych

• swobodnie korzysta z róznych źródeł informacji

Kształcenie literackie i kulturowe: formy wypowiedzi - wypowiedź o charakterze argumentacyjnym

• wyjaśnia pojęcia: dyskusja, teza, hipoteza, argument, przykład

• podaje różnice pomiędzy tezą a hipotezą, argumentem a przykładem

- tworzy kilkuzdaniowy tekst argumentacyjny

• formułuje tezę bądź hipotezę do podanego problemu

• formułuje tezę do podanych argumentów

• wyjaśnia różnice pomiędzy argumentami odwołującymi się do faktów i logiki a argumentami emocjonalnymi

• wskazuje w podanym tekście argumenty oraz przykłady

- tworzy tekst zrgumentacyjny na zadany temat

• formułuje argumentację do podanej tezy

• wskazuje w podanym tekście argumenty odwołujące się do faktów i logiki oraz argumenty emocjonalne

- tworzy tekst argumentacyjny na tematy z życia codziennego

• rozróżnia argumenty odnoszące się do faktów i logiki oraz odwołujące się do emocji

• aktywnie uczestniczy w dyskusji

• tworzy argumentację potwierdzającą podaną tezę oraz zaprzeczającą jej

• aktywnie uczestniczy w dyskusji, w sposób przemyślany i logiczny posługując się właściwymi argumentami

• tworzy  wypowiedzi o charakterze argumentacyjnym na zadany temat

Nauka o języku:

nieodmienne części mowy

• wymienia nieodmienne części mowy

• wyjaśnia pojęcia: wykrzyknik i partykuła

• wymienia cechy nieodmiennych części mowy

• odróżnia nieodmienne części mowy od odmiennych

• wymienia cechy nieodmiennych części mowy: wykrzyknika i partykuły

• odróżnia nieodmienne części mowy od odmiennych

• tworzy przysłówki od podanych przymiotników

• rozpoznaje nieodmienne części mowy w tekście

• wskazuje w tekście partykuły i wykrzykniki

• używa przysłówków w tekście

• posługuje się przyimkami i spójnikami w tekście

• używa partykuł i wykrzykników w tekście

•swobodnie i bezbłędnie posługuje się wiedzą gramatyczną w praktyce

Nauka o języku: 

ortografia

• relacjonuje zasady pisowni zakończeń -dztwo, -dzki oraz -ctwo, -cki

• relacjonuje zasady łącznej i rozdzielnej pisowni partykuły nie

• wymienia zasady pisowni ó i u, rz i ż oraz ch i h

• wyjaśnia przyczyny zapisu podanych wyrazów

• odnajduje w tekście błędne zapisy nie z różnymi częściami mowy

• uzupełnia podane słowa odpowiednimi literami

• wskazuje właściwe formy wyrazów

• uzasadnia pisownię nie z różnymi częściami mowy w podanych przykładach

• podaje wyrazy pokrewne uzasadniające pisownię

• poprawnie zapisuje podane słowa

• tworzy poprawne przymiotniki od podanych rzeczowników

• stosuje zasady poprawnej pisowni nie  z różnymi częściami mowy we własnym tekście

• tworzy tekst, w którym stosuje poprawną pisownię wyrazów z ó, u, rz, ż, ch, h

swobodnie i bezbłędnie posługuje się stosujewiedzę w praktyce

Nauka o języku: 

interpunkcja

• relacjonuje zasady używania dwukropka

• wymienia zasady stosowania interpunkcji w dialogach

• wymienia zasady pisowni wielką i małą literą

• wymienia zasady pisowni ą, ę oraz om, on, em, en

• wymienia zasady stosowania przecinka w zdaniu pojedynczym

• relacjonuje zasady używania nawiasu

• wyjaśnia, do czego służy średnik w wypowiedziach

• wskazuje w tekście, gdzie należy postawić dwukropek

• wskazuje miejsca, w których należy postawić myślnik

• zapisuje prawnie podane wyrazy

• uzupełnia wypowiedź podanymi czasownikami w odpowiednich formach

• w zdaniu wskazuje miejsca, w których powinien być przecinek

• wyjaśnia, dlaczego w podanym tekście zastosowano nawiasy

• wyjaśnia, w jakim celu został użyty średnik we wskazanym tekście

• uzasadnia użycie dwukropka w podanych przykładach

• rozpoznaje, jakich znaków brakuje w podanym tekście

• uzasadnia pisownię podanych słów

• wyjaśnia przyczyny zapisu podanych wyrazów

• koryguje zdania pojedyncze pod kątem interpunkcji

• uzupełnia podany tekst o nawiasy

• uzupełnia podany tekst średnikami

• stosuje dwukropek we własnych tekstach

• tworzy dialog stosując zasady interpunkcyjne

• tworzy tekst, w którym stosuje pisownię wyrazów wielką i małą literą

• tworzy tekst z użyciem poprawnych form

• tworzy teksty poprawnie stosując przecinki

• redaguje tekst z użyciem nawiasów

• układa tekst  z zastosowaniem średników

swobodnie i bezbłędnie posługuje się stosujewiedzę w praktyce

Sztuka posługiwania się językiem: perswazja, opinia, poprawność językowa

• wylicza rodzaje perswazji

• definiuje perswazję

• posługuje się terminami i pojęciami: wyrażanie oczekiwań (perswazja),

• wymienia cechy języka potocznego

• wymienia elementy składające się na etykietę językową

• charakteryzuje poszczególne rodzaje perswazji

• wyjaśnia, w jakich sytuacjach używa się oficjalnej a w jakich – nieoficjalnej odmiany języka

• przyporządkowuje sposób wyrażania oczekiwań do sytuacji oraz osoby

• wskazuje różnice pomiędzy językiem mówionym a językiem pisanym

• formułuje różne sposoby wyrażania oczekiwań

• posługuje się różnymi odmianami języka stosownie do sytuacji

• formułuje wypowiedź perswazyjną na zadany temat, prezentuje różne sposoby wyrażania oczekiwań

Kształcenie literackie i kulturowe: formy wypowiedzi - opowiadanie twórcze na podstawie baśni, legendy, mitu, przypowieści

• definiuje wypowiedź twórczą

• wymienia elementy urozmaicające wypowiedź twórczą

• definiuje opowiadanie twórcze na podstawie baśni czy legendy

• zdefiniuje opowiadanie twórcze na podstawie mitu czy przypowieśc

- tworzy własne opowiadanie twórcze

• redaguje dialog urozmaicający akcję podanego tekstu

• proponuje alternatywne zakończenie wybranej legendy lub baśni

• proponuje alternatywne zakończenie wybranego mitu lub przypowieści

 tworzy własne opowiadanie twórcze, urozmaica je.

• wzbogaca podany tekst o elementy urozmaicające

• tworzy plan wydarzeń opowiadania twórczego

• 

• redaguje wypowiedź twórczą zawierającą elementy urozmaicające

• tworzy opowiadanie twórcze na podstawie baśni czy legendy

• redaguje opowiadanie twórcze na podstawie mitu czy przypowieści

• tworzy opowiadanie zgodnie z zasadami tej formy wypowiedzi, posługując się piękną, poprawną polszczyzną

Nauka o języku: wypowiedzenie a zdanie

• przedstawia podział wypowiedzeń

• wymienia rodzaje związków wyrazowych

• wymienia części zdania

• wskazuje typy wypowiedzeń w tekstach

• przekształca równoważniki zdań w zdania

• definiuje rodzaje związków wyrazowych

• charakteryzuje poszczególne części zdania

• łączy wypowiedzenia tak, aby powstały zdania złożone

• w zdaniu wskazuje wyrazy, które tworzą związki wyrazowe

• wskazuje wyrazy poza związkami w zdaniu

• wskazuje w podanych zdaniach poszczególne części

• zdania pojedyncze nierozwinięte przekształca w zdanie pojedyncze rozwinięte

• klasyfikuje związki wyrazowe

• przekształca zdania tak, aby zastosuje inny rodzaj podmiotu

swobodnie i bezbłędnie posługuje się wiedzą gramatyczną w praktyce

Nauka o języku:  zdanie złożone

• definiuje zdanie złożone

• wymienia cechy zdań złożonych współrzędnie i zdań złożonych podrzędnie

• wymienia cechy różnych typów zdań współrzędnych

• posługuje się terminami i pojęciami: zdanie złożone, zdanie złożone podrzędnie, zdania złożone współrzędnie (łączne, rozłączne, przeciwstawne, wynikowe)

• rozpoznaje zdania złożone współrzędnie

• rozpoznaje zdania złożone współrzędnie

• rozpoznaje poszczególne typy zdań złożonych współrzędnie

• nazywa rodzaje zdań złożonych

• tworzy i zapisuje zdania złożone współrzędnie

• wykonuje wykresy zdań

swobodnie i bezbłędnie posługuje się wiedzą gramatyczną w praktyce

Kształcenie literackie i kulturowe: formy wypowiedzi -  list oficjalny

• definiuje list oficjalny

- tworzy list oficjalny

• wymienia części, z których składa się list oficjalny

• wybiera argumenty adekwatne do określonego listu oficjalnego

• przekształca podaną wiadomość w list oficjalny

• koryguje podany przykład listu oficjalnego

• redaguje list oficjalny

• pisze list zgodnie z zasadami tej formy wypowiedzi, posługując się dobrze dobranymi argumentami oraz poprawną polszczyzną

Nauka o języku: fonetyka

• odróżnia głoski od liter

• dzieli głoski na samogłoski i spółgłoski

• wymienia cechy głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych

• wymienia cechy głosek ustnych i nosowych

 • wymienia sytuacje, kiedy akcentujemy wyrazy na trzecią i na czwartą sylabę od końca

• definiuje słowo: intonacja

• posługuje się terminami i pojęciami:  głoski (spółgłoski miękkie i twarde, funkcje litery i, głoski dźwięczne i bezdźwięczne, głoski ustne i nosowe), wymowa (zasady akcentowania, zasady intonacji)

• definiuje głoski, sylaby i litery

• wskazuje głoski dźwięczne i bezdźwięczne w podanych wyrazach

• wskazuje głoski ustne i nosowe w podanych wyrazach

• identyfikować akcent paroksytoniczny jako dominujący w języku polskim

• odróżnia spółgłoski miękkie od twardych

• odróżnia głoski dźwięczne od bezdźwięcznych oraz ustne od nosowych

• wskazuje akcent w podanych wyrazach

• wskazuje słowa, w których litera i oznacza tylko miękkość głoski, w których – tworzy sylabę

• wskazuje głoski dźwięczne i bezdźwięczne, ustne i nosowe w tekście

• czyta podany tekst poprawnie akcentując wszystkie wyrazy

swobodnie i bezbłędnie posługuje się wiedzą gramatyczną w praktyce

Zagadnienia

Ocena dopuszczająca

Uczeń 

Ocena dostateczna

Uczeń 

Ocena dobra

Uczeń

Ocena bardzo dobra

Uczeń

Ocena celująca

Uczeń 

Kształcenie literackie i kulturowe: wiersz

zna treść wiersza

• określa rodzaj literacki

• wskazuje podmiot liryczny

• określa rodzaj liryki

• wyjaśnia pojęcia: aforyzm, fraszka, ,  tren, porównanie  puenta, przenośnia, symbol, , hymn, refren, , ironia apostrofa

• omówia przynależność gatunkową utworów  

• wskazuje adresata lirycznego, bohaterów wiersza

• określa funkcję zwrotów do adresata

• opisuje emocje wyrażane przez podmiot liryczny, nazwać emocje towarzyszące podmiotowi lirycznemu, określić jego stosunek do adresata lirycznego, sytuacji

• wyjaśnia, w imieniu jakiej zbiorowości wypowiada się podmiot liryczny

• charakteryzuje bohaterów

• wyjaśnia znaczenie sentencji

• wyjaśnia prawdy życiowe zawarte w utworach

• określa funkcję adresata

• określa miejsce, w którym znajduje się podmiot liryczny

• wskazuje środki stylistyczne, związki frazeologiczne

• wskazuje elementy tworzące atmosferę, budujące nastrój

• omawia funkcję skontrastowania np. dwóch przestrzeni, bohaterów itp.

• interpretuje zabiegi stylistyczne zastosowane w wierszu, określić funkcję słownictwa

• omówia funkcję użycia regionalizmów w piosence, paradoksu we fraszce

• interpretuje tytuł

• charakteryzuje obraz Boga wyłaniający się z utworu, wskazać nawiązania np. biblijne, omówić kontekst np. historyczny utworu

• stawia tezę interpretacyjną

• określa przyczyny emocji podmiotu lirycznego

• interpretuje wymowę wiersza, przesłanie utworu

• przedstawia swoje spostrzeżenia dotyczące danej sytuacji lirycznej

• interpretuje istotne elementy wiersza, np. zakończenie, sposób ukazania przemijania, puentę

• odnosi wymowę wiersza do rzeczywistości codziennej

• odniosi uniwersalne prawdy zawarte w aforyzmach i fraszkach do swojego doświadczenia

• omawia funkcję refrenu 

• dokonuje interpretacji tworząc własną wypowiedź, np. formuuje rzeczywisty katalog zasad, którymi powinien się kierować człowiek

wykazuje umiejętność operowanie kontekstem, 

• podejmuje dyskusję na wskazany temat

•odnajduje odzwierciedlenie poruszanych zagadnień w wybranym tekście kultury i omówia dostrzeżony związek

•omówia kontekst historyczny utworu

• tworzy prezentację tematyczną

• przytacza i omówia wybrany tekst kultury poruszający temat małej ojczyzny

• omówia różne sposoby przedstawienia motywu przemijania w tekstach kultury

Kształcenie literackie i kulturowe: treny

• zelacjonuje treść trenów

• określa rodzaj liryki każdego z utworów

• wskazuje adresatów wymienionych na początku Trenu I, VII i VIII

• wymienia cechy Urszulki przywołane przez podmiot liryczny w Trenie VIII

 • wskazuje podmiot liryczny w wierszu

• wyjaśnia funkcję apostrofy rozpoczynającej utwór i innych środków stylistycznych

- opisujesytuację liryczną

• wypowiada się na temat podmiotu lirycznego

• opisuje wizję zaświatów przedstawioną w wierszu

• wskazać peryfrazę i określić jej funkcję

• omówić sposób, w jaki został przedstawiony Bóg

• interpretuje znaczenie puenty

•interpretuje wymowę utworu

• porównuje omówione treny i wyrazić swoją opinię na temat zawartego w nich ładunku emocjonalnego

 • interpretuje puentę wiersza

• omawia wybrany tekst kultury, w którym została przedstawiona strata bliskiej osoby, i porównać go z utworami Jana Kochanowskiego

• wypowiada się na temat uniwersalnej prawdy o człowieku zawartej w wierszach

• omawia wizje zaświatów przedstawione w wybranych tekstach kultury

Kształcenie literackie i kulturowe: proza

• odtwarza najważniejsze fakty, sądy i opinie

• relacjonuje treść  utworu lub fragmentu utworu

• przedstawia bohaterów utworu

• wyjaśnia pojęcia: literatura faktu, reportaż, , , superbohater,  alegoria,, science fiction

• wypowiada się na temat narratora

• określia czas i przestrzeń akcji

• wyjaśnia pojęcia:

 motyw, przypowieść, powieść historyczna, powiastka filozoficzna

• określa rodzaj narracji

• wykorzystuje najważniejsze konteksty

• charakteryzuje bohaterów całego lub fragmentów utworu

• opisuje relacje pomiędzy bohaterami, określa stany emocjonalne bohaterów

• omawia znaczenie czasu i miejsca akcji dla wymowy  utworu, omawia świat przedstawiony

• określa temat przewodni utworu

• wypowiada się na temat utworu i zawartych w nim zagadnień, wyjaśnia zasady rządzące światem przedstawionym

• wyjaśnia specyfikę języka utworu, np. użytych w tekście frazeologizmów

• omawia sposób prezentacji wybranego elementu utworu, *porównuje wybrane elementy świata przedstawionego

• wylicza i omawia problemy, z którymi zetknął się bohater

• wyjaśnia motywy postępowania, konsekwencje decyzji bohatera, wskazuje jego najważniejsze cechy

• wyjaśnia przyczynę reakcji bohatera w wybranych sytuacjach,

• omówia stosunek bohatera do rzeczywistości

• interpretuje zachowanie bohatera, ocenić go

• omawia relacje łączące bohaterów

• omawia stosunek autora tekstu do opisywanego bohatera

• wskazuje cechy gatunkowe utworu, wypowiada się na temat stylu utworu

• wyciąga wnioski

• określa własne stanowisko

* posiada umiejętność poprawnego zinterpretowania wymaganego materiału, właściwej argumentacji, uogólniania, podsumowania i porównania, np. potrafi:

• przedstawa  punkt widzenia narratora na poruszany w utworze temat

• interpretuje  puentę, tytuł, wymowę utworu

•wskazuje charakterystyczne cechy języka utworu , *wyjaśnia ich znaczenie i określa ich funkcje w tekście

• wskazuje stereotypy  przedstawione w utworze

• przedstawia zdobyte za pomocą różnych źródeł informacje na temat poruszany w tekście

• podejmuje dyskusję na temat poruszanych problemów,

• wyjaśnia symboliczne znaczenie elementów utworu, omówia przenośnie, uniwersalną wymowę utworu

*  wykorzystuje bogate konteksty, formuuje i rozwijać problem badawczy, tworzy własne teksty rozwijające poruszane tematy, np. 

• tworzy prezentację nawiązującą do poruszanych zagadnień

• podejmuje dyskusję na temat rzetelnych źródeł informacji lub zagadnień poruszanych w tekście

• przedstawia inny tekst kultury podejmujący temat

• na podstawie dowolnych źródeł opracowuje kontekst historyczny  utworu

• odnajduje konteksty i nawiązania

Kształcenie literackie i kulturowe:lektury

Adam Mickiewicz Pan Tadeusz - fragmenty

Henryk Sienkiewicz, Quo vadis

Antoine de Saint-Exupéry - "Mały Książę"

J. Słowacki "Balladyna"

• relacjonuje treść fragmentu

* zna najważniejsze wydarzenia z lektury

* omówić świat przedstawiony

* wymienia bohaterów

• wypowiedzieć się na temat narratora fragmentu utworu

*wskazać cechy różnych gatunków literackich

scharakteryzować bohaterów pierwszoplanowych

wymienić wartości najważniejsze dla bohaterów

opisać emocje bohaterów

przedstawić konsekwe

opisaćprzemianę wewnętrzną Wini

omówić alegoryczne znaczenie występujących postaci

• wskazać elementy komizmu

cjuszancje,

zinterpretować tytuł powieści

wskazuje sformułować morałwątki

komentuje i ocenia zachowania bohaterów

omawia adaptację filmową

Kształcenie literackie i kulturowe: wywiad, gatunki publicystyczne

• wyjaśnić pojęcie wywiad, zreferować treść wywiadu

• omówić przynależność tekstu do gatunku prasowego

• przedstawić najważniejsze wydarzenia z historii piśmiennictwa

• wymienić gatunki wypowiedzi prasowej

• podzielić wypowiedzi pisemne na kategorie

• rozpoznać gatunki wypowiedzi prasowej

• zanalizować wywiad pod kątem sposobu zadawania pytań przez dziennikarkę

• omówić język prasy

• wymienić cechy dobrego tekstu prasowego

• odnaleźć elementy omówione w wywiadzie w rzeczywistości codziennej

• zanalizować tekst prasowy według podanych kryteriów

• podjąć dyskusję na temat wad i zalet publikacji drukowanych oraz elektronicznych

Kształcenie literackie i kulturowe: komiks

• przedstawić historię komiksu

• omówić język komiksu

• przedstawić różnice pomiędzy komiksem amerykańskim a komiksem europejskim

• przedstawić wybrany komiks i ocenić go według podanych kryteriów

• porównać wybrane komiksy i ocenić je według podanych kryteriów

• stworzyć projekt komiksu

• przedstawić film inspirowany komiksem i omówić jego specyfikę

Kształcenie literackie i kulturowe: film

• przedstawić najważniejsze momenty w historii kina

• wyjaśnić pojęcia: kadr, plan filmowy, ujęcie, scena, montaż, scenariusz

• podać przykłady filmów należących do poszczególnych gatunków filmowych

• omówić kompozycję kadru

• wskazać w wybranych filmach cechy klasyfikujące je do poszczególnych gatunków

• zanalizować język filmu w wybranym dziele

• ocenić wybrane dzieło filmowe według podanych kryteriów

• przygotować prezentację na temat wybranej postaci związanej z filmem

• stworzyć scenariusz filmowy spełniający wymogi wybranej konwencji gatunkowej

Kształcenie literackie i kulturowe: dzieło sztuki (obraz, fotografia)

• wymienić barwy użyte przez malarza

• opisać, co zostało przedstawione na obrazie, zdjęciu

• wyjaśnić pojęcia: wzorzec, kompozycja fotografii, sztuka współczesna

• przedstawić najważniejsze wydarzenia z historii fotografii

• wymienić rodzaje fotografii

• wyjaśnić pojęcia: mural, street art

• opisać mural

• omówić znaczenie zastosowanych przez malarza proporcji

• omówić kompozycję dzieła

• opisać krajobraz, omówić kompozycję obrazu

• wskazać przykłady fotografii należących do danych kategorii

• zinterpretować znaczenie barw

• zinterpretować sposób przedstawienia bohatera

• wskazać elementy, które zostały wyeksponowane na zdjęciu

• ocenić wybraną fotografię według podanych kryteriów

• wypowiedzieć się na temat roli światła w fotografii

• zinterpretować sposób ukazania tematu na obrazie

• wyrazić swoją opinię na temat obrazu

• wyjaśnić wymowę obrazu

• wypowiedzieć swoją opinię na temat fotografii i uzasadnić ją

• zanalizować wybraną fotografię

• wypowiedzieć się na temat specyfiki sztuki współczesnej

• porównać obraz z innymi tekstami kultury przedstawiającymi temet

• omówić wybrany obraz

• przygotować prezentację na temat np. twórczości Warhola

• zanalizować wybraną fotografię artystyczną

• omówić wybrany przykład street artu

Kształcenie literackie i kulturowe: internet, telewizja

• przedstawić historię internetu

• wymienić gatunki wypowiedzi internetowych

• wyjaśnić pojęcia związane z rzeczywistością internetu

• zrelacjonować etapy rozwoju telewizji

• wskazać momenty przełomowe w rozwoju telewizji

• podać przykłady gatunków telewizyjnych

• omówić funkcję internetu

• scharakteryzować wybrane programy telewizyjne

• wyjaśnić przyczynę popularności konkretnych serwisów internetowych

• scharakteryzować język wypowiedzi internetowych

• omówić specyfikę języka przekazu telewizyjnego

• przedstawić wybrany blog

• wskazać korzyści i zagrożenia związane z internetem

• ocenić wypowiedź internetową według podanych kryteriów

• ocenić wybrany program telewizyjny według podanych kryteriów

• porównać różne przykłady tego samego gatunku telewizyjnego

• podjąć dyskusję na temat sposobów chronienia prywatności w internecie

• przedstawić swoje wyobrażenia na temat przyszłości internetu

• wypowiedzieć się na temat roli telewizji w życiu swoich rówieśników

• podjąć dyskusję na temat jakości i funkcji reklam telewizyjnych

• przygotować prezentację na temat swojego ulubionego serialu

Kształcenie literackie i kulturowe:  muzyka

• zrelacjonować rozwój muzyki na poszczególnych etapach historii kultury

• wymienić elementy języka muzyki

• wymienić rodzaje muzyki rozrywkowej

• omówić rolę muzyki w wybranym filmie

• ocenić utwór muzyczny na podstawie podanych kryteriów

• zastosować elementy języka muzyki do analizy wybranego utworu

• stworzyć prezentację na temat ulubionego muzyka bądź gatunkumuzyki

• stworzyć prezentację na temat muzyki etnicznej charakterystycznej dla swojego regionu

Kształcenie literackie i kulturowe: twórca i jego czasy

• wyjaśnić pojęcia: renesans, humanizm

• wymienić najważniejsze etapy życia Jana Kochanowskiego

• wyjaśnić pojęcia: szlachta, Wielka Emigracja, epopeja narodowa

• wymienić najważniejsze etapy życia Adama Mickiewicza

• wyjaśnić pojęcia: harcerstwo, literatura podziemna

• wyjaśnić pojęcie rusyfikacja

• wymienić najważniejsze etapy życia Henryka Sienkiewicza

• wyjaśnić pojęcie emigracja

• wymienić najważniejsze fakty z życia Melchiora Wańkowicza

• scharakteryzować twórczość Jana Kochanowskiego

• omówić okoliczności powstania cyklu Trenów

• scharakteryzować twórczość Adama Mickiewicza

• omówić kontekst historyczny twórczości Aleksandra Kamińskiego

• przedstawić okoliczności powstania Syzyfowych prac

• przedstawić genezę powieści Quo vadis

• wskazać elementy autobiograficzne w książce Ziele na kraterze

• wskazać cechy charakterystyczne renesansu

• omówić genezę Pana Tadeusza

• wyjaśnić genezę powstania Kamieni na szaniec

• wypowiedzieć się na temat twórczości Henryka Sienkiewicza

• omówić kontekst powstania powieści historycznych

• wypowiedzieć się na temat twórczości artysty

• scharakteryzować twórczość Melchiora Wańkowicza

• przedstawić specyfikę Trenów Jana Kochanowskiego

• wymienić cechy epopei obecne w Panu Tadeuszu

• przedstawić znaczenie Kamieni na szaniec dla współczesnych autorowi odbiorców

• omówić kontekst społeczno-historyczny twórczości Żeromskiego

• przedstawić recepcję powieści Quo vadis

• omówić sposób opisywania rzeczywistości w dziełach S. Mrożka

• wypowiedzieć się o wydarzeniach historycznych współczesnych autorowi

• wypowiedzieć się na temat literatury podziemnej w okupowanej Polsce

Retoryka, sztuka posługiwania się językiem: perswazja, opinia, poprawność językowa

• wyjaśnić pojęcia: perswazja, apel, sugestia, uzasadnienie, negocjacje, reklama, manipulacja, etyka słowa

• wymienić cechy wypowiedzi perswazyjnej

• wymienić fazy negocjacji

• wymienić sposoby nakłaniania w reklamie

• wymienić elementy etyki słowa

• wyjaśnić pojęcia: opinia, informacja

• wymienić zasady, które powinny być przestrzegane podczas wyrażania opinii

• przedstawić podział błędów językowych

• poprawnie odczytać podane wyrazy

• odnaleźć w podanych tekstach apel, sugestię i uzasadnienie

• wymienić sposoby manipulacji

• wskazać reklamy, które nakłaniają odbiorcę do konkretnego działania

• wskazać wypowiedzi wykorzystujące manipulację

• wyjaśnić różnicę pomiędzy opinią a informacją

• odróżnić informację od opinii

• poprawnie odmienić podane słowa

• właściwie sformułować związki frazeologiczne

• w podanych przykładach wskazać sylaby akcentowane

• skomponować wypowiedź perswazyjną na zadany temat

• zanalizować hasła reklamowe pod kątem adresata

• zanalizować wybrane reklamy pod kątem zabiegów manipulacyjnych

• sporządzić notatkę zawierającą informacje

• skorygować błędy w podanych tekstach

• odnaleźć w zdaniach błędnie użyte wyrazy

• odnaleźć błędy stylistyczne w tekście i skorygować je

• przeprowadzić negocjacje zgodnie z podanym schematem

• ułożyć hasła reklamowe, nakłaniające do konkretnego działania

• sformułować opinie wraz z uzasadnieniem

• wskazać pleonazmy w podanych wyrażeniach

• odnaleźć w reklamach i wypowiedziach polityków elementy manipulacji i zanalizować je

• wygłosić publicznie mowę perswazyjną

Nauka o języku: słownictwo, komunikacja językowa

• wymienić zasady porozumiewania się w grzeczny sposób

• wymienić formy grzecznościowe

• wymienić odmiany polszczyzny

• wskazać różnice pomiędzy odmianą oficjalną a nieoficjalną polszczyzny

• wyartykułować podane wyrazy zgodnie z normą wzorcową

• zaakcentować podane wyrazy zgodnie z normą wzorcową

• wyjaśnić pojęcia: języki środowiskowe, języki zawodowe, kolokwializmy, profesjonalizmy

• wyjaśnić pojęcia: dialekt, gwara

• wymienić istniejące w Polsce dialekty

• wymienić style funkcjonujące w polszczyźnie

• zreferować podstawową zasadę dobrego stylu

• wyjaśnić pojęcia: treść wyrazu, zakres wyrazu

• odróżnić treść od zakresu wyrazu

• wyjaśnić pojęcia: synonim, antonim, homonim, wyraz wieloznaczny, eufemizm

• wymienić rodzaje neologizmów i zapożyczeń

• wymienić obrzędy nadawania imion

• wymienić języki, z których wywodzą się imiona

• zrelacjonować historię nadawania nazwisk

• zrelacjonować zasady odmiany nazwisk żeńskich i nazwisk małżeństw

• wymienić rodzaje nazw miejscowości

• zreferować zasadę zapisu dwuczłonowych nazw miejscowych

• dopasować słowa i zwroty grzecznościowe do adresata

• wskazać wypowiedzi należące do oficjalnej i nieoficjalnej odmiany języka

• wymienić sytuacje, w których można stosować nieoficjalną formę języka,oraz takie, w których należy stosować formę oficjalną

• odróżnić języki środowiskowe od języków zawodowych

• wskazać kolokwializmy w podanym tekście

• wskazać różnice pomiędzy gwarą a dialektem

• wymienić cechy każdego ze stylów

• wymienić szczegółowe zasady dobrego stylu

• wyjaśnić zależność pomiędzy treścią a zakresem wyrazu

• zastąpić podane wyrazy synonimami

• podać antonimy do danych wyrazów

• podzielić neologizmy na kategorie

• odnaleźć neologizmy w tekście

• wytłumaczyć znaczenie podanych imion słowiańskich

• użyć imion w wołaczu

• poprawnie odmienić nazwiska

• właściwie odmienić nazwy miejscowości

• wskazać wypowiedzi, w których zostały złamane zasady grzeczności w języku

• wyjaśnić różnice pomiędzy normą wzorcową a normą użytkową języka

• rozpoznać wypowiedzi zgodne z normą wzorcową i normą użytkową

• wymienić przykłady języków środowiskowych języków i zawodowych

• wymienić cechy gwary uczniowskiej

• w podanych przykładach wskazać różnice pomiędzy gwarą a językiem ogólnonarodowym

• rozpoznać styl podanej wypowiedzi

• skorygować błędy stylistyczne w podanym tekście

• porównać treść i zakres wyrazu w podanych przykładach

• wyjaśnić różnice pomiędzy wyrazami wieloznacznymi a homonimami

• wyjaśnić znaczenie podanych eufemizmów

• wyjaśnić znaczenie podanych neologizmów

• zanalizować swoje imię z uwzględnieniem podanych kryteriów

• zanalizować różne nazwiska pod kątem ich pochodzenia

• wyjaśnić pochodzenie podanych nazw miejscowości

• sformułować wypowiedzi dostosowane do adresata

• stworzyć wypowiedzi zgodne z wzorcową odmianą języka

• rozpoznać podane rodzaje języków środowiskowych

• przekształcić tekst gwarowy na ogólnopolski

• stworzyć tekst w wybranym stylu

• podane wyrazy zastąpić słowami o bogatszej treści

• podane wyrazy zastąpić słowami o szerszym zakresie

• podać różne znaczenia danych wyrazów

• wskazać archaizmy w przysłowiach i wyjaśnić ich znaczenie

• wypowiedzieć się na temat mody na konkretne imiona

• utworzyć nazwy mieszkanki i mieszkańca danego miasta

• sformułować oficjalną mowę na zadany temat, uwzględniając wszystkie zasady grzeczności

• zanalizować wybrane przez siebie wypowiedzi publicystyczne pod kątem zgodności z normami językowymi

• stworzyć dłuższą wypowiedź ustną zawierającą elementy wybranego języka środowiskowego

• stworzyć minisłownik wybranej gwary

• wyjaśnić znaczenie imion biblijnych

Nauka o języku: odmienne części mowy

• wymienić odmienne części mowy

• scharakteryzować odmienne części mowy

• określić cechy charakterystyczne deklinacji trudnych rzeczowników

• odnaleźć nieosobowe formy czasownika w tekście i określić je

• dokonać właściwej deklinacji rzeczowników

• właściwie odmienić i stopniować przymiotniki

• właściwie określić formy czasownika osobowego

• właściwie określićformy zaimków i poprawnie je stosować

• właściwie nazywać rodzaje liczebników

swobodnie i bezbłędnie posługiwać się wiedzą o odmiennych częściach mowy

Nauka o języku:

nieodmienne części mowy

• wymienić nieodmienne części mowy

• scharakteryzować nieodmienne części mowy

• wskazać spójniki, przed którymi stawiamy przecinek

• wskazać przysłówki, które podlegają stopniowaniu

• rozpoznać nieodmienne części mowy

swobodnie i bezbłędnie posługiwać się wiedzą o nieodmiennych częściach mowy

Nauka o języku:  

pisownia nie z różnymi częściami mowy

• wymienić części mowy pisane łącznie z partykułą nie

• wskazać, które części mowy pisze się rozdzielnie z partykułą nie

• zastosować poznane zasady w praktyce

• skorygować tekst pod względem pisowni partykułynie z różnymi częściami mowy

• stworzyć tekst, stosując różne części mowy z partykułą nie

swobodnie i bezbłędnie posługiwać się wiedzą ortograficzną

Nauka o języku:

fonetyka

• wyjaśnić pojęcia: głoska, litera, ubezdźwięcznienie, udźwięcznienie, uproszczenie grupy spółgłoskowej

• przedstawić podział głosek

• wymienić zasady poprawnego akcentowania w języku polskim

• rozpoznać rodzaje głosek na przykładach

• poprawnie podzielić wyrazy na sylaby

• wskazać wyrazy, w których nastąpiło uproszczenie grupy spółgłoskowej

• wskazać upodobnienia wewnątrzwyrazowe

• skorygować błędy w podziale wyrazów

• poprawnie zaakcentować wyrazy stanowiące wyjątek od powszechnej reguły

• określić kierunek upodobnienia

• skorygować błędy w akcentowaniu

swobodnie i bezbłędnie posługiwać się wiedzą o fonetyce

Nauka o języku: słowotwórstwo

• wyjaśnić pojęcia: wyraz podstawowy, wyraz pochodny, temat słowotwórczy, formant, przedrostek, przyrostek, wrostek, formant zerowy, oboczność, rodzina wyrazów, rdzeń, wyraz pokrewny, oboczność, złożenia, zrosty

• wymienić kategorie słowotwórcze

• wyjaśnić znaczenie podanych wyrazów pochodnych

• utworzyć przymiotniki od rzeczowników

• przyporządkować wyraz pochodny do kategorii słowotwórczej

• wskazać wyrazy należące do jednej rodziny

• wskazać w podanych parach wyrazów wyraz podstawowy i wyraz pochodny

• wskazać formant w wyrazie pochodnym

• podkreślić w rodzinie wyrazów rdzeń i wskazać oboczności

• rozpoznać złożenia i zrosty na podanych przykładach

• dokonać analizy słowotwórczej podanych wyrazów

• utworzyć wyrazy należące do konkretnych kategorii słowotwórczych

• sporządzić wykresy rodziny wyrazów

• omówić funkcję łącznika w przymiotnikach złożonych

swobodnie i bezbłędnie posługiwać się wiedzą z zakresu słowotwórstwa

Nauka o języku:

wypowiedzenie i jego części

• wymienić główne i drugorzędne części zdania

• podzielić wypowiedzenia na zdania i równoważniki zdań

• rozpoznać w tekście równoważniki zdań

• wskazać podmiot i orzeczenie w zdaniu

• odnaleźć w tekście drugorzędne części zdania

• określić właściwy szyk przydawki w zdaniu

• uzupełnić zdania przydawkami w odpowiednim szyku

• dokonać rozbioru logicznego zdania

swobodnie i bezbłędnie posługiwać się wiedzą o składni

Nauka o języku:

zdanie złożone i zdanie wielokrotnie złożone

• wymienić rodzaje zdań podrzędnie złożonych

• wymienić rodzaje zdań współrzędnie złożonych

• przekształcić zdania w imiesłowowe równoważniki zdania

• rozpoznać rodzaje zdań złożonych podrzędnie i współrzędnie

• wymienić zasady stosowania przecinka w zdaniach złożonych współrzędnie

• przekształcić zdania pojedyncze w zdania złożone

• podzielić zdania złożone współrzędnie na zdania składowe

• przeredagować tekst ze zbyt rozbudowanymi zdaniami złożonymi

• sporządzić wykres zdania złożonego

swobodnie i bezbłędnie posługiwać się wiedzą o składni

Kształcenie językowe: formy wypowiedzi - list motywacyjny

• wyjaśnić pojęcie list motywacyjny

• wymienić elementy, z których składa się list motywacyjny

• podjąć próbę napisania listu motywacyjnego

• zgromadzić informacje do listu motywacyjnego, który będzie odpowiedzią na podane ogłoszenia

• zredagować list motywacyjny

• uporządkować informacje potrzebne do listu motywacyjnego

• ocenić rzetelność i wiarygodność podanych listów motywacyjnych

bezbłędnie pod względem językowym i merytorycznym zredagować tekst podanej formy wypowiedzi

Kształcenie językowe: formy wypowiedzi - życiorys, CV

• wyjaśnić pojęcia: życiorys, CV (Curriculum vitae)

• wymienić elementy, z których składają się życiorys i CV

• podjąć próbę napisania

• zgromadzić informacje, które powinny się znaleźć w życiorysie i CV

• zredagować podaną formę wypowiedzi

• uporządkować informacje niezbędne do sporządzenia życiorysu i CV

• skorygować błędy w podanych życiorysie i CV

• na podstawie życiorysu zredagować oficjalne CV

bezbłędnie pod względem językowym i merytorycznym zredagować tekst podanej formy wypowiedzi

Kształcenie językowe: formy wypowiedzi - 

podanie

• wyjaśnić pojęcie podanie

• wymienić elementy, które powinny się znaleźć na podaniu

• podjąć próbę napisania

• zgromadzić argumenty przydatne do uzasadnienia prośby

• zredagować podaną formę wypowiedzi

• skorygować błędnie napisane podanie

• zredagować oficjalne podanie przy użyciu komputera z prośbą o przyjęcie do szkoły ponadpodstawowej

bezbłędnie pod względem językowym i merytorycznym zredagować tekst podanej formy wypowiedzi

Kształcenie językowe: sprawozdanie z filmu i spektaklu

• wymienić elementy, które powinny się znaleźć we wstępie, w rozwinięciu i w zakończeniu sprawozdania

• podjąć próbę napisania

• stworzyć plan sprawozdania ostatnio obejrzanego filmu lub spektaklu

• zredagować podaną formę wypowiedzi

• stosować się do wszystkich reguł sporządzenia sprawozdania

• stworzyć pisemne sprawozdanie z  wybranego filmu bądź spektaklu

bezbłędnie pod względem językowym i merytorycznym zredagować tekst podanej formy wypowiedzi

Kształcenie językowe: recenzja

• wymienić elementy, z których składa się recenzja

• odróżnić recenzję od sprawozdania

• podjąć próbę napisania

• stworzyć plan recenzji

• zredagować podaną formę wypowiedzi

• wyselekcjonować niezbędne informacje przydatne do sporządzenia pełnej dwuczęściowej recenzji

• ocenić poszczególne elementy dzieła

• stworzyć obszerną i wyczerpującą recenzję wybranego filmu

bezbłędnie pod względem językowym i merytorycznym zredagować tekst podanej formy wypowiedzi

Kształcenie językowe:

scenariusz filmowy

• wyjaśnić pojęcie didaskalia

• wymienić elementy wchodzące w skład scenariusza

• podjąć próbę napisania

• wybrać scenę z dowolnej książki, która nadaje się na scenariusz

• zredagować podaną formę wypowiedzi

• zredagować nagłówki scen i wskazówki sceniczne

• stworzyć przekonujące dialogi

• nadać gotowemu scenariuszowi odpowiedni kształt graficzny

bezbłędnie pod względem językowym i merytorycznym zredagować tekst podanej formy wypowiedzi

Kształcenie językowe: formy wypowiedzi - przemówienie

• wymienić cechy różnych rodzajów przemówień

• wymienić elementy niezbędne do przygotowania przemówienia

• podjąć próbę napisania

• przedstawić elementy, z których powinno się składać dobrze skomponowane przemówienie

• przygotować plan przemówienia

• zredagować podaną formę wypowiedzi

• wyliczyć strategie zdobycia przychylności słuchaczy, sposoby prezentacji argumentów i formułowania zakończenia przemówienia

• zanalizować przykładowe przemówienia pod kątem tematu i stosowanych strategii

• wygłosić przemówienie

bezbłędnie pod względem językowym i merytorycznym zredagować tekst podanej formy wypowiedzi oraz wygłosić porywające przemówienie