WYMAGANIA EDUKACYJNE I KRYTERIA OCENIANIA Z PLASTYKI
Przedmiotowy system oceniania ma na celu wspieranie rozwoju intelektualnego iosobowościowego ucznia. Wymagania edukacyjne formułowane są w oparciu o podstawę programową oraz "Program nauczania plastyki w klasach 4-7 szkoły podstawowej "Do dzieła" autorstwa J. Lukas i K. Onak (NOWA ERA).
Podręcznik dla klas IV, V, VI, VII do plastyki „Do dzieła!” Jadwiga Lukas, Krystyna Onak,wyd. Nowa Era
-
Kryteria ocen z plastyki.
Nauczyciel, dokonując oceny, zwraca uwagę przede wszystkim na:
-
poziom uzdolnień i predyspozycji plastycznych ucznia,
-
indywidualny wkład pracy potrzebny do realizacji określonych zadań
plastycznych,
-
zaangażowanie w działania plastyczne i jego aktywny w nich udział,
-
poziom wiedzy i umiejętności w zakresie różnych form aktywności plastycznej
i wiadomości z teorii plastyki,
-
podejmowanie przez ucznia dodatkowych zadań plastycznych, włączanie się w
życie artystyczne szkoły i środowiska,
-
przygotowanie do zajęć.
-
wysiłek wkładany przez ucznia i wywiązywanie się z obowiązków
wynikających ze specyfiki przedmiotu.
-
-
Zasady oceniania uczniów.
Prace plastyczne oceniane są wg ustalonych zasad podanych przed rozpoczęciem pracy. Prace ucznia oceniane są za:
-
zgodność z tematem, bogactwo treści, wartości formalne (kompozycja, kolorystyka, zastosowane materiały oraz technika),
-
trafność obserwacji, pomysłowość (oryginalność),
-
ocenie podlegają tylko prace wykonane samodzielnie przez ucznia,
-
ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń wtedy, gdy nie odda pracy do oceny,
-
każda aktywność twórcza jest oceniana pozytywnie,
-
-
jeżeli uczeń nie skończył pracy na zajęciach to może to zrobić w domu i oddać pracę w wciągu tygodnia od zakończenia tej pracy na lekcji,
-
uczeń może poprawić oceny niedostateczne za nieterminowe oddanie pracy,
-
raz w semestrze można być nieprzygotowanym do zajęć, zgłoszenie może
dotyczyć braku zeszytu, podręcznika, materiałów plastycznych, zaległej pracy,
-
jeżeli z braku materiałów uczeń nie wykonuje pracy na lekcji, nauczycielwyznacza mu zadanie podobne, a w domu musi wykonać pracę wykonywaną
na zajęciach planowych.
3. Szczegółowe kryteria ocen: a/ocena celująca (6)
-
czynny udział w zajęciach, kompletne, estetyczne i zgodne z tematem i określonymi zagadnieniami plastycznymi wykonanie ćwiczeń i pracplastycznych,
-
pełne przyswojenie wiadomości objętych programem nauczania,
-
poszerzanie wiedzy, uczestnictwo w konkursach plastycznych na terenie
szkoły i poza nią,
-
prawidłowa organizacja pracy, wykorzystywanie wiadomości i umiejętności w
zadaniach nietypowych,
-
wykonywanie prac dodatkowych (dekoracji, plakatów)
-
udział w zajęciach pozalekcyjnych- kółko plastyczne,
-
wszystkie prace oddane w terminie, przygotowanie do zajęć;
b/ ocena bardzo dobra (5)
-
czynny udział w zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych – kółko plastyczne,estetyczne wykonywanie prac, ćwiczeń w określonym czasie lub przed jego upływem,
-
pełne przyswojenie wiadomości objętych programem nauczania,
-
prawidłowa organizacja pracy,
-
wykorzystywanie wiadomości i umiejętności w zadaniach nietypowych,
-
wykonywanie prac dodatkowych,
-
wszystkie prace oddane w terminie,
-
przygotowywanie się do zajęć;
c/ ocena dobra (4)
-
gotowość i zabieranie głosu w dyskusji na tematy zaproponowane przeznauczyciela lub wykonywanych przez siebie i kolegów dziełach plastycznych,
-
przyswojenie wiedzy i umiejętności i wykorzystanie jej w sytuacjach typowych, wykonywanie ćwiczeń objętych programem nauczania,
-
prace staranne i estetyczne;
d/ ocena dostateczna (3)
-
podstawowe opanowanie materiału zawartego w programie nauczania,
-
trudności z zastosowaniem, wykorzystaniem wiedzy teoretycznej podczas
wykonywania pracy,
-
prace niestaranne i nieestetyczne;
e/ ocena dopuszczająca (2)
spore luki w wiadomościach (minimum programowe),
brak zaangażowania w pracę na lekcjach,
zgodne z tematem, ale nieestetyczne wykonywanie prac, częste nieprzygotowanie do lekcji; -
uczeń posiada potrzebne przybory (blok, papier kolorowy, kredki, farby, plastelinę)
-
f/ ocena niedostateczna (1)
nieopanowane wiadomości i umiejętności zawarte w programie nauczania,
brak zaangażowania i chęci do pracy, notoryczne nieprzygotowanie do zajęć, nieterminowe oddanie prac do oceny.
4. Wymagania podstawowe i ponadpodstawowe:
KLASA IV
a/wymagania podstawowe:-
wskazuje i opisuje elementy abecadła plastycznego w najbliższym otoczeniu,
-
przedstawia w pracy plastycznej fragment najbliższego otoczenia z uwzględnieniem
co najmniej jednego elementu języka plastyki,
-
określa rolę plastyki w najbliższym otoczeniu.
-
określa, jakie przedmioty można nazwać dziełami sztuki,
-
wymienia dziedziny sztuki,
-
wyjaśnia, gdzie można oglądać dzieła sztuki,
-
odszukuje w swoim otoczeniu ciekawe przykłady malowideł, dzieł architektonicznych
i obiektów sztuki użytkowej.
-
wymienia rodzaje i kierunki linii,
-
podaje przykłady zastosowania odmiennych rodzajów linii w rysunku,
-
podejmuje próby różnicowania linii i punktów w działaniach plastycznych,
-
wyjaśnia, czym jest kontur,
-
tłumaczy, na czym polega kontrast w rysunku,
-
z pomocą nauczyciela omawia wskazaną reprodukcję dzieła pod kątem zastosowanych
linii i punktów,
-
wykonuje pracę plastyczną, korzystając ze wskazówek zawartych w podręczniku.
-
sytuuje epokę w czasie,
-
wymienia cechy wytworów sztuki prehistorycznej,
-
podaje przykłady dzieł sztuki prehistorycznej,
-
tworzy w wybranej technice plastycznej pracę inspirowaną sztuką prehistoryczną.
-
określa charakter wybranych plam (np. pod względem ich krawędzi i powierzchni),
-
tworzy różne rodzaje plam,
-
z pomocą nauczyciela omawia wybraną reprodukcję dzieła pod kątem zastosowanych
plam.
-
sytuuje epokę w czasie,
-
wymienia cechy wytworów sztuki starożytnego Egiptu,
-
podaje przykłady dzieł sztuki starożytnego Egiptu,
-
tworzy w wybranej technice plastycznej pracę inspirowaną sztuką starożytnegoEgiptu.
-
wyjaśnia, czym są barwy czyste,
-
wskazuje barwy czyste w najbliższym otoczeniu,
-
rozpoznaje barwy podstawowe i pochodne,
-
z pomocą nauczyciela omawia wskazaną reprodukcję dzieła pod kątem zastosowanych
barw,
-
podaje sposoby otrzymywania poszczególnych barw pochodnych.
-
planuje kolejne etapy swojej pracy,
-
wykonuje element dekoracyjny według własnego pomysłu.
-
wymienia pary barw dopełniających,
-
klasyfikuje daną barwę do odpowiedniego rodzaju barw – czystych lub złamanych,
-
podaje sposoby otrzymywania wybranych barw złamanych,
-
uzyskuje kilka barw złamanych oraz powstałych ze zmieszania par barw
dopełniających,
-
stosuje niektóre barwy złamane i dopełniające w działaniach plastycznych,
-
z pomocą nauczyciela wymienia barwy złamane i dopełniające występujące w
określonej reprodukcji dzieła,
-
wykonuje pracę plastyczną, korzystając ze wskazówek zawartych w podręczniku.
-
wymienia barwy ciepłe i zimne,
-
określa daną barwę jako ciepłą lub zimną,
-
rozróżnia podstawowe właściwości barw ciepłych i zimnych,
-
wskazuje niektóre barwy ciepłe i zimne na wybranej reprodukcji obrazu,
-
wykonuje pracę z zastosowaniem barw zbliżonych pod względem temperatury.
-
planuje poszczególne etapy pracy,
-
wykonuje graficzną formę użytkową, korzystając z podanych propozycji.
-
wymienia rodzaje technik rysunkowych,
-
nazywa podstawowe narzędzia rysunkowe,
-
stosuje w działaniach plastycznych różne narzędzia i podłoża rysunkowe,
-
z pomocą nauczyciela omawia wybrane dzieło pod względem zastosowanej techniki
rysunkowej,
-
wykonuje pracę plastyczną w określonej technice, korzystając ze wskazówek
zawartych w podręczniku.
-
wyjaśnia, czym jest pigment,
-
wymienia nazwy podstawowych rodzajów farb i technik malarskich,
-
wymienia typowe narzędzia i podłoża wykorzystywane w technice akwarelowej,
-
określa funkcję typowych narzędzi używanych w technice akwarelowej,
-
z pomocą nauczyciela omawia wybraną reprodukcję dzieła wykonanego w technice
akwarelowej,
-
maluje pracę w technice akwarelowej według wskazówek nauczyciela.
-
wymienia typowe narzędzia i podłoża stosowane w technikach temperowej i
plakatowej oraz w gwaszu,
-
omawia funkcje typowych narzędzi stosowanych w technikach temperowej i
plakatowej oraz w gwaszu,
-
z pomocą nauczyciela omawia wybraną reprodukcję dzieła wykonanego w technice
temperowej lub plakatowej,
-
wykonuje pracę plastyczną w technice plakatowej lub temperowej, korzystając ze
wskazówek zawartych w podręczniku.
-
planuje poszczególne etapy pracy,
-
wykonuje prostą formę użytkową, korzystając z podanych propozycji,
-
wykorzystuje określone techniki i materiały rzeźbiarskie.
-
wymienia typowe narzędzia i podłoża stosowane w technice pastelowej,
-
podaje rodzaje pasteli,
-
wykonuje pracę w technice pasteli olejnych,
-
określa, w jaki sposób zabezpiecza się prace wykonane techniką pastelową,
-
wymienia sposoby nanoszenia pasteli na podłoże,
-
z pomocą nauczyciela omawia wybraną reprodukcję dzieła pod kątem zastosowanej
techniki pastelowej,
-
wykonuje pracę plastyczną w określonej technice, korzystając ze wskazówek
zawartych w podręczniku.
-
wymienia typowe narzędzia i podłoża stosowane w technikach akrylowej i olejnej,
-
omawia funkcje typowych narzędzi stosowanych w technikach akrylowej i olejnej
-
omawia z pomocą nauczyciela wybraną reprodukcję dzieła pod kątem zastosowanej
techniki akrylowej lub olejnej.
-
sytuuje epokę w czasie
-
wymienia cechy wytworów sztuki antycznej,
-
podaje przykłady dzieł sztuki starożytnej Grecji i starożytnego Rzymu,
-
tworzy w wybranej technice plastycznej pracę inspirowaną sztuką starożytnej Grecji
lub starożytnego Rzymu.
-
wyjaśnia, czym są techniki mieszane,
-
wymienia rodzaje technik mieszanych,
-
określa, na czym polegają wybrane techniki mieszane,
-
wykonuje pracę w technice mieszanej (farby wodne i pastele), korzystając ze
wskazówek nauczyciela.
-
wyjaśnia, czym jest kolaż,
-
wymienia niektóre materiały stosowane w kolażu,
-
tłumaczy, w jaki sposób tworzy się kolaż,
-
próbuje wskazać materiały zastosowane w wybranej pracy w technice kolażu,
-
wykonuje pracę w technice kolażu zdowolnych materiałów, korzystając ze
wskazówek zawartych w podręczniku.
-
planuje poszczególne etapy pracy,
-
tworzy pracę na określony temat z proponowanych elementów.
b/ wymagania ponadpodstawowe:
-
wskazuje na fotografiach i reprodukcjach obrazów tworzące je elementy plastyczne,
-
wymienia przykłady estetycznego otoczenia i uzasadnia swój wybór,
-
omawia rolę środków plastycznych zastosowanych w odtworzeniu fragmentu
otoczenia na płaszczyźnie,
-
twórczo posługuje się poszczególnymiśrodkami wyrazu podczas przedstawianiaw
pracy fragmentu najbliższego otoczenia.
-
wyjaśnia, czym są sztuka i dzieło sztuki,
-
omawia specyfikę podstawowych dziedzin sztuki,
-
tworzy wystawę samodzielnie wykonanych fotografii ukazujących ciekawe przykłady
malowideł, dzieł architektonicznych i obiektów sztuki użytkowej ze swojego
otoczenia,
-
tworzy przestrzenną pracę plastyczną, wykorzystując różne przedmioty i tworzywa.
-
stosuje różnorodne rodzaje linii i punktów w działaniach plastycznych zuwzględnieniem cech materiałów, przedmiotów i zjawisk,
-
posługuje się kontrastem w działaniach plastycznych,
-
omawia wybraną reprodukcję dzieła pod kątem zastosowanych linii i punktów,
-
wykonuje pracę z wyobraźni, twórczo wykorzystując możliwości wyrazu stwarzane
przez różnorodne linie i punkty,
-
określa rolę środków plastycznych użytych przez siebie w pracy plastycznej.
-
określa ramy czasowe epoki,
-
rozpoznaje typowe cechy wytworów sztuki prehistorycznej,
-
wymienia przykłady wytworów sztuki prehistorycznej z dziedziny malarstwa, rzeźby,
architektury i sztuki użytkowej,
-
tworzy w określonej technice plastycznej pracę inspirowaną sztuką prehistoryczną,
twórczo interpretując temat.
-
stosuje różne rodzaje plam w działaniach plastycznych odpowiednio do tematu icharakteru pracy,
-
porównuje dwa dzieła wskazane przez nauczyciela pod kątem zastosowanych plam.
-
określa ramy czasowe epoki,
-
rozpoznaje typowe cechy wytworów sztuki starożytnego Egiptu,
-
wymienia przykłady wytworów sztuki starożytnego Egiptu z dziedziny malarstwa,
rzeźby i architektury,
-
tworzy w określonej technice plastycznej pracę inspirowaną sztuką starożytnego
Egiptu, twórczo interpretując temat.
-
wyjaśnia, czym jest model koła barw,
-
opisuje sposoby otrzymywania odcieni barw pochodnych,
-
poszukuje w działaniach plastycznych zestawień kontrastowych w grupie barw
czystych,
-
uzyskuje zamierzony odcień w wyniku mieszania określonych barw,
-
omawia wybraną reprodukcję dzieła pod kątem zastosowanych barw,
-
wykorzystuje barwy podstawowe i pochodne w działaniach plastycznych.
-
tworzy według własnego pomysłu element dekoracyjny odznaczający się starannościąwykonania,
-
wykorzystuje w swojej pracy wiedzę na temat właściwości materiałów.
-
uzyskuje różnorodne odcienie barw złamanych oraz powstałych ze zmieszania par
barw dopełniających,
-
wskazuje i nazywa barwy czyste, złamane i dopełniające występujące w wybranej
reprodukcji dzieła,
-
wykorzystuje barwy dopełniającei złamane w działaniach plastycznych,
-
wyraża w pracy plastycznej uczucia i nastrój za pomocą odpowiednio dobranych
barw,
-
tworzy z wyobraźni pracę plastyczną we wskazanej technice, twórczo
-
interpretując zadanie.
-
omawia wpływ barw ciepłych i zimnych na samopoczucie człowieka,
-
wymienia barwy zastosowane przez siebie w pracy malarskiej i odpowiednio
klasyfikuje je do grupy barw ciepłych lub zimnych,
-
dobiera barwy ciepłe i zimne stosownie do tematu pracy,
-
omawia wybraną reprodukcję dzieła pod kątem użytych barw ciepłych i zimnych,
-
wyraża w pracy plastycznej uczucia i nastrój za pomocą odpowiednio dobranych
barw ciepłych i zimnych.
-
projektuje graficzną formę użytkową według własnego pomysłu, twórczo
wykorzystując możliwości wyrazu stwarzane przez różnorodne linie, plamy, barwy i
kształty,
-
wykorzystuje w swojej pracy różnorodne techniki, narzędzia iwłaściwości
materiałów,
-
dba o estetyczne i staranne wykonaniepracy.
-
omawia specyfikę poszczególnych technik rysunkowych,
-
dobiera narzędzia i podłoża rysunkowe w zależności od charakteru i tematu pracy,
-
wyjaśnia na podanych przykładach, czym różnią się ślady narzędzi na powierzchni
gładkiej i porowatej oraz mokrej i śliskiej,
-
porównuje dwa wybrane dzieła pod względem zastosowanych technik rysunkowych,
-
tworzy z wyobraźni pracę plastyczną we wskazanej technice, twórczo interpretując
zadanie.
-
wyjaśnia, od czego zależy nazwa techniki malarskiej,
-
tłumaczy, jakie znaczenie ma rodzaj podłoża w malarstwie akwarelowym,
-
opisuje efekty malarskie, które można uzyskać dzięki technice akwarelowej,
-
twórczo stosuje w działaniach plastycznych narzędzia i podłoża typowe dla technikiakwarelowej,
-
na podstawie wykonanej pracy omawiasposób malowania akwarelami,
-
porównuje dwa wybrane dzieła wykonane w technice akwarelowej pod kątem
zastosowanych środków wyrazu plastycznego.
-
poprawnie stosuje w działaniach plastycznych narzędzia i podłoża typowe dla
techniki temperowej, plakatowej lub gwaszu,
-
określa, czym się charakteryzują farby temperowe, plakatowe i gwasze,
-
na podstawie prac wykonanych farbami temperowymi i plakatowymi porównuje
sposoby malowania w tych technikach,
-
twórczo stosuje techniki temperową i plakatową w działaniach plastycznych,
-
wyjaśnia, czym jest ikona,
-
tworzy z wyobraźni pracę plastyczną w technice plakatowej lub temperowej, twórczo
interpretując zadanie,
-
opisuje wpływ techniki temperowej
-
na wygląd dzieła na podstawie reprodukcji obrazu oraz własnej pracy rzeźbiarskiej,
-
tworzy z wyobraźni prostą formę rzeźbiarską, wykorzystując wiedzę na temat
właściwości materiałów.
-
poprawnie stosuje narzędzia i podłoża w technice pasteli olejnych,
-
opisuje efekty wykorzystania określonego podłoża w technice pastelowej,
-
twórczo stosuje technikę pasteli olejnych w działaniach plastycznych,
-
porównuje wybrane dzieła pod kątem uzyskanych efektów malarskich w technice
pastelowej,
-
tworzy z wyobraźni pracę plastyczną w technice pastelowej, twórczointerpretując
zadanie,
-
omawia własną pracę wykonaną pastelami olejnymi pod kątem uzyskanych efektów
plastycznych.
-
określa, czym się charakteryzują farby akrylowe i olejne,
-
twórczo stosuje technik akrylową w działaniach plastycznych,
-
opisuje wpływ techniki akrylowej lub olejnej na wymowę dzieła na podstawie
reprodukcji obrazu oraz własnej pracy.
-
określa ramy czasowe epoki,
-
rozpoznaje typowe cechy wytworów sztuki antycznej,
-
wymienia przykłady dzieł sztuki starożytnej Grecji i starożytnego Rzymu z dziedziny malarstwa, rzeźby i architektury,
-
tworzy w określonej techniceplastycznej pracę inspirowaną sztuką starożytnej Grecji lub starożytnego Rzymu, twórczo interpretując temat.
-
wyjaśnia, czemu służy stosowanie technik mieszanych w działaniach plastycznych,
-
wybiera daną technikę mieszaną dla najlepszego wyrażenia tematu pracy i własnych
emocji oraz analizuje ją pod kątem uzyskanych efektów plastycznych
-
eksperymentuje z łączeniem różnych technik w celu uzyskania nowych rozwiązań
plastycznych,
-
twórczo i samodzielnie wykorzystuje technikę wydrapywanki,
-
na podstawie wykonanej kompozycji opisuje kolejne etapy pracy w technice
wydrapywanki.
-
określa, co decyduje o wyborze materiałów do wykonania kolażu,
-
omawia określoną pracę w technice kolażu pod kątem zastosowanych materiałów i
barw oraz ich wpływu na wymowę dzieła,
-
tłumaczy, na czym polega wykonywanie fotokolażu,
-
wykonuje pracę w technice kolażu z odpowiednio dobranych do tematu materiałów,
twórczo je zestawiając w celu uzyskania niestandardowych efektów wizualnych,
-
na podstawie własnej kompozycji opisuje kolejne etapy pracy podczas tworzenia
kolażu.
-
tworzy pracę na określony temat zelementów wykonanych według własnego
pomysłu, dbając o estetykę wykonania,
-
wykorzystuje w swojej pracy wiedzę na temat właściwości materiałów i różnych
technik plastycznych.
KLASA V
a/ wymagania podstawowe:• wyjaśnia, co to jest faktura ,
• określa rodzaj faktury w dziełach różnych dyscyplin plastycznych , • ukazuje fakturę w pracach plastycznych,
• wyjaśnia, co to jest forma,
• odróżnia formę płaską od formy przestrzennej,
• rozróżnia rodzaje form w otaczającym świecie,
• stosuje różnorodne formy w działaniach plastycznych,
• wyjaśnia, co to jest kompozycja,
• wymienia zasady harmonijnej kompozycji,
• podaje rodzaje kompozycji,
• określa rodzaj kompozycji w wybranych reprodukcjach,
• wykonuje pracę z wykorzystaniem wybranej kompozycji,• tłumaczy, co to jest perspektywa,
• wymienia rodzaje perspektywy,
• wyjaśnia rolę perspektywy w dziele sztuki,• określa formy twórczości,
• rozpoznaje najbardziej znane dzieła sztuki,
• wymienia charakterystyczne cechy rysunku jako dyscypliny plastycznej,• podaje funkcje szkicu,• używa właściwych przyborów rysunkowych do zadanego tematu, • organizuje warsztat pracy przy wykonywaniu prac rysunkowych, • posługuje się szkicem jako wstępnym etapem do właściwej pracy,• charakteryzuje malarstwo jako dyscyplinę plastyczną,
• wyjaśnia, czym się różni malarstwo realistyczne od malarstwa abstrakcyjnego,
• określa sposób przedstawienia rzeczywistości na obrazie: płaski lub przestrzenny, • używa właściwych przyborów malarskich do zadanego tematu,
• rozróżnia na przykładach tematyczne rodzaje malarstwa,
• organizuje warsztat pracy przy malowaniu prac,
• maluje pracę na określony temat;b/wymagania ponadpodstawowe:
• wyjaśnia funkcję faktury jako środka wyrazu plastycznego, • twórczo stosuje fakturę w działaniach plastycznych,
• wykonuje dodatkową pracę plastyczną zgodnie z instrukcją „Potrafię to zrobić!”, • wyjaśnia funkcję formy w sztuce,
• twórczo wykorzystuje formę jako środek wyrazu plastycznego,
• dobiera kompozycję do tematu pracy,
• odpowiednimi środkami plastycznymi wyraża określoną kompozycję, • odróżnia dobrą kompozycję od złej,• omawia rolę kompozycji jako środka wyrazu plastycznego
• przedstawia na płaszczyźnie trójwymiarowe przedmioty,
• stosuje w działaniach plastycznych dany rodzaj perspektywy,
• określa rodzaj perspektywy w wybranych reprodukcjach,
• świadomie posługuje się terminami: kustosz, eksponat, konserwator zabytków,
• opisuje wybrane reprodukcje dzieł,
• pozdaje nazwiska znanych twórców polskich i zagranicznych,
• wyraża własne zdanie na temat dzieł sztuki,
• świadomie i ekspresyjnie posługuje się punktem, linią, konturem, plamą walorową, światłocieniem,
• opisuje dzieło rysunkowe,
• porównuje dwa różne dzieła rysunkowe,
• wyraża własne zdanie na temat analizowanego rysunku,
• świadomie i ekspresyjnie posługuje się określoną techniką plastyczną, kompozycjąoraz zestawem barw,
• opisuje dzieło malarskie.
• porównuje dwa różne dzieła malarskie,
• wyraża swoje zdanie na temat analizowanego dzieła malarskiego.KLASAVI
a/ wymagania podstawowe:
• określa formy twórczości
• rozpoznaje najbardziej znane dzieła sztuki
• wymienia charakterystyczne cechy rysunku, grafiki, malarstwa, architektury i rzeźbyjako dyscypliny plastycznej
• podaje funkcje szkicu
• używa właściwych przyborów rysunkowych i malarskich do zadanego tematu
• organizuje warsztat pracy przy wykonywaniu prac rysunkowych, malarskich, graficznych, rzeźbiarskich
• posługuje się szkicem jako wstępnym etapem do właściwej pracy
• wyjaśnia, czym się różni malarstwo realistyczne od malarstwa abstrakcyjnego
• określa sposób przedstawienia rzeczywistości na obrazie: płaski lub przestrzenny
• rozróżnia na przykładach tematyczne rodzaje malarstwa• maluje pracę na określony temat
• wyjaśnia, czym różni się grafika warsztatowa od grafiki użytkowej
• rozróżnia formy grafiki użytkowe
• wykonuje proste matryce i odbitki
• rozróżnia na przykładach rodzaje rzeźby
• wyjaśnia funkcje rzeźby
• wykonuje figurkę lub płaskorzeźbę z wybranegomateriału (modeliny,
plasteliny, mydła, gliny, drewna, gipsu)
• wyjaśnia rolę architektury
• wymienia przykłady architektury o różnym przeznaczeniu w swojej miejscowościlub w jej pobliżu
• określa, co to jest zabytek
• opisuje, czym zajmuje się konserwator zabytków
• rysuje lub maluje budowlę architektoniczną o wybranej funkcji
• określa specyfikę wzornictwa przemysłowego i rzemiosła artystycznego
• wskazuje różnice między wzornictwem przemysłowym a rzemiosłem artystycznym
• wyjaśnia związek między estetyką a funkcjonalnością przedmiotów
• wskazuje przykłady wytworów wzornictwa przemysłowego i rzemiosła artystycznego w najbliższym otoczeniu
• projektuje (maluje lub rysuje) przedmiot codziennego użytku pełniący funkcjeestetyczne i funkcjonalne
• wyjaśnia, co jest istotą sztuki ludowej
• wymienia dyscypliny plastyczne, w których przejawia się twórczość ludowa
• wskazuje charakterystyczne cechy wytworów sztuki ludowej
• wykonuje pracę plastyczną w stylistyce typowej dla sztuki lud
• wyjaśnia, w jakich formach przejawia się sztuka współczesna
• tłumaczy, czym różnią się fotografia artystyczna i użytkowa
• określa, różnice miedzy filmem komercyjnym i artystycznym
• omawia znaczenie poznanych terminów
• wykonuje prosty fotomontaż
• opracowuje plakat z zastosowaniem techniki fotokolażu
• bierze udział w organizowanym happeningu
• wymienia najważniejsze zabytki regionu
• wskazuje przynajmniej jednego artystę lokalnego• objaśnia funkcję twórczości lokalnej
b/ wymagania ponadpodstawowe:
• świadomie posługuje się terminami: kustosz, eksponat, konserwator zabytków • opisuje wybrane reprodukcje dzieł
• pozdaje nazwiska znanych twórców polskich i zagranicznych
• wyraża własne zdanie na temat dziel sztuki• świadomie i ekspresyjnie posługuje się punktem, linią, konturem, plamą walorową, światłocieniem
• opisuje dzieło rysunkowe
• porównuje dwa różne dzieła rysunkowe, graficzne, rzeźbiarskie• wyraża własne zdanie na temat analizowanego rysunku
• wyjaśnia, w jaki sposób powstaje odbitka w zależności od użytej techniki
• odpowiednio nazywa pracę graficzną, znając materiał, z którego wykonano matrycę • opisuje dzieło graficzne, rzeźbiarskie• wymienia przykłady rzeźbw swojej miejscowościlub w jej pobliżu • wyraża własne zdaniena temat analizowanegodzieła rzeźbiarskiego • wskazuje zabytki w swojej miejscowości
• opisuje dzieło architektury• ocenia pod względem funkcjonalności obiekty architektoniczne oraz przestrzeń wokół nich
• wyraża własne zdanie na temat analizowanego dzieła architektury
• opisuje dzieło wzornictwa przemysłowego i rzemiosła artystycznego• porównuje dwa różne wytwory wzornictwa przemysłowego lub rzemiosłaartystycznego
• wyraża własne zdanie na temat analizowanego wytworu wzornictwa przemysłowego lub rzemiosła artystycznego• przedstawia najważniejsze cechy twórczości ludowej swojego regionu • opisuje dzieło sztuki ludowej
• wyraża własne zdanie na temat analizowanego dzieła sztuki ludowej
• opisuje fotografię artystyczna i porównuje ją z fotografią użytkową• wyraża własne zdanie na temat wybranych fotografii
• ocenia dzieła sztuki, uwzględniając ich walory artystyczne
KLASA VII
a/ wymagania podstawowe:
• charakteryzuje sztukę współczesną,
• wymienia przykładowe formy dzieł sztuki współczesnej,
• wskazuje różnice między sztuką profesjonalną, popularną i ludową,
• opowiada o sztuce ludowej,
• wykonuje wwybranej technice plastycznej pracę inspirowaną sztuką oficjalnąi twórczością ludową.
• sytuuje sztukę nowoczesną w czasie,
• wyjaśnia najważniejsze terminy związane z poznanymi nurtami,
• podaje cechy wytworów sztuki poznanych nurtów,
• wymienia twórców i przykłady dzieł sztuki z poszczególnych kierunków,
• opisuje wybrane dzieło poznanych nurtów,
• wykonuje w wybranej technice plastycznej pracę inspirowaną twórczością artystówz początku XX w
• wyjaśnia podstawowe terminy związane z fotografią,
• wylicza rodzaje fotografii,
• wymienia zastosowania fotografii,
• podaje tematy fotografii,
• wymienia środki wyrazu typowe dla fotografii i wskazuje ich zastosowanie nawybranym przykładzie,
• tworzy wypowiedź w wybranej technice plastycznej lub fotografię.
sytuuje dadaizm i surrealizm w czasie,
• wyjaśnia najważniejsze terminy związane z nurtami dadaizmu i surrealizmu,
• podaje cechy dzieł dadaistów i surrealistów,
• wymienia twórców i przykłady dzieł sztuki poszczególnych kierunków,
• opisuje wybrane dzieło dadaizmu lub surrealizmu,
• wykonuje w wybranej technice plastycznej pracę inspirowaną twórczością dadaistów i surrealistów
• wyjaśnia podstawowe terminy związane z filmem,
• omawia znaczenie filmu,• wymienia środki wyrazu typowe dla filmu,
• wyjaśnia, czym jest plan filmowy,
• tworzy wypowiedź wizualną w wybranej technice plastycznej lub nagrywa krótkifilm
wyjaśnia, czym są asamblaż, instalacja, wideoinstalacja,
• wymienia przykłady nietypowych materiałów wykorzystywanych wsztuce najnowszej,
• opisuje wybrany asamblaż lub wskazaną instalację,
• wykonuje pracę przestrzenną w wybranej technice plastycznej
wyjaśnia, czym są pop-art, postmodernizm, konceptualizm, minimalizm, land art,
• wylicza cechy dzieł pop-artu, postmodernizmu, konceptualizmu, minimalizmu i land artu,
• wymienia twórców i przykłady dzieł,
• opisuje wybrane dzieło jednego z nurtów,
• wykonuje w wybranej technice plastycznej pracę inspirowaną twórczością artystówpop-artu, postmodernizmu, konceptualizmu, minimalizmu lub land artu.
wyjaśnia, czym są happening i performance,
• podaje przykłady działań możliwych do zrealizowania wramach happeningu i performance’u,
• omawia role artysty i odbiorcy w happeningu i performansie,
• bierze udział w działaniach z zakresu happeningu i performance’u.
• wyjaśnia, czym są nowe media,
• wymienia tematy i narzędzia typowe dla sztuki nowych mediów,
• opisuje wybraną realizację artystyczną z zakresu sztuki nowych mediów,
• tworzy wypowiedź wizualną, wykorzystując techniki cyfrowe.
• wymienia sposoby ujmowania rzeczywistości w sztuce,
• tłumaczy, dlaczego artyści inspirują się naturą,
• wskazuje różnice między szkicem a dziełem skończonym.b/ wymagania ponadpodstawowe:
określa, co odróżnia sztukę współczesną od sztuki tradycyjnej,
• wyjaśnia, na czym polega rola artysty w kulturze współczesnej,• tłumaczy, czym zajmują się etnografia i etnologia,• wykonuje wwybranej technice plastycznej pracę inspirowaną sztuką oficjalnąi twórczością ludową, podejmując próbę samodzielnej i twórczej interpretacji zadania wyjaśnia terminy związane z poznanymi nurtami,
• rozpoznaje typowe cechy wytworów sztuki poszczególnych nurtów i wskazujeróżnice między nimi,• wymienia przykłady wytworów sztuki z początku XX w.,
• opisuje wybrane dzieło jednego z nurtów, uwzględniając tematykę i środki wyrazu,
• wykonuje w określonej technice plastycznej pracę inspirowaną twórczością artystów reprezentujących poznane nurty, podejmując próbę samodzielnej itwórczejinterpretacj zadania
• omawia terminy typowe dla fotografii,
• charakteryzuje fotografię jako dziedzinę sztuk wizualnych,
• omawia rodzaje fotografii i wskazuje różnice między nimi,
• wyjaśnia, kim jest fotografik,
• opisuje dzieło fotograficzne (wybrane samodzielnie lub wskazane przez nauczyciela), podając tematykę, charakterystyczne środki wyrazu,
• tworzy wypowiedź we wskazanej technice plastycznej lub fotografię, podejmując próbę samodzielnej itwórczej interpretacji zadania wyjaśnia terminy związanez nurtami dadaizmu i surrealizmu,
• rozpoznaje typowe cechy wytworów sztuki poszczególnych nurtów i wskazujeróżnice między nimi,
• opisuje wybrane dzieło jednego z nurtów, uwzględniając tematykę i środki wyrazu,
• omawia przykłady technik istrategii artystycznych typowych dla dadaizmu i surrealizmu,
• wyjaśnia, na czym polega rola przypadku, wyobraźni i zabawy w sztuce,
• wykonuje wokreślonej technice plastycznej pracę inspirowaną twórczością dadaistów lub surrealistów, podejmując próbę samodzielnej i twórczej interpretacji zadania. wyjaśnia terminy typowe dla filmu,
• charakteryzuje film jako dziedzinę sztuk audiowizualnych,
• wskazuje przykład zastosowania środków wyrazu filmu w dziele omówionym na lekcji lub w podręczniku,
• rozpoznaje typy planów filmowych,
• wskazuje związki sztuki filmowej z innymi sztukami wizualnymi,• tworzy wypowiedź wizualną lub nagrywa krótki film, podejmując próbęsamodzielnej i twórczej interpretacji zadania.
• tłumaczy, czym są junk art, site specific, sztuka otoczenia (environment),
• wyjaśnia, w jaki sposób artyści nadają nowe znaczenie przedmiotom codziennego użytku,• omawia sposoby aranżowania przestrzeni na potrzeby działań artystycznych,
• wykonuje pracę przestrzenną we wskazanej technice, podejmując próbęsamodzielnej i twórczej interpretacji zadania. wyjaśnia, na czym polegają ograniczenie środków wyrazu charakterystyczne dla minimalizmu oraz rezygnacja z materialnejpostaci dzieła,
• opisuje wybrane dzieło poznanego nurtu, uwzględniając tematykę i środki wyrazu,
• omawia przykłady technik istrategii artystycznych typowych dla pop-artu, postmodernizmu, konceptualizmu, minimalizmu, land artu,
• wykonuje wokreślonej technice plastycznej pracę inspirowaną pop-artem,postmodernizmem, konceptualizmem, minimalizmem lub land artem, podejmując próbę samodzielnej i twórczej interpretacji zadania.
• omawia różnice między happeningiem, performance’em i teatrem,
• współorganizuje działania z zakresu happeningu i performance’u.
• przedstawia swoje pomysły na projekt artystyczno-edukacyjny,
• aktywnie uczestniczy w opracowaniu formuły projektu,
• wykazuje inicjatywę na etapie planowania działań.
• tłumaczy, czym są multimedia, interaktywność, net art,
• omawia technologie cyfrowe jako część nowego języka sztuki,
• opowiada o roli i sytuacji odbiorcy w sztuce nowych mediów,
• tworzy wypowiedź wizualną z wykorzystaniem technik cyfrowych, podejmując próbę samodzielnej itwórczej interpretacji zadania aktywnie uczestniczy w organizowaniu wydarzenia będącego finałem projektu,
• przyjmuje rolę lidera grupy,
• podczas realizacji projektu wykazuje się wiedzą zdobytą na lekcjach plastykii innych zajęciach.
• wskazuje środki wyrazu typowe dla poszczególnych dziedzin sztuki w wybranych dziełach,
• opisuje dzieło sztuk wizualnych (wybrane samodzielnie lub wskazane przez nauczyciela) z uwzględnieniem wszystkich poznanych środków wyrazu• wykonuje pracę we wskazanej technice plastycznej, podejmując próbę samodzielneji twórczej interpretacji zadania. wymienia cele ukazywania rzeczywistości w dziełachsztuki,
• omawia rolę prawdy i iluzji w dziele sztuki.• ocenia efekty przeprowadzonego działania,
• wyjaśnia, na jakie potrzeby kulturowe odbiorców odpowiedzieli organizatorzy przedsięwzięcia.-
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej
oparte na Programie nauczania biologii – Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Dział
Temat
Poziom wymagań
ocena dopuszczająca
ocena dostateczna
ocena dobra
ocena bardzo dobra
ocena celująca
I. Świat zwierząt
1. W królestwie zwierząt
Uczeń:
wymienia wspólne cechy zwierząt
wyjaśnia, czym różnią się zwierzęta kręgowe od bezkręgowych
Uczeń:
przedstawia poziomy organizacji ciała zwierząt
podaje przykłady zwierząt kręgowych i bezkręgowych
Uczeń:
definiuje pojęcia komórka, tkanka, narząd, układ narządów, organizm
na podstawie podręcznika przyporządkowuje podane zwierzę do odpowiedniej grupy systematycznej
Uczeń:
charakteryzuje bezkręgowce i kręgowce
charakteryzuje pokrycie ciała bezkręgowców i kręgowców
podaje przykłady szkieletów bezkręgowców
Uczeń:
prezentuje stopniowo komplikującą się budowę ciała zwierząt
na podstawie opisu przyporządkowuje zwierzę do odpowiedniej grupy systematycznej
2. Tkanki: nabłonkowa, mięśniowa i nerwowa
wyjaśnia, czym jest tkanka
wymienia podstawowe rodzaje tkanek zwierzęcych
przy pomocy nauczyciela przeprowadza obserwację mikroskopową tkanek zwierzęcych i rysuje obrazy widziane pod mikroskopem
wymienia najważniejsze funkcje wskazanej tkanki zwierzęcej
opisuje budowę wskazanej tkanki
przy niewielkiej pomocy nauczyciela przeprowadza obserwację mikroskopową tkanek zwierzęcych i rysuje obrazy widziane pod mikroskopem
określa miejsca występowania w organizmie omawianych tkanek
samodzielnie przeprowadza obserwację mikroskopową tkanek zwierzęcych i przy pomocy nauczyciela rysuje obrazy widziane pod mikroskopem
charakteryzuje budowę poszczególnych tkanek zwierzęcych
rozpoznaje na ilustracji rodzaje tkanek zwierzęcych
omawia budowę i sposób funkcjonowania tkanki mięśniowej
samodzielnie przeprowadza obserwację mikroskopową tkanek zwierzęcych i rysuje obrazy widziane pod mikroskopem
na podstawie ilustracji analizuje budowę tkanek zwierzęcych
wykazuje związek istniejący między budową tkanek zwierzęcych a pełnionymi przez nie funkcjami
samodzielnie przeprowadza obserwację mikroskopową tkanek zwierzęcych
wykonuje z dowolnego materiału model wybranej tkanki zwierzęcej
3. Tkanka łączna
wymienia rodzaje tkanki łącznej
wymienia składniki krwi
przy pomocy nauczyciela przeprowadza obserwację mikroskopową tkanek zwierzęcych i rozpoznaje elementy tkanki widziane pod mikroskopem
wskazuje rozmieszczenie omawianych tkanek w organizmie
opisuje składniki krwi
przy niewielkiej pomocy nauczyciela przeprowadza obserwację mikroskopową tkanek zwierzęcych i rozpoznaje elementy tkanki widziane pod mikroskopem
wskazuje zróżnicowanie w budowie tkanki łącznej
omawia funkcje składników krwi
samodzielnie przeprowadza obserwację mikroskopową tkanek zwierzęcych i przy niewielkiej pomocy nauczyciela rozpoznaje charakterystyczne elementy obserwowanej tkanki
omawia właściwości i funkcje tkanki kostnej, chrzęstnej i tłuszczowej
charakteryzuje rolę poszczególnych składników morfotycznych krwi
samodzielnie przeprowadza obserwację mikroskopową tkanek zwierzęcych i na podstawie ilustracji rozpoznaje charakterystyczne elementy obserwowanej tkanki
wykazuje związek istniejący między budową elementów krwi a pełnionymi przez nie funkcjami
wykonuje mapę mentalną dotyczącą związku między budową poszczególnych tkanek zwierzęcych a pełnionymi przez nie funkcjami
samodzielnie przeprowadza obserwację mikroskopową tkanek zwierzęcych i na podstawie ilustracji rozpoznaje oraz opisuje elementy tkanki widziane pod mikroskopem
II. Od parzydełkowców do pierścienic
4.Parzydełkowce –najprostsze zwierzęta tkankowe
wskazuje miejsce występowania parzydełkowców
rozpoznaje na ilustracji parzydełkowca wśród innych zwierząt
wymienia cechy budowy parzydełkowców
wyjaśnia, na czym polega rola parzydełek
porównuje budowę oraz tryb życia polipa i meduzy
rozpoznaje wybrane gatunki parzydełkowców
charakteryzuje wskazane czynności życiowe parzydełkowców
ocenia znaczenie parzydełkowców w przyrodzie i dla człowieka
wykazuje związek istniejący między budową parzydełkowców a środowiskiem ich życia
przedstawia tabelę, w której porównuje polipa z meduzą
wykonuje model parzydełkowca
5. Płazińce – zwierzęta, które mają nitkowate ciało
wskazuje miejsce występowania płazińców
rozpoznaje na ilustracji tasiemca
wskazuje na ilustracji elementy budowy tasiemca
wskazuje drogi inwazji tasiemca do organizmu
wskazuje na schemacie cyklu rozwojowego tasiemca żywiciela pośredniego
omawia przystosowanie tasiemca do pasożytniczego trybu życia
charakteryzuje znaczenie płazińców
omawia rolę żywiciela pośredniego i ostatecznego w cyklu rozwojowym tasiemca
charakteryzuje wskazane czynności życiowe płazińców
omawia sposoby zapobiegania zarażeniu się tasiemcem
analizuje możliwości zakażenia się chorobami wywoływanymi przez płazińce
ocenia znaczenie płazińców w przyrodzie i dla człowieka
6. Nicienie – zwierzęta, które mają nitkowate ciało
wskazuje środowisko życia nicieni
rozpoznaje na ilustracji nicienie wśród innych zwierząt
wskazuje charakterystyczne cechy nicieni
omawia budowę zewnętrzną nicieni
wymienia choroby wywołane przez nicienie
wskazuje drogi inwazji nicieni do organizmu
wyjaśnia, na czym polega „choroba brudnych rąk”
charakteryzuje objawy chorób wywołanych przez nicienie
omawia znaczenie profilaktyki
analizuje możliwości zakażenia się chorobami wywoływanymi przez nicienie
przygotowuje prezentację multimedialną na temat chorób wywoływanych przez nicienie
charakteryzuje znaczenie nicieni w przyrodzie i dla człowieka
7. Pierścienice – zwierzęta zbudowane z segmentów
rozpoznaje pierścienice wśród innych zwierząt
wskazuje środowisko życia pierścienic
wymienia cechy charakterystyczne budowy zewnętrznej pierścienic
wyjaśnia znaczenie szczecinek
omawia środowisko i tryb życia nereidy oraz pijawki
na żywym okazie dżdżownicy lub na ilustracji wskazuje siodełko i wyjaśnia jego rolę
wskazuje przystosowania pijawki do pasożytniczego trybu życia
charakteryzuje wskazane czynności życiowe pierścienic
zakłada hodowlę dżdżownic, wskazując, jak zwierzęta te przyczyniają się do poprawy struktury gleby
ocenia znaczenie pierścienic w przyrodzie i dla człowieka
III. Stawonogi
i mięczaki
8. Cechy stawonogów
rozpoznaje stawonogi wśród innych zwierząt
wymienia skorupiaki, owady i pajęczaki jako zwierzęta należące do stawonogów
wymienia główne części ciała poszczególnych grup stawonogów
wymienia miejsca bytowania stawonogów
rozróżnia wśród stawonogów skorupiaki, owady i pajęczaki
wykazuje różnorodność miejsc bytowania stawonogów
przedstawia kryteria podziału stawonogów na skorupiaki, owady i pajęczaki
opisuje funkcje odnóży stawonogów
wyjaśnia, czym jest oskórek
charakteryzuje wskazane czynności życiowe stawonogów
omawia cechy umożliwiające rozpoznanie skorupiaków, owadów i pajęczaków
wymienia cechy adaptacyjne wskazanej grupy stawonogów
wyjaśnia, czym jest oko złożone
przedstawia różnorodność budowy ciała stawonogów oraz ich trybu życia, wykazując jednocześnie ich cechy wspólne
analizuje cechy adaptacyjne stawonogów, umożliwiające im opanowanie różnych środowisk
9. Skorupiaki – stawonogi, które mają twardy pancerz
wymienia główne części ciała skorupiaków
wskazuje środowiska występowania skorupiaków
rozpoznaje skorupiaki wśród innych stawonogów
wymienia cztery grupy skorupiaków
nazywa poszczególne części ciała u raka stawowego
wykazuje związek między budową skorupiaków a środowiskiem ich życia
charakteryzuje znaczenie skorupiaków w przyrodzie i dla człowieka
10. Owady – stawonogi zdolne do lotu
wymienia elementy budowy zewnętrznej owadów
wylicza środowiska życia owadów
rozpoznaje owady wśród innych stawonogów
wskazuje charakterystyczne cechy budowy wybranych gatunków owadów
na wybranych przykładach omawia znaczenie owadów dla człowieka
na kilku przykładach omawia różnice w budowie owadów oraz ich przystosowania do życia w różnych środowiskach
na wybranych przykładach omawia znaczenie owadów dla człowieka
wykazuje związek istniejący między budową odnóży owadów a środowiskiem ich życia
na wybranych przykładach omawia znaczenie owadów w przyrodzie i dla człowieka
analizuje budowę narządów gębowych owadów i wykazuje jej związek z pobieranym pokarmem
11. Pajęczaki – stawonogi, które mają cztery pary odnóży
wymienia środowiska występowania pajęczaków
rozpoznaje pajęczaki wśród innych stawonogów
wskazuje charakterystyczne cechy budowy zewnętrznej pajęczaków
omawia sposób odżywiania się pajęczaków
na podstawie cech budowy zewnętrznej pajęczaków przyporządkowuje konkretne okazy do odpowiednich gatunków
na podstawie obserwacji żywych okazów lub filmu edukacyjnego omawia czynności życiowe pajęczaków
omawia sposoby odżywiania się pajęczaków na przykładzie wybranych przedstawicieli
charakteryzuje odnóża pajęczaków
ocenia znaczenie pajęczaków w przyrodzie i dla człowieka
analizuje elementy budowy zewnętrznej pajęczaków i wykazuje ich przystosowania do środowiska życia
12. Mięczaki – zwierzęta, które mają muszlę
wymienia miejsca występowania mięczaków
wskazuje na ilustracji elementy budowy ślimaka
omawia budowę zewnętrzną mięczaków
wskazuje na ilustracjach elementy budowy mięczaków
na podstawie obserwacji żywych okazów lub filmu edukacyjnego omawia czynności życiowe mięczaków
wykazuje różnice w budowie ślimaków, małży i głowonogów
omawia znaczenie mięczaków w przyrodzie i dla człowieka
rozpoznaje na ilustracji gatunki ślimaków
konstruuje tabelę, w której porównuje trzy grupy mięczaków
IV. Kręgowce zmiennocieplne
13. Ryby – kręgowce środowisk wodnych
wskazuje wodę jako środowisko życia ryb
rozpoznaje ryby wśród innych zwierząt kręgowych
na podstawie ilustracji omawia budowę zewnętrzną ryb
nazywa i wskazuje położenie płetw
opisuje proces wymiany gazowej u ryb
na podstawie obserwacji żywych okazów lub filmu edukacyjnego omawia czynności życiowe ryb
przyporządkowuje wskazany organizm do ryb na podstawie znajomości ich cech charakterystycznych
wyjaśnia, na czym polega zmiennocieplność ryb
omawia sposób rozmnażania ryb, wyjaśniając, czym jest tarło
omawia przystosowania ryb w budowie zewnętrznej i czynnościach życiowych do życia w wodzie
14. Przegląd i znaczenie ryb
określa kształty ciała ryb w zależności od różnych miejsc ich występowania
podaje przykłady zdobywania pokarmu przez ryby
wyjaśnia, czym jest ławica i plankton
kilkoma przykładami ilustruje strategie zdobywania pokarmu przez ryby
omawia znaczenie ryb w przyrodzie i dla człowieka
wykazuje związek istniejący między budową ryb a miejscem ich bytowania
15. Płazy – kręgowce środowisk wodno-lądowych
wskazuje środowisko życia płazów
wymienia części ciała płazów
na podstawie ilustracji omawia budowę zewnętrzną płaza
wymienia stadia rozwojowe żaby
charakteryzuje przystosowania płazów do życia w wodzie i na lądzie
omawia wybrane czynności życiowe płazów
omawia cykl rozwojowy żaby i wykazuje jego związek z życiem w wodzie i na lądzie
rozpoznaje przedstawicieli płazów wśród innych zwierząt, wskazując na ich charakterystyczne cechy
wyjaśnia, w jaki sposób przebiega wymiana gazowa u płazów, wykazując związek z ich życiem w dwóch środowiskach
wykazuje związek istniejący między trybem życia płazów a ich zmiennocieplnością
16. Przegląd i znaczenie płazów
rozpoznaje na ilustracji płazy ogoniaste, beznogie i bezogonowe
podaje przykłady płazów żyjących w Polsce
wymienia główne zagrożenia dla płazów
rozpoznaje na ilustracji płazy ogoniaste, bezogonowe i beznogie
omawia główne zagrożenia dla płazów
charakteryzuje płazy ogoniaste, bezogonowe i beznogie
wskazuje sposoby ochrony płazów
ocenia znaczenie płazów w przyrodzie i dla człowieka
wykonuje portfolio lub prezentację multimedialną na temat płazów żyjących w Polsce
17. Gady – kręgowce, które opanowały ląd
wymienia środowiska życia gadów
omawia budowę zewnętrzną gadów
wyjaśnia związek istniejący między występowaniem gadów a ich zmiennocieplnością
rozpoznaje gady wśród innych zwierząt
opisuje przystosowania gadów do życia na lądzie
omawia tryb życia gadów
charakteryzuje rozmnażanie i rozwój gadów
analizuje przebieg wymiany gazowej u gadów
analizuje pokrycie ciała gadów w kontekście ochrony przed utratą wody
wykazuje związek między sposobem rozmnażania gadów a środowiskiem ich życia
18. Przegląd i znaczenie gadów
rozpoznaje na ilustracji jaszczurki, krokodyle, węże i żółwie
określa środowiska życia gadów
podaje przyczyny zmniejszania się populacji gadów
omawia sposoby zdobywania pokarmu przez gady
wskazuje sposoby ochrony gadów
charakteryzuje gady występujące w Polsce
wyjaśnia przyczyny wymierania gadów i podaje sposoby zapobiegania zmniejszaniu się ich populacji
ocenia znaczenie gadów w przyrodzie i dla człowieka
wykonuje portfolio lub prezentację multimedialną na temat gadów żyjących w Polsce
V. Kręgowce stałocieplne
19. Ptaki – kręgowce zdolne do lotu
wymienia różnorodne siedliska występowania ptaków
na żywym okazie lub na ilustracji wskazuje cechy budowy ptaków
rozpoznaje rodzaje piór
wymienia elementy budowy jaja
wskazuje ptaki jako zwierzęta stałocieplne
rozpoznaje ptaki wśród innych zwierząt, wskazując ich charakterystyczne cechy
omawia przystosowania ptaków do lotu
omawia budowę piór
wyjaśnia proces rozmnażania i rozwój ptaków
analizuje budowę piór ptaków w związku z pełnioną przez nie funkcją
wykazuje związek istniejący między wymianą gazową a umiejętnością latania ptaków
wyjaśnia proces rozmnażania i rozwoju ptaków
wykazuje związek istniejący między przebiegiem wymiany gazowej a przystosowaniem ptaków do lotu
na ilustracji lub podczas obserwacji w terenie rozpoznaje gatunki ptaków zamieszkujących najbliższą okolicę
20. Przegląd
i znaczenie ptaków
podaje przykłady ptaków żyjących w różnych środowiskach
wymienia pozytywne znaczenie ptaków w przyrodzie
omawia znaczenie ptaków w przyrodzie i dla człowieka
wskazuje zagrożenia dla ptaków
wykazuje związek istniejący między wielkością i kształtem dziobów ptaków a rodzajem spożywanego przez nie pokarmu
omawia sposoby ochrony ptaków
wykazuje związek między stałocieplnością ptaków a środowiskiem i trybem ich życia
korzysta z klucza do oznaczania popularnych gatunków ptaków
21. Ssaki – kręgowce, które karmią młode mlekiem
wskazuje środowiska występowania ssaków
na podstawie ilustracji omawia budowę zewnętrzną ssaków
wykazuje zróżnicowanie siedlisk zajmowanych przez ssaki
określa ssaki jako zwierzęta stałocieplne
wymienia wytwory skóry ssaków
na ilustracji lub na żywym obiekciewskazuje cechy charakterystyczne
i wspólne dla ssaków
wyjaśnia, że budowa skóry ssaków ma związek z utrzymywaniem przez nie stałocieplności
omawia proces rozmnażania i rozwój ssaków
opisuje przystosowania ssaków do różnych środowisk życia
charakteryzuje opiekę nad potomstwem u ssaków
identyfikuje wytwory skóry ssaków
analizuje związek zachodzący między wymianą gazową ssaków a zróżnicowanymi środowiskami ich występowania i ich życiową aktywnością
analizuje funkcje skóry w aspekcie różnorodności siedlisk zajmowanych przez ssaki
22. Przegląd
i znaczenie ssaków
wymienia przystosowania ssaków do zróżnicowanych środowisk ich bytowania
wykazuje zależność między budową morfologiczną ssaków a zajmowanym przez nie siedliskiem
nazywa wskazane zęby ssaków
rozpoznaje zęby ssaków i wyjaśnia ich funkcje
wyjaśnia znaczenie ssaków dla przyrody
omawia znaczenie ssaków dla człowieka
wymienia zagrożenia dla ssaków
analizuje zagrożenia ssaków i wskazuje sposoby ich ochrony
wykazuje przynależność człowieka do ssaków